French Bean Cultivation : देशात सध्या रब्बी हंगाम चालू आहे. हंगामातील पिकांची पेरणी जोरात सुरू आहे. थंडी दिवसेंदिवस वाढत असल्याने रब्बी पिकांसाठी हवामान अनुकूल बनत चालले आहे. गेल्या दोन-तीन दिवसात महाराष्ट्रात ठीक ठिकाणी अवकाळी पावसाची हजेरी पाहायला मिळाली.
तसेच सध्या राज्यातील काही ठिकाणी ढगाळ वातावरण कायम आहे. हवामान विभागाने येत्या काही दिवसात हवामान कोरडं होणार असल्याचा आणि थंडीमध्ये वाढ होणार असल्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे.
त्यामुळे रब्बी पिकांसाठी लवकरच पोषक हवामान तयार होणार आहे. रब्बी मध्ये शेतकरी आपल्या शेतात गहू, हरभरा, मोहरी आदी पिकांची पेरणी करतात. कृषी तज्ञांच्या मते, शेतकऱ्यांनी या पिकांसोबत फ्रेंच बीन्सची लागवड केल्यास चांगला नफा मिळू शकतो. फ्रेंच बीन्सला राजमा असेही म्हणतात. हे कडधान्य पीक आहे. याची हिरवी शेंग भाजी म्हणून वापरली जाते. तर वाळवून राजमा म्हणून खातात.
फ्रेंच बीन लागवडीसाठी हवामान आणि जमीन कशी असावी
हिवाळा आणि उन्हाळा अशा दोन्ही हंगामात फ्रेंच बीन्सची लागवड करता येते. त्याच्या लागवडीसाठी सौम्य उष्ण हवामान चांगले आहे. यासाठी खूप थंड आणि खूप उष्ण हवामान योग्य नाही. त्याची लागवड नेहमी अनुकूल हवामानातच करावी. जर आपण जमिनीबद्दल बोललो, तर वालुकामय आणि वाळूमिश्रित चिकनमाती त्याच्या लागवडीसाठी चांगली असते. तर जड व आम्लयुक्त जमीन ही त्याच्या लागवडीसाठी योग्य नाही.
फ्रेंच बीन लागवडीमध्ये पेरणीची योग्य पद्धत
फ्रेंच बीन्सची लागवड करताना नेहमी प्रगत जातींची निवड केली पाहिजे. उत्तर भारतात ऑक्टोबर आणि फेब्रुवारीमध्ये लागवड केली जाते. दुसरीकडे, सौम्य थंडी असलेल्या ठिकाणी नोव्हेंबरमध्ये लागवड केली जाते. याशिवाय डोंगराळ भागात फेब्रुवारी, मार्च आणि जून महिन्यात लागवड करता येते. पेरणी करताना नेहमी सलग पेरणी करावी म्हणजे खुरपणीचे काम सोपे होईल.
पेरणीच्या वेळी ओळीपासून ओळीतील अंतर 45-60 सें.मी. आणि बियापासून बियाण्यापर्यंतचे अंतर 10 सें.मी. ठेवली पाहिजे त्यामध्ये, जर तुम्ही वेलीवर्गीय जातीची लागवड करत असाल, तर ओळीपासून ओळीत 100 सेमी अंतर ठेवणे चांगले. त्यासाठी झाडांना आधार देण्याचीही व्यवस्था करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी आधारासाठी लाकूड, बांबू किंवा लोखंडी रॉड वापरता येईल. बियाणे उगवण करण्यासाठी जमिनीत पुरेसा ओलावा असावा.
फ्रेंच बीन पिकात खत व्यवस्थापन
फ्रेंच बीन बियाणे पेरण्यापूर्वी बियाण्यांवर रायझोबियम बॅक्टेरियाची प्रक्रिया करा जेणेकरून पीक मातीजन्य रोगांपासून सुरक्षित राहील. याशिवाय त्याच्या लागवडीसाठी 20 कि.ग्रॅ. नायट्रोजन, 80 किग्रॅ. फॉस्फरस आणि 50 किग्रॅ. शेताची तयारी करताना शेताची शेवटची नांगरणी करताना हेक्टरी पोटॅश मिसळावे. याशिवाय 20-25 टन शेणखत किंवा कंपोस्ट खत शेत तयार करताना जमिनीत चांगले मिसळावे. तर 20 किग्रॅ. पिकात फुलोऱ्याच्या वेळी नत्राचा प्रति हेक्टरी वापर करावा.
फ्रेंच बीनला पाणी कधी द्यावे
फ्रेंच बीन पेरणीच्या वेळी शेतात पुरेसा ओलावा असणे आवश्यक आहे. हे बियाणे उगवण सुधारते. यानंतर गरजेनुसार दर सात ते दहा दिवसांनी पाणी द्यावे.
फ्रेंच बीन्सची कापणी कधी करावी
फ्रेंच बीन काढणी फुलांच्या दोन ते तीन आठवड्यांनंतर सुरू केली जाते. शेंगा मऊ व कच्च्या अवस्थेत असताना त्याची काढणी नियमितपणे करावी.
उत्पन्न
फ्रेंच बीनच्या उत्पादनाविषयी सांगायचे तर, त्याच्या हिरव्या शेंगांचे उत्पादन योग्य वैज्ञानिक तंत्र वापरून 75-100 क्विंटल/हेक्टरपर्यंत मिळवता येते. फ्रेंच बीन्स म्हणजेच राजमाची किंमत बाजारात 120 ते 150 रुपये प्रति किलो असते. बाजारानुसार त्याच्या किमतीत तफावत असू शकते. कारण वेगवेगळ्या बाजारात त्याच्या किमतीमध्ये चढ-उतार होत राहते.