Business Idea: भारतात शेतकरी बांधव (Farmer) मोठ्या प्रमाणात आधुनिक पद्धतीचा अवलंब करून शेती (Farming) करत आहेत. यात आता शेतकरी बांधव फळबाग लागवडीकडे वळत असल्याचे चित्र आहे. आज आपण देखील आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी एका फळाच्या शेती (Agriculture) विषयी काही महत्त्वाच्या बाबी घेऊनच आलो आहोत.
मित्रांनो आज आपण फणस या फळपिका (Jackfruit Crop) विषयी जाणून घेण्याचा प्रयत्न करूया. ज्या शेतकरी बांधवांना एकदा गुंतवणूक करून वर्षानुवर्षे उत्पन्न मिळवायचे असेल त्या शेतकरी बांधवांनी निश्‍चीतच फणसाची लागवड (Jackfruit Cultivation) करायला हवी. फणसाची एकदा लागवड करून शेतकरी बांधव या पिकातून वर्षानुवर्षे बंपर उत्पन्न मिळवू शकणार आहेत.
खरं पाहता फणसाची मागणी देशात तसेच विदेशात मोठ्या प्रमाणात असल्याने या पिकाला बाजारात नेहमीच मागणी असते शिवाय चांगला दर देखील मिळतो. भारतात फणसाची व्यावसायिक स्तरावर शेती आपल्या महाराष्ट्रात बघायला मिळत नाही. मात्र असे असले तरी, आपल्या राज्यातही काही ठिकाणी शेतकरी बांधवांनी प्रायोगिक तत्त्वावर का होईना फणसाची लागवड केली आहे आणि त्यांना चांगला नफा देखील मिळत आहे. याची शेती उत्तर प्रदेश, बिहार, झारखंड, पश्चिम बंगाल आणि दक्षिण भारतीय राज्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात बघायला मिळते.
फणस शेतीमधील काही महत्वाच्या बाबी:- फणसाच्या लागवडीसाठी सेंद्रिय पद्धतीने जमीन तयार केली जाते, ज्यामध्ये खोल नांगरणी केली जाते. त्याची रोपे प्रति 10 सेमी अंतरावर खड्डा करून लावली जातात.या खड्ड्यांमध्ये शेणखत, खते आणि निंबोळी पेंड टाकली जाते, जेणेकरून माती आणि झाडावरील रोगांना प्रतिबंध करता येईल.खड्डा तयार केल्यानंतर 15 दिवसांनी त्यामध्ये फणसाची रोपे लावून सिंचनाचे काम केले जाते.
जर तुम्ही बियांच्या साहाय्याने फणसाची लागवड करत असाल तर झाडापासून फळांचे उत्पादन मिळण्यास 5 ते 6 वर्षे लागतात.गुळगुळीत पद्धतीने फणसाची लागवड केल्यानंतर 3 वर्षांत फळे येण्यास सुरुवात होते.पिकातील ओलावा टिकवून ठेवण्यासाठी दर 15 ते 20 दिवसांच्या अंतराने सिंचनाची कामे केली जातात.चांगल्या उत्पादनासाठी, फणस बाग खुरपणी आणि निंदणी करून स्वच्छ ठेवावी.मोठ्या प्रमाणावर फणसाची लागवड करताना दर 2 वर्षांनी शेत नांगरणे फायदेशीर ठरते.
फणस पिकातून मिळणार उत्पन्न:- फणसाच्या बागांची योग्य काळजी घेतल्यास दरवर्षी 3 ते 4 लाखांचे उत्पन्न मिळू शकते. त्याच्या एक हेक्टर शेतात 150 हून अधिक रोपे लावली जातात आणि लवकरच ते फणसाचे उत्पादन सुरू करतात. जॅकफ्रूट लागवडीतून चांगले उत्पन्न मिळविण्यासाठी, ते जॅकफ्रूटच्या व्यावसायिक शेतीशी किंवा कंत्राटी शेतीशी संबंधित असावे. शेतकऱ्यांना हवे असल्यास त्यावर प्रक्रिया केल्यानंतर ते लोणचे, चिप्स व इतर खाद्यपदार्थही विकू शकतात.