Animal care: भारताची सुमारे 55 ते 60 टक्के लोक शेतीवर अवलंबून आहेत. यापैकी बहुतेक शेतकरी लहान आणि श्रीमंत श्रेणीतील शेतकरी (Farmers) आहेत. या शेतकर्‍यांचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी सरकार त्यांना पशुपालना (Animal husbandry) साठी सल्ला देते. अनेक राज्य सरकार देखील यासाठी आर्थिक मदत देतात.
गाय आणि म्हशीचे पालन (Raising cows and buffaloes) करणारे शेतकरी कधीही तोट्यात जात नाहीत. अनेक प्रकारची उत्पादने त्यांच्या दुधातून देखील तयार केली जातात. दही, चीज, तूप (Ghee) सारखी उत्पादने देखील आहेत जी शेतकरी घरी बनवू शकतात आणि बाजारात पुरवतात. यामुळे त्यांना चांगला नफा मिळेल.
बर्‍याच वेळा असे घडते की, शेतकर्‍यांनी तक्रार केली की त्यांची गाय किंवा म्हशीचे दूध कमी देणे सुरू झाले आहे. यामागे अनेक कारणे आहेत. तज्ञांच्या मते, प्राण्यांच्या आहाराविषयी योग्य माहिती नसल्यामुळे, शेतकरी त्यांच्या पौष्टिकतेकडे विशेष लक्ष देऊ शकत नाहीत. पशूची देखभाल योग्य होत नसल्याने गाय किंवा म्हशीचे दूध देण्याची क्षमता कमी होते.
प्राण्यांना असा आहार द्या –
दुधाचे प्रमाण वाढवावे लागेल. यासाठी योग्य वेळी आपण त्यांना संतुलित आहार (Balanced diet) देणे फार महत्वाचे आहे. प्राण्यांना त्यांच्या आहार कोंड्यासह द्या. या व्यतिरिक्त पोषकद्रव्ये पूर्ण करण्यासाठी धान्य म्हणजेच मका, बार्ली, गहू, बाजरी पूर्वीपेक्षा चारा.तसेच मोहरी स्क्रब, शेंगदाणे, कापूस बियाणे, फ्लेक्ससीडचे प्रमाण देखील वाढवा. आपल्या प्राण्याला भरपूर पाणी प्या.
गव्हाच्या पीठात मिसळलेल्या मोहरीचे तेल खायला द्या. या व्यतिरिक्त वेळोवेळी प्राण्यांची तपासणी केली जाते, जेणेकरून हे समजू शकेल की कोणत्याही आजारामुळे आपल्या प्राण्यांमध्ये दूध देण्याची क्षमता कमी झाली नाही. नेपियर आणि लोबियासारख्या गवत आहारात प्राण्यांमध्ये पुष्कळ लोकांमध्ये दुधाच्या उत्पादनाची क्षमता वाढते.
प्राण्यांशी हे करू नका –
तसेच बर्‍याचदा असे दिसून येते की, बरेच शेतकरी अधिक दुधाच्या उत्पादनासाठी चुकीच्या पद्धतींचा अवलंब करतात. यासाठी ते गाय किंवा म्हशीला पावडर आणि इंजेक्शन देतात. असे केल्याने प्राण्यांच्या आरोग्याचा खूप वाईट परिणाम होतो. अशा परिस्थितीत शेतकर्‍यांनी त्यांच्या दुधाळ प्राण्यांसह असे प्रयोग करणे टाळले पाहिजे.