Farming Business Idea : अलीकडे भारतीय शेतीत (Farming) मोठा बदल केला जात आहे. देशातील शेतकरी बांधव (Farmer) आता कमी खर्चात आणि कमी दिवसात काढणीसाठी तयार होणाऱ्या पिकांची लागवड करू लागला आहे. यामध्ये भाजीपाला पिकांचा (Vegetable Crops) समावेश होतो.
आपल्या राज्यात देखील भाजीपाला पिकांची मोठ्या प्रमाणात शेती (Agriculture) केली जाऊ लागली आहे. मुळा हे देखील एक प्रमुख भाजीपाला पीक आहे. या पिकाची देखील आपल्या राज्यात मोठ्या प्रमाणात लागवड (Vegetable Farming) केली जाते. विशेष म्हणजे संपूर्ण भारत वर्षात उत्पादित केल्या जाणाऱ्या या पिकातून शेतकऱ्यांना चांगली कमाई (Farmer Income) देखील होत आहे.
जाणकार लोकांच्या मते या पिकासाठी महाराष्ट्राचा हवामान देखील अधिक सूटेबल आहे. अशा परिस्थितीत आपल्या राज्यातील शेतकऱ्यांसाठी कमी खर्चात आणि कमी दिवसात काढणीसाठी तयार होणाऱ्या मुळा पिकाची शेती (Radish Farming) फायदेशीर ठरणार आहे. सध्या आपल्या राज्यात खरीप पिकांच्या (Kharif Crop) पीक व्यवस्थापनाचे काम शिखरावर असून, त्यानंतर रब्बी पिकांच्या पेरणीची कामे केली जाणार आहेत.
या हंगामात मुळ्याची लागवड करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात. आपल्या माहितीसाठी, आम्ही तुम्हाला सांगू इच्छितो की मुळा पीक केवळ 40 दिवसांत 250 क्विंटल उत्पादन देऊ शकते. त्याच्या लागवडीचा खर्च खूपच कमी आहे.
जाणकार लोकांच्या मते शेतकरी बांधव एक हेक्टर शेतजमीनीत शेतकरी 1.5 लाखांपर्यंत कमवू शकतात. मात्र मुळ्याच्या लागवडीतून चांगला नफा मिळविण्यासाठी शेतकऱ्यांना काही गोष्टी लक्षात ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे.
मुळा लागवडीसाठी उपयुक्त हवामान कोणतं बर
मुळा (Radish Crop) हे एक कंद पीक आहे, जे जमिनीच्या आत वाढते आणि त्याची झाडे जमिनीच्या वर येतात. त्याच्या पिकाचा प्रत्येक भाग बाजारात चांगल्या भावाने विकला जातो. त्याची झाडे साधारण 20 ते 25 अंश सेल्सिअस तापमानात म्हणजेच थंड हंगामात चांगली विकसित होतात. दुसरीकडे, पिकापासून अधिक उत्पादनासाठी, गांडूळ खताचा वापर करून पाण्याचा निचरा होणाऱ्या खोलगट चिकणमाती जमिनीतही करता येते.
मुळाच्या सुधारित जाती कोणत्या आहेत बर
भारतातील मुळ्याच्या अनेक जाती माती आणि हवामानानुसार वेगवेगळ्या ठिकाणी पिकवल्या जात असल्या तरी कमी वेळात चांगले उत्पादन देणाऱ्या पुसा हिमानी, पुसा देसी, पुसा चेटकी, पुसा रेशमी, जपानी व्हाइट आणि गणेश सिंथेटिक इत्यादी जाती शेतकऱ्यांमध्ये अधिक लोकप्रिय आहेत.
मुळा लागवड
मुळ्याच्या लागवडीसाठी शेतकरी बियाण्याची थेट पेरणी करून किंवा बियाण्यांच्या मार्फत रोपांची निर्मिती करून लागवड करू शकतात. त्याच्या व्यावसायिक लागवडीसाठी, रोपवाटिकेत सुधारित बियाण्यांसह रोपे तयार केली जातात, ज्यांचे प्रत्यारोपण सप्टेंबर ते मार्चपर्यंत चांगले उत्पादन देते. मुळा रोपे लावण्यासाठी एका ओळीत लागवड केली जाते. दरम्यान, रोपाची लागवड एका ओळीत 30 ते 45 सेंमी आणि रोप ते रोपामध्ये 8 ते 10 सेमी अंतर ठेवून करावी.
मुळा पिकात खत व्यवस्थापन
खरं पाहता, मुळा पिकामध्ये सेंद्रिय खतांचा वापर केल्यास आपण खूप चांगले उत्पादन घेऊ शकता. त्याच्या लागवडीसाठी 200 ते 250 क्विंटल कुजलेलं शेणखत, 80 कि.ग्रॅ. नायट्रोजन, 50 किग्रॅ. फॉस्फरस, 50 किग्रॅ. पोटॅशचा वापर केला जाऊ शकतो. जाणकार लोकांच्या मते माती परीक्षणाच्या आधारे खत व्यवस्थापनाची कामे केली पाहिजेत. शेतकर्‍यांना हवे असल्यास पिकातील पोषण व्यवस्थापनाचे काम जीवामृत या जैविक खताच्या सहाय्याने करणे फायदेशीर ठरेल.
मुळा पिकात कीड नियंत्रण
मित्रांनो जसं की आपणास ठाऊक आहे, मुळा ही कंदयुक्त भाजी आहे, जी जमिनीत उगवली जाते, त्यामुळे मातीजनीत रोग होण्याची शक्यता लक्षणीय वाढते. विशेषत: काळ्या अळ्या नावाच्या कीटकांमुळे मुळाचे उत्पादन कमी होऊ शकते.
सुरुवातीच्या अवस्थेत या अळ्या पानांवर खातात आणि त्यामध्ये छिद्र पाडतात, त्यामुळे पिकाची गुणवत्ता आणि उत्पादन मोठ्या प्रमाणात कमी होऊ शकते. त्याच्या प्रतिबंधासाठी 20 लिटर एंडोसल्फान 10 लिटर पाण्यात विरघळवून प्रति हेक्‍टरी पिकावर फवारावे. मुळा पिकातील कीड आणि रोगांच्या जैविक प्रतिबंधासाठी कडुनिंब-गोमूत्र आधारित कीटकनाशक वापरणे देखील फायदेशीर सौदा ठरू शकते.
मुळा काढणी आणि उत्पादन
मुळा हे कमी कालावधीचे बागायती पीक आहे, सुधारित वाणांसह पेरणी केल्यावर 40 ते 50 दिवसात मुळ्याचे पीक तयार होते. या पिकाची वेळेत काढणी केली पाहिजे. युरोपियन जातीच्या मुळा पासून 80 ते 100 क्विंटल आणि देशी प्रजातींपासून 250 ते 300 क्विंटल उत्पादन मिळू शकते. मंडईंमध्ये अगदी कमी भावातही 500 ते 1200 रुपये प्रतिक्विंटल दराने मुळा विकला जातो. अशा प्रकारे मुळा पिकाची प्रति हेक्टर शेतात लागवड करून अल्पावधीत दीड लाख रुपयांचा नफा कमावता येतो.
