Birth Defects : आज आम्ही तुम्हाला एक अतिशय महत्वाची माहिती सांगणार आहे. यामध्ये जन्मदोष म्हणजे काय किंवा याची प्रमुख करणे तसेच यावर उपाय काय आहेत का याबद्दल सविस्तर जाणून घ्या.
जन्मदोष म्हणजे काय?
जन्मजात दोष हे प्रत्यक्षात संरचनात्मक आणि कार्यात्मक विकृती आहेत. यात चयापचय विकार देखील समाविष्ट आहेत. मानवी शरीराच्या संरचनेशी संबंधित अशा समस्या आहेत, ज्या व्यक्तीमध्ये जन्माला येतात. जन्मजात दोष खूप सामान्य आहेत आणि ते उपचारांच्या दृष्टीने खूप महाग आहेत.
या अशा असामान्य परिस्थिती आहेत, ज्यामुळे व्यक्ती स्वतः त्रस्त आहे, त्याच्या संपूर्ण कुटुंबालाही अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. मार्च ऑफ डायम्स ग्लोबल रिपोर्टनुसार, जगभरात दरवर्षी 7.9 दशलक्ष किंवा 7.9 दशलक्ष मुले गंभीर जन्म दोषांसह जन्माला येतात. यापैकी 94 टक्के जन्मदोष मध्यम आणि कमी उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये आढळतात.
जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) आणि MoD यांच्या संयुक्त बैठकीच्या अहवालानुसार, जगभरातील 7 टक्के बालमृत्यू जन्मजात दोषांमुळे होतात. भारताविषयी बोलायचे झाले तर आपल्या देशातील 1000 मुलांपैकी 61-69 मुले कोणत्या ना कोणत्या जन्मजात दोषाने जन्माला येतात. अगदी अमेरिकेतही दर 33 पैकी एक मूल जन्मजात दोषाने जन्माला येते.
जन्मजात दोष शरीराच्या कोणत्याही भागात येऊ शकतात. त्याचा शारीरिक स्वरूप, काम करण्याची क्षमता आणि दोन्हीवर परिणाम होऊ शकतो. जन्मजात दोष फारच किरकोळ असू शकतात, ज्याचा एखाद्या व्यक्तीच्या सामान्य जीवनावर फारसा परिणाम होत नाही आणि तो खूप गंभीर देखील असू शकतो, ज्यामुळे एखादी व्यक्ती पूर्णपणे इतरांवर अवलंबून राहू शकते.
तसे, जन्मजात दोषाचा मुलावर किती आणि काय परिणाम होईल, हे जन्मजात दोष शरीराच्या कोणत्या भागावर अवलंबून आहे. जन्मजात दोषांमुळे व्यक्तीच्या दीर्घकालीन जगण्यावरही परिणाम होतो.
जन्म दोष कसे ओळखावे?
जन्म दोष जन्मापूर्वी ओळखले जाऊ शकतात, म्हणजे गर्भामध्ये, जन्माच्या वेळी आणि जन्मानंतर कोणत्याही वेळी. जन्मानंतर आढळून येणारे बहुतेक जन्म दोष जन्मानंतर पहिल्या वर्षात आढळून येतात.
काही प्रकारचे जन्मजात दोष जसे की फाटलेला ओठ स्पष्टपणे दिसतो, तर काही विशिष्ट चाचण्यांच्या मदतीने हृदयाची अनियमितता किंवा श्रवणविषयक समस्या यांसारख्या समस्या शोधल्या जातात. यात इकोकार्डियोग्राम, एक्स-रे आणि श्रवण चाचणीचाही समावेश आहे.
जन्म दोषाची कारणे
स्त्रीच्या गर्भधारणेच्या पहिल्या टप्प्यात जन्मजात दोष उद्भवू शकतात. बहुतेक जन्म दोष गर्भधारणेच्या पहिल्या तीन महिन्यांत उद्भवतात, कारण हीच वेळ असते जेव्हा बाळाचे शरीर गर्भाशयात आकार घेत असते.
गर्भातील बाळाच्या विकासाचा हा एक अतिशय महत्त्वाचा टप्पा आहे. तथापि, काही जन्मजात दोष गर्भधारणेच्या नंतरच्या टप्प्यात देखील विकसित होऊ शकतात. खरं तर, गर्भधारणेच्या शेवटच्या 6 महिन्यांत, बाळाचे अवयव आणि ऊती वाढतात आणि विकास चालू राहतो.
गर्भाच्या अल्कोहोल सिंड्रोमसारख्या काही जन्म दोषांची कारणे डॉक्टरांना माहित आहेत. परंतु बहुतेक जन्मजात दोष असे असतात की आजही डॉक्टरांना त्यांच्याबद्दल काहीच माहिती नसते.
यामध्ये आपली जीन्स देखील समाविष्ट आहे, जी आपल्याला आपल्या पालकांकडून मिळते. यात आपले वर्तन आणि पर्यावरणीय घटक देखील समाविष्ट आहेत. परंतु जन्मजात दोषांचे कारण काय आहे हे डॉक्टरांना अजूनही स्पष्टपणे सांगता येत नाही. अशी काही कारणे आहेत ज्यामुळे जन्मजात दोष निर्माण होऊ शकतात –
जन्मजात दोषांची ही काही कारणे असू शकतात
गर्भधारणेदरम्यान धूम्रपान, दारू पिणे आणि विशिष्ट प्रकारची औषधे घेणे.
काही वैद्यकीय परिस्थिती, जसे की लठ्ठपणा आणि गर्भधारणेपूर्वी किंवा दरम्यान अनियंत्रित मधुमेह.
गंभीर मुरुमांवर उपचार करण्यासाठी वापरले जाणारे औषध आयसोट्रेटिनोइन घेणे.
कुटुंबात आधी जन्मतः दोष असणे. तुमच्या मुलाला किती धोका आहे हे जाणून घेण्यासाठी तुम्ही क्लिनिकल जेनेटिस्ट किंवा अनुवांशिक सल्लागाराशी बोलले पाहिजे.
गर्भधारणेदरम्यान झिका विषाणू आणि सायटोमेगॅलॉइरससारखे काही संक्रमण.
उष्माघातामुळे 101 अंश फॅरेनहाइटपेक्षा जास्त ताप येणे किंवा शरीराचे तापमान जास्त वाढणे.
मोठ्या वयात आई होणे, ज्यामुळे क्रोमोसोमल विकृतींचा धोका वाढतो.
गर्भधारणेदरम्यान यापैकी एक किंवा दोन जोखीम घटक असण्याचा अर्थ असा नाही की तुमच्या बाळामध्ये जन्मजात दोष असू शकतो. ज्या स्त्रियांमध्ये यापैकी कोणतेही धोक्याचे घटक नसतात, त्यांच्या मुलालाही जन्मजात दोषांचा धोका असतो. त्यामुळे तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांशी बोलत राहणे आणि धोका कमी करण्यासाठी जे काही करता येईल ते करणे महत्त्वाचे आहे.