Wheat Farming : गव्हाची पेरणी झाली ना ; मग, आता ‘या’ खतांचा वापर करा, उत्पादनात हमखास वाढ होणार
Wheat Farming : देशात सध्या रब्बी हंगाम प्रगतीपथावर आहे. या हंगामात शेतकरी बांधवांनी गहू हरभरा जवस यांसारख्या पिकाची पेरणी केली आहे. यामध्ये गहू लागवडीखालील क्षेत्र विशेष उल्लेखनीय आहे. गव्हाची वेळेवर पेरणी 15 नोव्हेंबर पर्यंतच करण्यात आली आहे, उशिरा पेरणी देखील 15 डिसेंबर पर्यंतचं करावी असा सल्ला दिला जात आहे.
15 डिसेंबर नंतर गहू पेरणी केल्यास उत्पादनात मोठी घट होते असं जाणकार नमूद करतात. राज्यातील शेतकऱ्यांचीं गव्हाची पेरणी जवळपास पूर्ण झाली आहे.काही भागात परतीचा पाऊस अधिक काळ बरसला असल्याने गव्हाची पेरणी लांबली आहे. दरम्यान आज आपण आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी गव्हाच्या पिकासाठी कोणत्या खतांचा आणि किती वापर केला पाहिजे याविषयी जाणून घेणार आहोत.
जेणेकरून शेतकऱ्यांना आपले उत्पादन वाढवता येणं शक्य होणार आहे. जाणकार लोकांनी दिलेल्या बहुमूल्य माहितीनुसार, गहू पिकवणाऱ्या बहुतांश भागात नायट्रोजनची कमतरता आढळून आली आहे. फॉस्फरस आणि पोटॅशची कमतरता देखील विशिष्ट क्षेत्रात आढळते. काही भागात सल्फरची कमतरता आढळून आली आहे.
तसेच जस्त, मॅंगनीज आणि बोरॉन या सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता गहू पिकवणाऱ्या भागात आढळून आली आहे. या सर्व घटकांचा जमिनीत माती परीक्षणाच्या आधारे गरजेनुसार वापर करण्याचा शेतकरी बांधवांना सल्ला दिला जातो. मात्र बहुतांश शेतकरी विविध कारणांमुळे माती परीक्षण करून घेऊ शकत नाहीत.
अनेकांना माती परीक्षण करण्याची प्रोसेस माहिती नसते तर अनेक जण यासाठी मोठा आटापिटा करावा लागत असल्याने माती परीक्षण करणे टाळतात. अशा स्थितीत गव्हाच्या पिकासाठी शिफारस केलेले खतांची मात्रा खालीलप्रमाणे आहे.
बागायत नसलेल्या स्थितीत बेडमधील बियाण्यापासून 2-3 सेंमी अंतरावर खते द्यावीत. खोलवर घाला आणि जर लोब्या काढण्यापूर्वी पाऊस पडला तर 20 किलो/हे. नायट्रोजन टॉप ड्रेसिंग म्हणून द्या.
एनपीके
बागायती स्थितीत, पेरणीपूर्वी संपूर्ण प्रमाणात स्फुरद आणि पोटॅश आणि 1/3 प्रमाणात नायट्रोजन जमिनीत मिसळा. पहिल्या सिंचनानंतर नायट्रोजनचा 2/3 डोस द्या आणि उरलेला अर्धा भाग तिसऱ्या सिंचनानंतर टॉप ड्रेसिंग म्हणून द्या. ज्या भागात धान, मका आणि कापूस नंतर गहू पीक घेतले जाते, तेथे सल्फर, जस्त, मॅंगनीज आणि बोरॉनची कमतरता असण्याची शक्यता असून काही भागात त्याची लक्षणेही दिसून आली आहेत. अशा भागात त्यांचा वापर चांगल्या उत्पादनासाठी आवश्यक बनला आहे.
सल्फर
सल्फरच्या कमतरतेवर मात करण्यासाठी, अमोनियम सल्फेट किंवा सिंगल सुपर फॉस्फेटसारख्या सल्फरयुक्त खतांचा वापर करणे चांगले आहे. झिंकची कमतरता असलेल्या भागात झिंक सल्फेट २५ किलो/हे. वर्षातून किमान एकदा भात-गहू पीक रोटेशन क्षेत्रात रु. दराने वापरा.
उभ्या पिकात त्याच्या कमतरतेची लक्षणे दिसू लागल्यास 100 कि.ग्रॅ. झिंक सल्फेट आणि 500 ग्रॅम. स्लेक्ड चुना 200 लिटर पाण्यात मिसळून २-३ वेळा फवारावे. यानंतर स्वच्छ हवामानात आणि तेजस्वी सूर्यप्रकाशात आवश्यकतेनुसार एका आठवड्याच्या अंतराने २-३ फवारण्या कराव्यात.
