Conjoined twins: एकमेकांना जोडलेली मुले (children attached to each other) अनेक प्रकरणे जगभर वेळोवेळी समोर येत असतात. अलीकडेच, भारतात जोडलेल्या जुळ्या मुलांचे प्रकरण देखील नोंदवले गेले होते ज्यात नवजात बाळाला दोन डोके, तीन हात आणि दोन हृदय (two hearts) होते.
आता ब्राझीलमध्ये जोडलेल्या जुळ्या मुलांचे (conjoined twins) प्रकरण समोर आले आहे जिथे डॉक्टरांनी या मुलांवर यशस्वीरित्या शस्त्रक्रिया करून त्यांना आभासी वास्तव तंत्रज्ञानाने वेगळे केले.
बर्नार्डो (Bernardo) आणि आर्थर लिमा (Arthur Lima) अशी या दोन मुलांची नावे आहेत. बर्नार्डो आणि आर्थर लिमा यांच्यावर रिओ डी जनेरियोमध्ये 7 शस्त्रक्रिया झाल्या. ग्रेट ऑरमंड स्ट्रीट हॉस्पिटलचे बालरोग शल्यचिकित्सक नूर उल ओवासे जिलानी यांच्या देखरेखीखाली या मुलांची ही शस्त्रक्रिया करण्यात आली. मुलांच्या अंतिम शस्त्रक्रियेला सुमारे 100 वैद्यकीय कर्मचार्‍यांचा सहभाग असलेल्या 33 तासांपेक्षा जास्त वेळ लागला.
या संपूर्ण ऑपरेशनचे नेतृत्व नूर उल ओवासे जिलानी (Noor ul Owase Jilani) तसेच डॉ. गॅब्रिएल मुफारेजो यांनी केले. हे ऑपरेशन सुरू करण्यापूर्वी, शल्यचिकित्सकांनी अनेक महिने आभासी वास्तविकतेसह हे ऑपरेशन करण्याचा प्रयत्न केला. त्यानंतरच अंतिम ऑपरेशन करण्यात आले.
श्री जिलानी यांनी या ऑपरेशनचे एक मोठे यश असल्याचे वर्णन केले. जिलानी म्हणाले, बर्नार्डो आणि आर्थरला वेगळे करणे हे खूप गुंतागुंतीचे काम होते. अनेक शल्यचिकित्सकांना याचा विचारही करता आला नाही. अशी प्रकरणे जगभर क्वचितच पाहायला मिळतात.
ते म्हणाले, हे ऑपरेशन वैद्यकीय जगतासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या ऑपरेशनमुळे या मुलांना आणि त्यांच्या कुटुंबीयांना नवे भविष्य तर मिळाले आहेच, पण भविष्यात पुन्हा अशी ऑपरेशन्स करण्याचा आत्मविश्वास आमच्या टीममध्ये निर्माण झाला आहे.
ते म्हणाले, टीमवर्क करून आणि जागतिक स्तरावर आमचे ज्ञान सामायिक करून, आम्ही अशा प्रकारच्या समस्यांना तोंड देत असलेल्या मुलांचे आणि कुटुंबांच्या अडचणी सोडवू शकतो.
डॉ. मुफरेजो यांनी सांगितले की, ते काम करत असलेल्या रुग्णालयात या दोन्ही मुलांची गेल्या अडीच वर्षांपासून काळजी घेतली जात आहे. दोन्ही मुलांची ही शस्त्रक्रिया आयुष्य बदलून टाकणारी होती. “या दोन मुलांचे पालक अडीच वर्षांपूर्वी रोराईमा येथून रिओला आले होते, त्यानंतर ते येथील रुग्णालयात आमच्या कुटुंबाचा एक भाग बनले,”
पुढे डॉ. मुफारेजो म्हणाले, “ही शस्त्रक्रिया यशस्वी झाल्याचा आम्हाला खूप आनंद आहे आणि ही मुले आणि त्यांच्या कुटुंबियांसाठी आयुष्य बदलणारी संधी आहे. शस्त्रक्रियेनंतर दोन्ही मुलांची प्रकृती चांगली असल्याचे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे.
मुले कशी एकत्र जन्माला येतात –
गर्भधारणेच्या काही आठवड्यांनंतर, फलित अंडी दोन स्वतंत्र भ्रूणांमध्ये विभाजित होते. त्यानंतर त्यामध्ये अवयवांच्या निर्मितीचे काम सुरू होते. जेव्हा असे घडते, तेव्हा जुळी मुले (twins) जन्माला येतात.
परंतु काही प्रकरणांमध्ये, गर्भाची विभक्त होण्याची प्रक्रिया मध्यभागी थांबल्यामुळे संयुक्त जुळी मुले जन्माला येतात. जोडलेल्या जुळ्यांचे वर्गीकरण शरीराच्या कोणत्या भागाशी आहे या आधारावर केले जाते. अनेक वेळा अशी मुले शरीराचे समान भाग एकमेकांशी शेअर करतात.