संशोधनातून नवीन माहिती समोर, यामुळे मंगळ ग्रहावर पडलेत खड्डे !

अनेक वर्षांपासून मंगळ ग्रहाचे रहस्य उलगडण्याचा प्रयत्न शास्त्रज्ञांकडून सुरु आहेत. आता एका नवीन शोधात चकीत करणारा खुलासा झाला असून त्याने शास्त्रज्ञांनाही हैराण केले आहे. नवीन शोधानुसार, प्रत्येक वर्षी मंगळ ग्रहाला बास्केटबॉलच्या आकाराची शेकडो अंतराळ खडके धडकतात.

यामुळे मंगळ ग्रहाच्या पृष्ठभागावर मोठमोठे खड्डे पडले आहेत. नासाच्या इनसाइट मिशनमधून मिळालेल्या डेटाचा वापर शास्त्रज्ञ भविष्यात रोबट मशीन आणि अंतराळवीरांच्या दलाला मंगळावर कुठे उतरावे हे निश्चित करण्यासाठी करू शकतात.

अमेरिकेची अंतराळ संस्था नासाने इनसाइट मिशनला डिसेंबर २०२२ मध्ये समाप्त झाल्याचे घोषित केले होते. नासाने असे यासाठी केले की, या मिशनचे लँडर आपल्या सौर पॅनलवरील मंगळ ग्रहाची धूळ साफ करू शकले नव्हते. मात्र या मिशनमधून एवढा डेटा मिळाला आहे की त्यावर अजूनही संशोधन करण्यात येत आहे.

या मिशनच्या लँडरसोबत मंगळावर पहिला सीस्मोमीटर (भूकप मापी यंत्र) पाठवला होता. हे संवेदनशील उपकरण लँडरच्या ठिकाणापासून हजारो किलोमीटर दूर होणाऱ्या भूपंकाच्या तरगांचा शोध घेण्यात सक्षम होते.

या उपकरणाने मंगळावर सीस्मोमीटरचा वापर करत १३०० पेक्षा अधिक भूकंपांचा शोध लावला होता. हे अशा वेळी होते, जेव्हा दबाव आणि गर्मीमुळे मंगळ ग्रहाच्या पृष्ठभागावर भेगा पडतात. मात्र इनसाइटने मंगळ ग्रहावर उल्कापिंड धडकल्याचे पुरावेही गोळा केले आहेत.

उल्कापिंडापासून वेगळी झालेली मोठमोठी खडक मंगळाला धडकली. नासानुसार, या पिंडाचा छोट्या ग्रहासारखा असतो. जोपर्यंत हे लघुग्रह अंतराळात असतात तोपर्यंत त्यांना उल्कापिंड म्हटले जाते, मात्र जेव्हा पृथ्वी किंवा दुसऱ्या ग्रहाच्या वायुमंडळतून जातो, तेव्हा उल्का म्हटले जाते.

शास्त्रज्ञांना प्रश्न पडला की, अखेर मंगळ ग्रहावर अधिक प्रभाव का मिळाला नाही. कारण हा ग्रह आपल्या सौरमंडळाच्या मुख्य क्षुद्र ग्रह बेल्टच्या जवळ आहे. तिथे अनेक अंतराळ खडक मंगळ ग्रहाच्या पृष्ठभागाला धडकण्यासाठी जातात. मंगळ ग्रहाचे वायुमंडळ पृथ्वीच्या आकाराच्या एक टक्के आहे. याचा अर्थ अधिक उल्कापिंड विना विघटन होता याच्या माध्यमातून निघून जातात

मंगळ ग्रहावर सापडले नवीन खड्डे
संशोधकांनी २०२१ मध्ये इनसाइट डेटावर गहन अभ्यास केला. यात समजले की, अंतराळातील खडक मंगळ ग्रहाला पहिल्यापेक्षा अधिक वेळा धडकतात. हे मागील अंदाजापेक्षा १० टक्के अधिक आहे. सायन्स अॅडव्हान्सेज जर्नलमध्ये हे नवीन संशोधन प्रकाशित झाले आहे. यात या सर्व गोष्टी सांगितल्या आहेत.

ब्राऊन युनिवर्सिटीमध्ये पृथ्वी, पर्यावरण आणि ग्रह विज्ञानाचे प्राध्यापक आणि संशोधनाची मुख्य लेखिका इंग्रिका डाबरने म्हटले की, मंगळ ग्रह आपल्या विचारांपेक्षा अधिक भूगर्भीय रूपाने सक्रिय आहे. जो ग्रहाच्या पृष्ठभागाचे वय आणि उत्क्रांतीचा परिणाम आहे