Soybean Farming : जर तुम्ही सोयाबीनची लागवड करणार असाल तर पेरणीपूर्वी शेतकऱ्यांना मान्सूनची माहिती घेणे गरजेचे आहे. शेतकऱ्यांनी मान्सूनच्या पावसानुसार सोयाबीनची पेरणी करावी, तरच त्यांना फायदा होईल.
यंदाचा मान्सून कसा असेल?
आयएमडीने जारी केलेल्या अहवालानुसार मान्सून 4 जून रोजी केरळमध्ये पोहोचेल. हवामान तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की सोयाबीन शेती 2023 मान्सूनच्या आगाऊपणासाठी परिस्थिती अनुकूल आहे. 4 दिवस उशीर झाला तरी भारतात मान्सून 1 जून रोजी केरळमध्ये 1 जूनपर्यंत दाखल होतो. यंदा मान्सून सामान्य राहण्याची शक्यताही हवामान तज्ज्ञांनी वर्तवली आहे.
पावसाचे प्रमाण सर्वत्र सारखेच असेल तर सर्वच ठिकाणी आदर्श परिस्थिती राहील, अशी अपेक्षा आहे. सर्वत्र सारखा पाऊस पडला तर शेतीवर फारसा परिणाम होणार नाही. सप्टेंबर-ऑक्टोबर महिन्यातही पाऊस पडेल, म्हणजेच सप्टेंबर-ऑक्टोबरपर्यंत मान्सूनचा पाऊस पडू शकतो, असा अंदाज हवामानतज्ज्ञ वर्तवत आहेत.
यावेळी मान्सून सामान्य राहण्याचा अंदाज असून एल निनोची स्थिती असली तरी त्याचा मान्सूनवर फारसा परिणाम होणार नसल्याचे हवामान खात्याने सांगितले. IMD ने म्हटले आहे की, देशात सोयाबीन शेती 2023 मध्ये पावसाळ्यात सामान्य पाऊस पडेल.
यावर्षी सामान्य किंवा जास्त पाऊस पडण्याची शक्यता 67 टक्के आहे. केंद्रीय भूविज्ञान मंत्रालयाचे सचिव एम. रविचंद्रन म्हणाले की, नैऋत्य मान्सून दरम्यान देशात सामान्य पाऊस पडेल. दीर्घ कालावधीच्या सरासरीच्या जवळपास 96 टक्के पाऊस अपेक्षित आहे, असेही ते म्हणाले आहेत.
मान्सून साधारणपणे 21 मे रोजी पोर्ट ब्लेअरला पोहोचतो. त्यानंतर 11 दिवसांनी 1 जून रोजी केरळला पोहोचते. पण, यावेळी हवामान खात्याने आधीच सांगितले आहे की, मान्सून दोन-तीन दिवस उशिराने दाखल होईल.
आता कारण, पोर्ट ब्लेअरच्या आधी ते आणखी दोन दिवस अडकून पडू शकते, त्यामुळे केरळमध्ये 5 ते 9 जून दरम्यान दार ठोठावू शकते. मान्सूनचे वारे सोयाबीन शेती 2023 जूनमध्ये कमजोर राहण्याची अपेक्षा आहे.
यावेळी देशात किती पाऊस अपेक्षित आहे?
हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, सोयाबीन शेती 2023 या वर्षी देशात सामान्य मान्सून राहण्याचा अंदाज आहे. यंदा देशात 96 टक्के पाऊस पडू शकतो. दुसरीकडे, स्कायमेटच्या म्हणण्यानुसार, यावेळी देशात 94 टक्के पाऊस पडण्याचा अंदाज आहे.
मान्सून साधारणपणे 1 जून रोजी केरळच्या किनारपट्टीवर धडकतो, परंतु यावेळी अल निनोच्या प्रभावामुळे केरळमध्ये पोहोचण्यास विलंब होऊ शकतो. हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, मान्सून 4 जूनला केरळमध्ये पोहोचू शकतो, तसेच 2023 पासून या विलंबानंतरही मान्सून पोहोचू शकतो, असा विश्वास आहे.
स्कायमेटचा मान्सूनचा अंदाज काय आहे?
यापूर्वी मान्सूनबाबत स्कायमेट या खासगी हवामान संस्थेने म्हटले होते की, यंदा मान्सूनला विलंब होऊ शकतो. स्कायमेटचे संस्थापक संचालक जतिन सिंग यांच्या म्हणण्यानुसार, यावेळी मान्सून 1 जूनऐवजी 6 दिवसांच्या विलंबाने 7 जून रोजी केरळमध्ये दाखल होऊ शकतो.
सोयाबीन शेती 2023 मध्ये जुलै-ऑगस्टमध्ये पावसाचा परिणाम होणार नाही परंतु पिकावर परिणाम होणार नाही. हवामान तज्ज्ञ हेमंत भुर्या म्हणाले की, ही यंत्रणा वेळीच तयार केल्यास 1 जूनपासून मान्सूनपूर्व आणि जूनपासून मान्सून येण्याची शक्यता आहे.
कमकुवत पावसामुळे जुलै-ऑगस्टमध्ये तापमान वाढू शकते. जुलै आणि ऑगस्टमध्ये खूप कमी पाऊस पडतो. सप्टेंबर आणि ऑक्टोबरमध्ये पाऊस पडेल. या खरीप पिकामुळे सोयाबीन शेती 2023 चांगली होईल, परंतु रब्बी पिकावर परिणाम होईल.
सोयाबीनचे वाण निवड
हवामान आणि परिस्थितीनुसार सोयाबीन शेती 2023 मध्ये सोयाबीनची लागवड करणे कठीण होत आहे. सोयाबीन पिकावर रोगाचा प्रादुर्भाव आणि कमी पाऊस यामुळे सोयाबीनच्या उत्पादनावर परिणाम होतो.
शेतकऱ्यांच्या या समस्या लक्षात घेऊन कृषी शास्त्रज्ञांनी आता कमी पावसातही चांगले उत्पादन देणार्‍या सोयाबीनच्या अनेक जाती शोधून काढल्या आहेत. कारण त्यांच्या परिपक्वता कालावधी कमी असल्याने नंतर पाणी नाही पडले तरी चांगले उत्पादन मिळेल, दुसरीकडे रोग प्रतिकारशक्तीमुळे सोयाबीन पीक सुरक्षित राहील.
सोयाबीनचे वाण मान्सूनच्या दृष्टीने चांगले उत्पादन देतील
यंदा मान्सून बाहेरून येणार आणि तो लांबण्याची शक्यता हवामान तज्ज्ञ वर्तवत असल्याने सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये पाणी पडणार असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. अशा परिस्थितीत शेतकरी सोयाबीन फार्मिंग 2023 या जातीची सोयाबीन लागवड करू शकतात जे जास्त दिवसात पिकतात.
या परिस्थितीत सोयाबीनचे आरव्हीएसएमचे 1135 आणि जेएस 2172 हे सर्वोत्तम वाण आहेत. या वर्षी शेतकरी सोबत्यांनी या वाणांची पेरणी करावी असा सल्ला कृषी तज्ज्ञ देतात.
RVSM 1110 वैशिष्ट्ये
मागील वर्षी सोयाबीन सोयाबीन शेती 2023 जातीच्या RVS 2011/10 ने चांगले उत्पादन दिले. जास्त बिया लावल्या तरी पडण्याची समस्या नाही. उगवण टक्केवारी देखील खूप चांगली आहे 85 ते 95%. मुगाच्या शेतात जिथे ओलावा जास्त असतो, तिथेही चांगले उत्पादन होते.
पिवळा मोझॅक विषाणू, चारकोल रॉट, रायझॅक्टोनिया एरियल ब्लाइट, स्टेम फ्लाय, फ्रॉग आय लीफ स्पॉट, मायरोथेशिअम लीफ स्पॉट यासारख्या प्रमुख सोयाबीन रोगांना प्रतिरोधक.
मध्यम दिवस पिकणारी, सुमारे 95 ते 100 दिवस 8 ते 12 क्विंटल एकर पर्यंत मध्यम दिवसातही चांगली उत्पादन क्षमता. गळतीची समस्या नाही. झाडाची उंची 55 ते 70 सें.मी.
JS-2172
सोयाबीन शेती 2023 वय उंची 75 ते 85 CM 100 बियांचे वजन 14 ते 16 ग्रॅम, बियाणे ठळक चमकदार बीन्स तडतडण्याची अजिबात समस्या नाही, सोयाबीन हलकी कापूस उत्पादन क्षमता 8 ते 12 क्विंटल प्रति एकर बियाणे दर 35 ते 35 किलो प्रति एकर.
RVS 2024
वय 100 ते 105 दिवस उंची 75 ते 85 सें.मी. 100 बियांचे वजन 10 ते 12 ग्रॅम धान्य मध्यम, शेंगा तडतडण्याच्या दिशेने उलट्या दिशेने पडण्याची समस्या, शेंगा गुळगुळीत, उत्पादन क्षमता 8 ते 11 प्रति एकर.
काळा बोल्ड (BLACK BOLD)
वय 90 दिवस, उंची 55 ते 65 सें.मी, 100 बियांचे वजन 12 ते 14 ग्रॅम, शेंगा फुटण्याची समस्या आहे, उत्पादन क्षमता 9 ते 10 प्रति एकर बियाणे दर- 45 किलो प्रति एकर.
NRC-138
वय 90 दिवस, उंची 60 ते 70 सें.मी, 100 बियांचे वजन 10 ते 12 ग्रॅम, शेंगा फुटण्याची अजिबात समस्या नाही, बियाणे दर 35 ते 40 किलो प्रति एकर.
RVS-2018
वय 90 ते 95 दिवस, उंची 75 ते 85 सेमी, 100 बियांचे वजन 10 ते 12 ग्रॅम धान्य मध्यम, शेंगा तडतडण्याची समस्या नाही, शेंगा गुळगुळीत, उत्पादन क्षमता 8 ते 11 प्रति एकर (बियाणे दर- 30 ते 35 किलो प्रति एकर)
PS-1569
वय 88 दिवस, उंची 75 ते 80 सेमी, 100 दाण्यांचे वजन 10 ते 12 ग्रॅम धान्य, उत्पादन क्षमता 8 ते 9 प्रति एकर.
RUCHI-1516 किंवा 1027
वय 93 दिवस, उंची 75 ते 85 सेमी, 100 बियाण्याचे वजन 10 ते 14 ग्रॅम धान्य ठळक, उत्पादन क्षमता 8 ते 10 क्विंटल प्रति एकर (बियाणे दर – 18 ते 23 किलो प्रति एकर)
सोयाबीन बिया 9560 ही व्हरायटीमध्ये समस्या येत आहेत.
प्रतिकूल हवामान आणि सोयाबीन शेती 2023 सीड व्हरायटी 9560 मध्ये येणाऱ्या समस्यांमुळे गेल्या काही वर्षांपासून शेतकऱ्यांचे पीक खराब होत आहे. शेतकऱ्याने सोयाबीनच्या इतर वाणांचा वापर करणे आवश्यक आहे जसे की RVSM 1135, J.S. 2172 इ. वापरणे सुरू करा.
तसेच शेतकऱ्यांना पीक नापिकीपासून वाचवण्यासाठी आवश्यक माहिती देणे आवश्यक आहे. चांगल्या जातीच्या बियाण्यांमुळे मृदसंधारणातही मदत होईल, ज्यामुळे शेतकरी पुढील पिकात चांगले उत्पादन देऊ शकतील. असे भारतीय सोयाबीन संशोधन संस्थेच्या संचालिका डॉ.नीता खांडेकर यांनी सांगितले आहे.
यासोबतच सोयाबीन शेती 2023 मधील 9560 या जातीबाबत शेतकऱ्यांना भेडसावणाऱ्या समस्या, त्या सोडवण्यासाठी आवश्यक ती खबरदारी आणि पीक खराब होण्यापासून कसे वाचवायचे याबाबत आवश्यक प्रशिक्षणही देण्यात यावे. शेतकऱ्यांच्या गरजेनुसार महाराष्ट्र आणि राजस्थानमधून इतर दर्जेदार सोयाबीन बियाणे आणण्याचाही प्रशासन प्रयत्न करणार असल्याचे त्यांनी सांगितले आहे.