Mushroom Cultivation: मशरूमच्या (mushroom) अशा अनेक प्रजाती देशात आल्या आहेत, ज्यांची लागवड वर्षभर करता येते. त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये मशरूम लागवडीची लोकप्रियताही झपाट्याने वाढली आहे.
कमी खर्चात शेती करून शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळू शकतो. शेतकऱ्यांना त्याच्या लागवडीसाठी मोठ्या जागेचीही गरज नाही. बंद खोलीतही मशरूमची लागवड (mushroom cultivation) करता येते.
पूर्वी पर्वतीय भागातील हवामान मशरूमच्या लागवडीसाठी सर्वात योग्य मानले जात असे. पण आता ऑयस्टर आणि दुधाळ मशरूम (oysters and milk mushrooms) सारख्या प्रजातींची लागवड मैदानी भागातही मोठ्या प्रमाणावर होत आहे. अशीच एक प्रजाती ब्लू ऑयस्टर मशरूम (Blue Oyster Mushroom) आहे जी शेतकऱ्यांमध्ये खूप लोकप्रिय होत आहे.
ब्लू ऑयस्टर मशरूमचे सेवन करण्याचे हे फायदे आहेत –
निळा ऑयस्टर मशरूम ऑयस्टरसारखा दिसतो. हे त्याच्या औषधी गुणधर्मांसाठी (medicinal properties) ओळखले जाते. उच्च रक्तदाब, मधुमेह, कोलेस्ट्रॉल यांसारख्या आजारांवर याचे सेवन अत्यंत फायदेशीर मानले जाते. ब्लू ऑयस्टर मशरूम हा प्रोटीन, कार्बोहायड्रेट, फॅट, फायबरचा चांगला स्रोत आहे. चवीच्या बाबतीतही ते इतर मशरूमपेक्षा वेगळे आहे.
हे मशरूम अशा प्रकारे घेतले जाते –
ब्लू ऑयस्टर मशरूमच्या लागवडीला फारसा खर्च येत नाही. हे देखील इतर मशरूम प्रमाणे घेतले जाते. सोयाबीन बगॅस, गव्हाचा पेंढा, भाताचा पेंढा, मक्याचे देठ, तूर, तीळ, बाजरी, उसाची बगॅस, मोहरीचा पेंढा, कागदाचा कचरा, पुठ्ठा, लाकूड भुसा यांसारख्या शेतीतील टाकाऊ पदार्थांवर ते सहज पिकवता येते.
नंतर पेंढा पॉलिथिनच्या पिशवीत भरून पेरणी (Sowing by filling straw in polythene bag) केली जाते आणि पिशवीचे तोंड बांधून त्यात 10-15 छिद्रे केली जातात. त्यानंतर त्याला अंधाऱ्या खोलीत सोडले जाते.
करोडपती होऊ शकतात –
तज्ज्ञांच्या मते, प्लास्टिकच्या पिशवीत (plastic bag) 15 -17 दिवसांनी बुरशीचे जाळे पूर्णपणे पसरते. मशरूम सुमारे 23-24 दिवसांनी तोडण्यासाठी तयार असतात. हे मशरूम बाजारात 150 ते 200 रुपये किलो दराने विकले जातात.
अशा परिस्थितीत तुमचे मशरूम उत्पादनाचे युनिट जितके मोठे असेल तितका तुमचा नफा वाढेल. मोठ्या प्रमाणावर शेती करून शेतकरीही करोडपती होऊ शकतात.