Mushroom Cultivation : भारतात सध्या मशरूम खाण्याचा ट्रेंड (Mushroom Trend) वाढतच चालला असून लोकांच्या घरातील आवडींच्या भाज्यांमध्ये मशरूम जागा घेत आहे.
यामुळे मागील काही वर्षात मशरूमची मागणी (Demand) झपाट्याने वाढली आहे. शेतीत मशरूमची लागवड करून शेतकरी (Farmer) चांगला नफा कमवू शकतात.
मशरूमचा ट्रेंड खूप वाढला आहे कारण मशरूम खाण्यास अतिशय चविष्ट आणि पौष्टिक आहे. घरच्या जेवणापासून ते बाजारात (Market) विकल्या जाणार्‍या फास्ट फूडपर्यंत सर्वच गोष्टींमध्ये मशरूमचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जात आहे. अनेक शेतकरी मशरूमची लागवड करून चांगला नफा कमावत आहेत.
मशरूमची लागवड कधी केली जाते?
भारतात उन्हाळ्यात तापमान (Temperature) खूप जास्त होते. त्यामुळे भारतात मशरूमची फायदेशीर लागवड हिवाळ्यातच केली जाते. भारतात मशरूमची लागवड ऑक्टोबर किंवा नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी ते मार्च या कालावधीत केली जाते.
भारतातील अनेक शेतकरी एसीच्या मदतीने वर्षभर मशरूमची लागवड करतात. मशरूमनुसार तापमान अधिक स्थिर ठेवता आले, तर वर्षभर आरामात मशरूम लागवडीचा व्यवसाय (Mushroom Cultivation Business) करता येईल.
कोणती खबरदारी घ्यावी?
मशरूम ही अतिशय संवेदनशील प्रजाती आहे. त्यामुळे मशरूमच्या शेतीमध्ये योग्य काळजी घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. तुम्ही जिथे मशरूम करत आहात तिथे स्वच्छतेची विशेष काळजी घ्या.
जेव्हा तुम्ही खोलीत जाल तेव्हा तुमचे हात पाय पूर्णपणे स्वच्छ करा. शेतकरी फवारणी करत असलेले पाणी स्वच्छ असल्याची खात्री करा किंवा त्यात काही फॉर्मेलिन शिंपडा, फॉर्मेलिनचे पाणी केबलच्या भिंतींवर पडणार नाही याची खात्री करा.
मशरूमच्या पिशव्या जमिनीवरच शिंपडा. त्याची आर्द्रता आणि तापमान वेळोवेळी तपासा आणि आवश्यकतेनुसार योग्य पावले उचला.
मशरूम लागवडीत कोणती काळजी घ्यावी?
भारतात प्रामुख्याने हिवाळ्यात (नोव्हेंबर ते मार्च) लागवड केली जाते. कारण या मोसमात तापमान खूपच कमी असते. अनेक जण एसी लावून वर्षभर मशरूमची लागवडही करतात. पण तुम्ही हे काम पहिल्या सीझनमध्येच करा.
नंतर तुम्ही तुमच्या क्षमतेनुसार ते वाढवू शकता. योग्य आर्द्रता आणि तापमान राखणे फार महत्वाचे आहे. तुम्ही ज्या खोलीत मशरूम वाढवत आहात त्या खोलीचे तापमान 16°C ते 25°C दरम्यान असावे.
आर्द्रता नियंत्रित करणे देखील खूप महत्वाचे आहे, खोलीतील आर्द्रता सुमारे 80% ते 90% असावी. या ठिकाणी फायदेशीर मशरूमची लागवड करता येते.
मशरूम लागवडीचा फायदा काय?
मशरूम शेती हा खूप चांगला व्यवसाय आहे, या व्यवसायाने अनेक लोकांचे जीवन बदलले आहे. तुम्ही पहिल्यांदा सुरुवात कराल तेव्हा तुमचे खर्च थोडे जास्त असतील.
कारण काही गोष्टी तुम्ही अशा प्रकारे खरेदी कराल की तुम्हाला फक्त एकदाच खरेदी कराव्या लागतील आणि त्या वर्षानुवर्षे टिकतील. जर आपण थेट नफ्याबद्दल बोललो तर या व्यवसायात 30% ते 50% नफा आहे.
खर्च किती येतो?
जर आपण मशरूम लागवडीच्या खर्चाबद्दल बोललो तर ते ठिकाणानुसार बदलू शकते. उदाहरणार्थ, तुम्ही उत्तर प्रदेशातील असाल तर इथे पेंढ्याचे दर वेगळे आहेत आणि मध्य प्रदेशात वेगळेच.
इतर वस्तूंचे दर भिन्न असू शकतात किंवा तुम्हाला खरेदी करण्यासाठी आवश्यक असलेल्या वस्तू असू शकतात. ते इतर कोणाला तरी विनामूल्य उपलब्ध असू शकतात. मशरूम फार्मिंग व्यवसाय सुरू करून तुम्ही चांगला नफा मिळवू शकता.