Indian Flag Rules: भारतातील लोकांना स्वातंत्र्याचा (freedom) खरा अर्थ माहित आहे, कारण या स्वातंत्र्यासाठी अनेक शूर पुत्रांनी आपल्या प्राणांची आहुती दिली आहे.
काल म्हणजेच 15 ऑगस्ट 2022 रोजी भारताने आपल्या स्वातंत्र्याला 75 वर्षे पूर्ण केली आणि त्यानिमित्ताने देशाच्या कानाकोपऱ्यात जल्लोष करण्यात आला.
लहान मुलांपासून ते वृद्धांपर्यंत सर्वजण स्वातंत्र्याच्या या अमृतोत्सवात तल्लीन झाले होते. एवढेच नाही तर ‘हर घर तिरंगा’ (Har Ghar Tiranga) मोहिमेअंतर्गत रस्त्यांपासून ते लाल किल्ल्याच्या तटबंदी पर्यंत ठिकठिकाणी तिरंगा फडकवण्यात आला.
ही मोहीम 13 ते 15 ऑगस्टपर्यंत चालली होती, परंतु आज 16 ऑगस्ट आहे आणि सामान्यत: तिरंगा इकडे तिकडे पडताना दिसतो. पण असे केल्यास तुम्ही नक्कीच अडचणीत येऊ शकता. चला तर मग आम्ही तुम्हाला सांगतो भारताच्या राष्ट्रध्वजाबाबत काय नियम आहेत.
मी कुठे आणि केव्हा तिरंगा फडकवू शकतो?
ध्वजारोहणाचे नियम आहेत. भारतीय ध्वज संहिता 2022 म्हणजेच ध्वज संहिता 2022 मध्ये 20 जुलै 2022 रोजी सुधारणा करण्यात आली. यामध्ये उघड्यावर, नागरिकांच्या घरी तसेच दिवसा रात्री ध्वज फडकवता येईल. मात्र, यापूर्वी सूर्योदय ते सूर्यास्तापर्यंत तिरंगा फडकवण्याची परवानगी होती.
अपमान करू नका
कागदी झेंडे लोक जेव्हा फेकतात, कोणाच्या तरी पाया पडतात किंवा लोक कचऱ्याच्या ढिगाऱ्यात फेकतात असे दिसून येते मात्र असे करणे चुकीचे असून राष्ट्रध्वजाचा अपमान आहे.
या गोष्टी लक्षात ठेवा
तिरंगा वापरल्यानंतर, तो मर्यादित मार्गाने एकांतात ठेवा ध्वज संहितेनुसार, देशाचा ध्वज कोणत्याही स्थितीत जमीन किंवा पाण्याच्या संपर्कात नसावा. तर ध्वजाचे कोणत्याही प्रकारे नुकसान झाले असेल तर अशा स्थितीत तो एकांतात जाळून नष्ट करावा.
भारतीय ध्वज संहिता 2002 मध्ये तिरंग्याबाबतचे सर्व नियम आणि त्याचा अवमान करणाऱ्या शिक्षेची माहिती देण्यात आली आहे.तिरंग्याच्या अपमानाशी संबंधित कारवाई राष्ट्रीय सन्मानाचा अपमान प्रतिबंधक कायदा, 1971 अंतर्गत केली जाते.
दंडापासून तुरुंगापर्यंत
चुकूनही राष्ट्रध्वजाचा अवमान होता कामा नये. असे केल्यास दंडापासून तुरुंगवासापर्यंतची तरतूद आहे. वास्तविक, जर एखाद्या व्यक्तीने राष्ट्रध्वज जाळला, दूषित केला किंवा नियमांविरुद्ध ध्वज फडकावला तर त्याला तीन वर्षांचा तुरुंगवास किंवा दंड भरावा लागतो.
