तुर्कमेनिस्तानमध्ये गेल्या 50 वर्षांपासून जळत असलेला ‘गेटवे टू हेल’ बंद करण्याचे आदेश देण्यात आले आहेत. तुर्कमेनिस्तानच्या कर्कुम वाळवंटात 229 फूट रुंद आणि 66 फूट खोल खड्डा मिथेन वायूच्या गळतीमुळे सतत जळत आहे.
आता या देशाचे राष्ट्रपती गुरबांगुली बेर्दीमुखमेदोव्ह यांनी अधिकाऱ्यांना आदेश दिले की, ही आग विझवण्यासाठी आणि हा खड्डा बंद करण्यासाठी जे काही प्रयत्न करता येतील ते तातडीने सुरू करावेत.
या खड्ड्यामुळे पर्यावरणाची हानी आणि वित्तहानी झाल्याचे कारण देत अध्यक्ष गुरबांगुली यांनी ते बंद करण्याचे आदेश दिले आहेत. ‘गेटवे टू हेल’ नावाच्या या खड्ड्याला दरवाजा गॅस क्रेटर असेही म्हणतात. 2010 मध्येही गुरबांगुली यांनी हा खड्डा बुजवून आग विझविण्याच्या सूचना तज्ज्ञांना दिल्या होत्या. ही आग 1971 पासून सतत धगधगत आहे. त्याची कथा फारच रंजक आहे.
तुर्कमेनिस्तानच्या काराकुम वाळवंटात लोक याला नरकाचा दरवाजा देखील म्हणतात, कारण तो जिथे आहे, त्याच्या जवळ दरवाजा नावाचे एक गाव देखील आहे. गेल्या 50 वर्षांपासून विहिरीसारख्या ठिकाणी फक्त आगच दिसत आहे. जेव्हापासून सोव्हिएत रशियाच्या शास्त्रज्ञांनी येथे असलेल्या वायूची माहिती घेण्यासाठी खोदकाम सुरू केले तेव्हापासून या खड्ड्यात आग धुमसत आहे.
शास्त्रज्ञांच्या उत्खननादरम्यान खोदकाम करणारे यंत्र त्यात पडले, त्यानंतर त्या खड्ड्यातून मिथेन वायू बाहेर येऊ लागला. मिथेन वायू वातावरणात पसरू नये म्हणून वैज्ञानिकांनी त्याला आग लावली आणि तेव्हापासून तो जळत आहे. म्हणूनच या जळत्या खड्ड्याला गेटवे टू हेल असेही म्हणतात. तथापि, अनेक लोकांसाठी ते पर्यटनाचे केंद्र देखील आहे आणि अनेक दशके जळत असलेला खड्डा पाहण्यासाठी लोक जातात.
मानवाच्या चुकीच्या कृतीमुळे निर्माण झालेल्या या खड्ड्याचा आपल्या पर्यावरणावर आणि लोकांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होत आहे. कारण त्याच्या आजूबाजूच्या गावात राहणाऱ्या लोकांचे आरोग्य बिघडत चालले आहे. आपण सतत मौल्यवान नैसर्गिक संसाधने गमावत आहोत. या मिथेन वायूचा उपयोग जर काही सकारात्मक कामासाठी केला असता तर कदाचित देशातील जनतेला वेगळी ऊर्जा मिळाली असती.
हा खड्डा बुजवण्यासाठी यापूर्वी प्रयत्न झाले नाहीत, असे नाही, परंतु प्रत्येक वेळी ते अपयशी ठरले. प्रयत्नाबरोबरच मातीला तडे गेल्याने आणि वाळू घसरल्याने खड्ड्याची रुंदी वाढतच गेली. हळूहळू ते पर्यटनस्थळ बनले. बळजबरीने, लोकांनी त्याच्या जवळ जाऊ नये म्हणून सरकारला त्याभोवती वेढा घालावा लागला. कारण मिथेन वायूमुळे जळणाऱ्या आगीचा वास अधिक तीव्र होतो. इथे जास्त वेळ उभे राहिल्याने तुमचे आरोग्य बिघडू शकते