Krushi News Marathi: मित्रांनो गेल्या अनेक वर्षापासून देशात पशुपालन व्यवसाय (Animal Husbandry) केला जात आहे. शेतकरी बांधव (Farmer) शेती (Farming) समवेतच शेतीपूरक व्यवसाय म्हणून पशुपालन करतात.
यामुळे शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात (Farmers Income) भर पडते. शेतकरी बांधव पशुपालनात (Hen Rearing) कोंबडी पालन, (Goat Rearing) शेळीपालन, मत्स्य पालन, गाय पालन (Cow Rearing) इत्यादी पशुचे पालन करत असतात.
मित्रांनो आज आपण टर्की पालन (Turkey rearing) विषयी जाणून घेणार आहोत. टर्की पालन हे कोंबडी पालन प्रमाणेच केले जाऊ शकते. टर्की पालन हे मुख्यत्वे मांस, अंडी याच्या उत्पादनासाठी केले जाते.
त्याच्या कचऱ्यापासून खत देखील तयार केले जाते जे शेतीसाठी सुपीक असते. अशाप्रकारे शेतकरी बांधव शेतीसोबतच टर्की पालन करून चांगला नफा मिळवू शकतात.
टर्की पक्षी कसा असतो- टर्की किंवा पेरू हा मेलेग्रीस वंशाचा एक मोठा पक्षी आहे, जो मूळतः उत्तर आणि दक्षिण अमेरिकेत आढळतो, जिथे तो सर्वात मोठ्या पक्ष्यांपैकी एक आहे. या वंशात दोन जाती आढळतात.
पहिला नेत्राकित टर्की आणि दुसरा उत्तर अमेरिकेचा जंगली टर्की. दोन्ही प्रजातींच्या नर पक्ष्यांच्या चोचीला फुगवटा लटकलेला असतो. नर मादीपेक्षा मोठे आणि रंगीबेरंगी असतात.
शेतकरी शेतात टर्की पालन करू शकतात- टर्की पक्षांचे संगोपन फ्री रेंज सिस्टममध्ये म्हणजेच खुल्या जागेत शेत/घरगुतीमध्ये करता येते. हे लहान कीटक, गोगलगाय, दीमक, स्वयंपाकघरातील कचरा, गांडुळे आणि गवत इत्यादी अन्न खातात.
घर / शेतातील मोकळ्या जागेत त्यांना हे अन्न दिले जाऊ शकते. या पक्ष्याचे व्यवस्थापन कमी खर्चात शक्य असल्याने लहान आणि अल्पभूधारक शेतकरी यांना सहज पाळू शकतात.
टर्की पालनासाठी योग्य वाण- भारतीय हवामानानुसार, टर्की पालनासाठी योग्य असलेल्या ब्रोस, हॉवाइट हाजौड, बारगन रेड, नॅरागॅनसेट, ब्लॅक अँड स्बेट, स्मॉल व्हाईट, बेल्टसाबिल इ. यातील प्रमुख जात, कागेस्टेट हवाईट, ही भारतात पाळली जाणारी प्रमुख टर्की जात आहे.
ही प्रजाती ब्रेस्टेड ब्रो आणि पांढऱ्या पंख असलेल्या हवाईयन हॉलंडची संकरित प्रजाती आहे. ही जातं भारतीय हवामानासाठी सर्वात योग्य आहे. 7-8 महिन्यांत 10-12 किलो उत्पादन मिळते. शरीराचे वजन चांगले असते.
या प्रजातीचे नर 28 ते 30 आठवडे आणि मादी 18 -20 आठवड्यात विक्रीसाठी तयार होत असतात.
टर्की पक्ष्याची देखभाल – फ्री रेंज अंतर्गत, 250-300 प्रौढ टर्की एक एकर कुंपण असलेल्या जमिनीत पाळल्या जाऊ शकतात. रात्रीच्या विश्रांतीसाठी, प्रति पक्षी 3-4 चौरस फूट निवारा दिला पाहिजे.
लहान प्रमाणात संगोपनासाठी, उघडी जमीन देऊन 15 चौरस फूट प्रति पक्षी आणि 3 चौरस फूट प्रति पक्षी उघडी जमीन देऊन संगोपन करता येते. तर सघन पध्दतीमध्ये, टर्कीचे संगोपन खोल कचरा प्रणाली अंतर्गत केले जाते.
ज्यामध्ये बिछानाची जाडी 9-12 इंच ठेवली जाते. व्यवस्थापन आणि रोग नियंत्रणाच्या उच्च पातळीमुळे या प्रणालीमध्ये उत्पादकता जास्त असते.
टर्की एका वर्षात किती पिल्ले आणि अंडी घालते- मादी टर्की एका वर्षात सुमारे 43 ते 63 पिल्ले देते. टर्की 24 आठवड्यांनंतर अंडी घालण्यास सक्षम होते. 14-15 आठवड्यांत, त्याच्या नरांचे वजन 7.5 किलोपर्यंत पोहोचते आणि ते विक्रीयोग्य बनतात.
त्याच वेळी, 17-18 आठवड्यात, मादीचे वजन 5.5 किलोपर्यंत पोहोचते आणि ते विक्रीयोग्य बनतात.टर्कीसाठी आहारटर्की पक्ष्याच्या आहारासाठी विशेष व्यवस्थेची गरज नसते. जर ते मुक्त श्रेणीत पाळले गेले तर ते गांडुळे, लहान कीटक, गोगलगाय, दीमक आणि कुरणातील उरलेले अन्न खातात.
त्याचा आहार 50 टक्क्यांपर्यंत बचत करतो. याशिवाय हिरव्या चाऱ्याचा आहारात समावेश होतो. उर्वरित आहारासाठी पूरक आहार दिला जातो. 4 आठवड्यांनंतर पिल्लांचा आहारात समावेश केला जाऊ शकतो, जे कांजण्यांसोबत रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण करण्यास उपयुक्त आहे.
दुसरीकडे, गहन संगोपनात टर्कीचे संगोपन करताना, टर्कीचे पहिले 2 महिने खूप महत्वाचे आहेत. यावेळी त्यांची काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. कारण यावेळी त्यांना खूप भूक लागते आणि त्यामुळेच ते भुकेने मरतात. त्यामुळे त्याच्या अन्न आणि पाण्याकडे विशेष लक्ष दिले जाते.
पहिल्या 15 दिवसांसाठी 10 पिलांवर 1 लिटर पाण्यात 100 मि.ली. अंडे उकळवून त्याची पावडर करून कांद्याचे छोटे तुकडे मिसळून दूध दिले जाते. ते पिलांना आवश्यक ऊर्जा आणि प्रथिने प्रदान करते. त्याचबरोबर पाण्यासाठी पाण्याचे भांडे हिरव्या रंगाच्या काचेचे किंवा दगडाचे ठेवले जाते.