Marathi News : माऊंट एव्हरेस्टने आपल्या भव्यतेने आणि मोहाने गिर्यारोहकांच्याच नव्हे, तर शास्त्रज्ञ आणि साहसी लोकांना पिढ्यान् पिढ्या भुरळ घातली आहे. तरीही त्यातील बरीच रहस्ये अजूनही गुपितच आहेत.
यातले महत्त्वाचे रहस्य शोधण्यात संशोधक यशस्वी झाले आहेत. रात्र झाल्यानंतर एव्हरेस्ट पर्वताच्या शिखराच्या सभोवतालच्या हिमनद्यांमधून भयानक आवाज ऐकू येतात. याचा शोध लावण्यात संशोधकांना यश आले आहे.
२०१८ मध्ये होक्काइडो विद्यापीठातील आर्क्टिक रिसर्च सेंटरमधील ग्लेसिओलॉजिस्ट एव्हगेनी पोडोल्स्की यांच्या नेतृत्वाखाली संशोधकांची एक टीम नेपाळमधील हिमालयाच्या मोहिमेवर निघाली होती.
या आवाजांचे कोडे उलगडणे हे त्यांचे ध्येय होते. उंचावर वसलेल्या आणि एव्हरेस्टचे स्पष्ट दर्शन घडवणाऱ्या भव्य ट्रेकार्डिंग-त्रांबाऊ ग्लेशियरवर त्यांनी छावणी उभारली; या पथकाने हाडे गोठवणाऱ्या थंडीत तपासणी केली.
या भागात वास्तव्यास असताना डॉ. पोडोल्स्की आणि त्यांचे सहकारी या घटनेचे साक्षीदार ठरले. मोहिमेचे नेते डेव्ह हान यांच्या नावावर एव्हरेस्टच्या १५ चढाई मोहिमा असून, त्यांनी दरीतल्या बर्फाची आणि खडकांचा ध्वनी ऐकला.
या आवाजामुळे त्यांना शांत झोप कधीच घेता आली नाही. भूकंप मोजण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या भूकंपीय सेन्सर्सच्या मदतीने संशोधकांनी हिमनगाच्या स्पंदनांची माहिती काटेकोरपणे गोळा केली.
तापमानात होणारी घसरण आणि बर्फ फुटण्याचा स्फोटक आवाज यांच्यात लक्षणीय संबंध असल्याचे दिसून आले. ‘जिओफिजिकल रिसर्च लेटर्स’ या प्रतिष्ठित नियतकालिकात प्रकाशित झालेल्या या संशोधनातून तापमानातील चढउतार आणि हिमनद्यांमधील भूकंपीय क्रिया यांच्यातील गुंतागुंतीच्या संबंधावर प्रकाश टाकण्यात आला आहे.
हे अभूतपूर्व संशोधन केवळ हिमनद्यांच्या गतिशीलतेबद्दलची आपली समज अधिक खोल करत नाही तर या नाजूक परिसंस्थांवर हवामान बदलाच्या खोल परिणामावर प्रकाश टाकते.
