अहमदनगर Live24 टीम, 04 एप्रिल 2022 Krushi news :- ज्या शेतकऱ्यांकडे जमीन कमी आहे, तेही शेतकरी मशरूम शेती करून लाखो रुपये कमवू शकतात. मशरूम मध्ये प्रथिने व्यतिरिक्त, भरपूर जीवनसत्त्वे, लोह आणि कॅल्शियम असतात.
मशरूममध्ये प्रोटीनचे प्रमाण मांसापेक्षा कितीतरी पटीने जास्त असते. यामुळेच शाकाहारी लोकांना मशरूम खूप आवडतात.
मशरूमची लागवड योग्य वातावरणात वर्षभर कोणत्या हंगामात तुम्ही करू शकता. खोलीतूनही त्याची लागवड करून सुरूवात करता येऊ शकते.
मशरूम लागवडीला वाव
मशरूम शेती हा जगातील सर्वात महत्वाचा कृषी व्यवसाय आहे. कमी गुंतवणूक आणि कमी जागेत मशरूमची लागवड सुरू करता येते.भारतातील अनेक कृषी उद्योजकांसाठी मशरूमची लागवड हा पर्यायी उत्पन्नाचा एक उदयोन्मुख स्रोत आहे.
अमेरिका, चीन, इटली आणि नेदरलँड्स हे मशरूमचे जगातील सर्वोच्च उत्पादक आहेत आणि उत्तर प्रदेश, त्रिपुरा आणि केरळ ही भारतातील सर्वोच्च मशरूम उत्पादक राज्ये आहेत.
मशरूमच्या लागवडीतील व्याप्तीबद्दल सांगायचे तर, तुम्ही मशरूमची लागवड करून पैसे कमवू शकता, तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही मशरूमचे घाऊक विक्रेते बनूनही पैसे कमवू शकता.
मशरूमचे औषधी गुणधर्म
मशरूमच्या सेवनाने स्नायूंची क्रिया आणि स्मरणशक्ती टिकून राहते.मशरूममध्ये पौष्टिक घटक असतात जे वृद्धत्व आणि वजन कमी होण्यास मदत करतात.
मशरूममध्ये रोगप्रतिकारशक्ती जास्त असते, त्यामुळे सर्दी, सर्दीसारखे आजार लवकर होत नाहीत.
मशरूममध्ये असलेले सेलेनियम देखील रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवते.
मशरूमचे नियमित सेवन केल्याने वजन आणि रक्तातील साखरेची पातळी वाढत नाही.
मशरूममध्ये कोलेस्टेरॉल खूप कमी प्रमाणात आढळते, जे आपल्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे.
त्वचेशी संबंधित आजारांवरही मशरूम फायदेशीर आहे.मशरूमचे नियमित सेवन केल्याने कर्करोगाचा धोकाही कमी होतो.
मशरूमचे प्रकार
जगभरात मशरूमच्या सुमारे 10000 प्रजाती आढळतात, त्यापैकी केवळ 70 प्रजाती लागवडीसाठी आणि अन्नासाठी योग्य मानल्या जातात.
बटण मशरूम
धिंगरी मशरूम
दुधाळ मशरूम
पेडिस्ट्रा मशरूम
शिताके मशरूम
गानोडर्मा मशरूम
बटण मशरूम
भारतात बटन मशरूमची लागवड पूर्वी ओलसर ठिकाणी केली जात होती, परंतु आजकाल नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करून कुठेही आणि केव्हाही लागवड केली जात आहे. सरकार बटन मशरूमच्या लागवडीलाही मोठी चालना देत आहे.
भारतात लागवड केलेल्या पांढऱ्या बटन मशरूमपैकी बहुतांश S-11, TM-79 आणि Horst U-3 आहेत. बटन मशरूमची बुरशी सापळा म्हणून पसरते. बटन मशरूममध्ये मटणापेक्षा जास्त जीवनसत्त्वे असतात. हवेशीर खोल्यांमध्ये, शेडमध्ये, झोपड्यांमध्ये हे सहजपणे वाढू शकते.
ऑयस्टर मशरूम
धिंगरी मशरूम भारतात पिकवल्या जाणार्‍या 6 प्रजातींपैकी मुख्य आहे धिंगरी मशरूमला ऑयस्टर मशरूम देखील म्हणतात .
इतर प्रजातींच्या तुलनेत वाढण्यास सोपे किंवा मधुर सुगंध, मऊ आणि पौष्टिकतेने समृद्ध असलेले मशरूम.
कमी चरबी आणि साखर सामग्रीमुळे, रक्तदाब आणि मधुमेहाने ग्रस्त लोकांसाठी हा आहार योग्य आहे.
पेडिस्ट्रा मशरूम
पेडिस्ट्रा मशरूमला ‘हॉट मशरूम’ असेही म्हणतात कारण ते उच्च तापमानात वाढणारे मशरूम आहे. पेडिस्ट्रा मशरूम चव, सुगंध, प्रथिने आणि जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यांचे उच्च प्रमाण यासारख्या सर्व गुणांनी समृद्ध आहे. पेडिस्ट्रा मशरूमची लोकप्रियता व्हाईट बटन मशरूमपेक्षा कमी नाही.
भारतातील ओरिसा, पश्चिम बंगाल, आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, झारखंड, छत्तीसगड इत्यादी राज्यांमध्ये या मशरूमची लागवड केली जाते.
शिताके मशरूम
शिताके मशरूम हे औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध मशरूम मानले जाते. व्यावसायिक आणि घरगुती वापरासाठी ते सहजपणे घेतले जाऊ शकते. जगातील एकूण मशरूम उत्पादनाच्या बाबतीत ते दुसऱ्या क्रमांकावर आहे.
शिताके मशरूम हे व्हाईट बटन मशरूमच्या तुलनेत चव आणि टेक्‍चरच्या दृष्टीने अत्यंत मौल्यवान मशरूम आहेत. यामध्ये उच्च दर्जाचे प्रथिने आणि ब जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. साग, साल, किन्नू यांसारख्या झाडांच्या भरीव भुसावरही हे सहज उगवता येते.
गानोडर्मा मशरूम
गानोडर्मा मशरूम अनेक औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध आहे. याचा उपयोग अशक्तपणा दूर करण्यासाठी केला जातो. याशिवाय याच्या सेवनाने उच्च रक्तदाब आणि अॅलर्जीसारख्या समस्यांमध्येही आराम मिळतो.
गानोडर्मा मशरूम लागवडीसाठी सर्व हंगाम योग्य आहेत, कोणत्याही हंगामात लागवड करता येते.
मशरूमचे विपणन
गाव असो की शहर, मशरूमची मागणी सर्वत्र सारखीच असते, जर तुम्ही गावात मशरूमची लागवड केली तर तुमच्या आजूबाजूच्या लोकांना ते विकून किंवा जवळच्या मंडईत विकून पैसे कमवू शकता. याशिवाय तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही विविध प्रजातींच्या मशरूमची लागवड करू शकता.
ज्याच्या मदतीने तुम्ही मशरूम विक्रीच्या बाबतीत प्रसिद्ध होऊ शकता आणि इतर राज्यांमध्येही तुमची मशरूम निर्यात करू शकता.
जर तुमची मशरूमची विक्री चांगली असेल तर तुम्ही तुमचे नाव मशरूम ब्रँड म्हणून विकू शकता आणि बाजारातील इतर मशरूमशी स्पर्धा करू शकता.
मशरूम लागवडीतील खर्च आणि नफा
मशरूमच्या लागवडीसाठी तुम्हाला जास्त खर्च करण्याची गरज नाही कारण तुम्हाला मशरूमच्या लागवडीसाठी फारशी जमीनही लागत नाही, तुम्ही त्याची लागवड एका खोलीत सुरू करून महिन्याला हजारो रुपये कमवू शकता.
10 हजार ते 50 हजार रुपये खर्चात तुम्ही मशरूमची लागवड सहज करू शकता. जर तुमचा मशरूम बाजारात ओळखला गेला तर तुम्हाला मशरूममधून लाखोंची कमाई करण्यापासून कोणीही रोखू शकत नाही.