Jojoba Farming : आजच्या या आधुनिकीकरणाच्या युगात जमिनी विना शेती करता येणे शक्य झाले आहे. मात्र पाण्याविना शेती अजूनही अशक्य आहे. झाडे, वनस्पती, शेतीपीके पाण्याशिवाय जगू शकत नाहीत. प्राणी जीवन आणि निसर्गाची पाण्याविना कल्पना करणे देखील अशक्य आहे.
पाणी असेल तर जीवन राहील, फक्त माणसाचे नाही तर संपूर्ण निसर्गाचे जीवन पाण्यावर आधारित आहे. यामुळे शेतीमध्ये झाडे व रोपांच्या वाढीसाठी पाण्याची योग्य व्यवस्था असावी लागते. पण आज आम्ही तुम्हाला अशा एका पिकाची माहिती देणार आहोत जे विना पाणी वाढू शकते.
हो बरोबर आहे का तुम्ही, भारतात अशा झाडाची लागवड केली जाते, ज्याला खूप कमी पाणी लागते, ज्याची लागवड करून शेतकऱ्यांना दीर्घकालीन नफा मिळवता येतो. जोजोबा असे या झाडाचे नाव आहे. या पिकाची शेती वाळवंटात केली जाते. वाळवंटात वाढते यामुळे या पिकाला पाण्याची आवश्यकता अधिक नसते. प्रतिकूल हवामानात याची लागवड केली जाते. ज्याला वाळवंटातील सोनेरी फळ देखील म्हणतात. जोजोबाचे झाड खास आहे कारण त्याच्या बिया तेल तयार करतात, ज्याचा उपयोग सौंदर्य उत्पादने बनवण्यासाठी केला जातो. हे झाड एकदा वाळले की 150 वर्षे फळ देते.
सर्वप्रथम jojoba चे फायदे माहिती करून घ्या
जोजोबा हे वाळवंटात घेतले जाणारे मुख्य पीक आहे. जोजोबाची लागवड प्रामुख्याने तेलासाठी केली जाते. त्याच्या तेलात आश्चर्यकारक असे गुणधर्म आहेत. यामध्ये वॅक्स एस्टर आढळते, जे शाम्पू, कंडिशनर, लिपस्टिक, केसांचे तेल, सन केअर उत्पादने, मॉइश्चरायझर आणि अँटी-एजिंग सारख्या उत्पादनांमध्ये वापरले जाते. याशिवाय औषध आणि रसायने बनवण्यासाठीही याच्या तेलाचा वापर होतो. साहजिकच या पिकाला बाजारात मोठी मागणी असते.
जोजोबा वाळवंटात वाढतो
जोजोबाचा वाळवंटाशी जवळचा संबंध आहे. जोजोबा कॅलिफोर्निया, मेक्सिको आणि ऍरिझोनामध्ये वाढतो, परंतु भारतात वाळवंटीकरण टाळण्यासाठी त्याची रोपे थारच्या वाळवंटात लावली जातात. म्हणजे वाळवंटातही शेती करण्याची संधी शेतकर्‍यांना खुली होत आहे. जोजोबा कमी खर्चात जास्त नफा देतो.
जोजोबाचे झाड एकदा लावले की पुढील 150 वर्षे फळे देतात.
जोजोबाच्या झाडाची उंची 3 ते 5 मीटर पर्यंत असते.
हवामानाच्या उदासीनतेचा त्यावर काहीही परिणाम होत नाही, जोजोबा वनस्पतींमध्ये सर्व प्रकारचे तापमान सहन करण्याची क्षमता असते आणि हवामानामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान होत नाही.
जोजोबाची लागवड
जोजोबा हे वाळवंटातील सोनेरी पीक आहे, जे कमी खर्चात आणि कमी मेहनतीत भरघोस नफा देते. यासाठी जास्त काळजी किंवा जास्त सिंचनाची गरज नसते.
कमी पाणी, वालुकामय प्रदेशात नापीक जमिनीत जोजोबाची लागवड करून तुम्ही भरपूर नफा कमवू शकता.
आकडेवारीवर नजर टाकल्यास भारतात सुमारे ६०० ते ७०० हेक्टर जमिनीवर जोजोबाची लागवड केली जाते. त्यापैकी 100 हेक्टर जमीन राजस्थानात आणि 50 हेक्टर गुजरातमध्ये आहे.
देशात आणि जगात सौंदर्य उत्पादनांची वाढती मागणी पाहता जोजोबा लागवड नफा देऊ शकते. मात्र महाराष्ट्रात या पिकाची लागवड केली जात नाही.