Health tips: सध्या दिल्ली-एनसीआरसह देशातील काही राज्यांमध्ये पाऊस (rain) पडत आहे. पावसामुळे हवामानात बरेच बदल होत असून या अवकाळी पावसाचा परिणाम नागरिकांच्या आरोग्यावरही दिसून येत आहे. यावेळी रुग्णालयांमध्ये फ्लू, ताप, टायफॉइड (typhoid), डायरियाच्या रुग्णांची संख्याही वाढू लागली आहे. डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार, पावसाळ्यात खूप दमट असतो, त्यामुळे या ऋतूत संसर्ग आणि डासांमुळे होणारे आजार (mosquito borne diseases) जास्त असतात.
हृदय व मधुमेहाच्या रुग्णांनीही यावेळी आपल्या आरोग्याची विशेष काळजी घ्यावी. यावेळी रुग्णांनी आपले शरीर हायड्रेटेड (body hydrated) ठेवावे. पिण्याच्या पाण्यासोबतच भरपूर पाणी असलेली फळेही खावीत. पण अशा काही गोष्टीही खाव्यात ज्यामुळे या ऋतूजन्य आजारांपासून दूर राहता येईल. चला तर मग जाणून घेऊया त्या गोष्टींबद्दल, काय खावे आणि काय खाऊ नये?
काय खावे?
सुका मेवा (dry fruits) –
सुका मेवा म्हणजेच सुका मेवा पावसाळ्यात खाण्यासाठी उत्तम. ते केवळ चवदारच नाहीत तर निरोगी देखील आहेत. हे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करतात. याव्यतिरिक्त, ते प्रथिने, फायबर, जीवनसत्त्वे, खनिजे अशा अनेक पोषक तत्वांनी समृद्ध असतात जे व्यक्तीच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतात.
इतकंच नाही तर अँटिऑक्सिडंट गुणांनी युक्त सुका मेवा मधुमेह, कर्करोग (cancer), हृदयविकार यासारख्या गंभीर आजारांचा धोकाही कमी करू शकतो. अशा स्थितीत सुक्या मेव्याच्या सेवनाने पावसाळ्यात होणारे आजार टाळता येतातच, पण इतर दिवशीही ते उपयोगी ठरू शकतात.
हर्बल टी –
पावसाळ्यात चहा पिण्याची मजा काही औरच असते. अशा परिस्थितीत, सामान्य चहाऐवजी, पावसाळ्यात हर्बल चहाचे सेवन देखील फायदेशीर ठरू शकते. वास्तविक, पावसाळ्यात बॅक्टेरियामुळे अनेक प्रकारचे संसर्ग होण्याचा धोका असतो. दुसरीकडे, हर्बल चहामध्ये अँटी-बॅक्टेरियल गुणधर्म असतात. हर्बल चहामध्ये असलेला हा प्रभाव बॅक्टेरिया आणि त्यामुळे होणाऱ्या संसर्गापासून संरक्षण करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो. पावसातही ग्रीन टीचे सेवन फायदेशीर ठरू शकते. वास्तविक, ग्रीन टीमध्ये असलेले अँटी-व्हायरल गुणधर्म व्हायरल इन्फेक्शन रोखण्यासाठी उपयुक्त आहेत.
गरम पाणी –
गरम पाणी प्यायल्याने अनेक प्रकारच्या समस्या दूर होऊ शकतात, परंतु पावसाळ्यात गरम पाण्याचे सेवन केल्यास ते अधिक फायदेशीर ठरू शकते. वास्तविक, पावसाळ्यात नाक चोंदणे आणि नाकातून वाहणे सामान्य आहे. त्याच वेळी, संशोधनात असे आढळून आले आहे की नाक बंद होण्याच्या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी गरम पाण्याचे सेवन उपयुक्त मानले जाते.
स्प्राउट्स –
स्प्राउट्स किंवा अंकुरलेले धान्य हे निरोगी अन्न म्हणून ओळखले जाते. जीवनसत्त्वे, खनिजे, फायबर, व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ए, पोटॅशियम आणि जीवनसत्त्वे यांसारखी अनेक प्रकारची पोषक तत्वे अंकुरांमध्ये आढळतात. स्प्राउट्स उत्तम रोगप्रतिकारक शक्ती, रक्त आणि हाडांचे आरोग्य राखण्यासाठी उपयुक्त आहेत. यामुळे कर्करोग आणि हृदयाच्या समस्याही कमी होऊ शकतात. याशिवाय स्प्राउट्सचे सेवन कोलेस्टेरॉल कमी करण्यास उपयुक्त ठरू शकते.
ताज्या भाज्या –
पावसाळ्यात ताज्या भाज्यांचा वापर अनेक प्रकारच्या पदार्थांमध्ये आणि पदार्थांमध्ये केला जातो. भाज्यांमध्ये कॅल्शियम, ऊर्जा, मॅग्नेशियम, लोह, कॅरोटीनोइड्स, फायबर, कार्बोहायड्रेट, प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यांसह विविध पोषक तत्वांचा समावेश असतो. भाज्यांमध्ये आढळणारी ही पोषकतत्त्वे केवळ रोग दूर करण्यास मदत करत नाहीत तर शरीराला शक्ती देण्यासोबत कुपोषणाची समस्याही दूर ठेवू शकतात. ताज्या भाज्यांमध्ये ब्रोकोलीचा वापर फायदेशीर ठरू शकतो. कर्करोग, हृदयविकार, उच्च रक्तदाब यापासून बचाव करण्यासाठीही ब्रोकोली उपयुक्त ठरू शकते. पण लक्षात ठेवा की आधी भाज्या नीट धुवाव्यात आणि त्यानंतरच खाव्यात.
काय खाऊ नये?
पावसाळ्यात विसरूनही या गोष्टींचे सेवन करू नका. जसे की हिरव्या पालेभाज्या, कुजलेल्या भाज्या-फळे, अल्कोहोल, जास्त कॅफिनयुक्त पदार्थ, आइस्क्रीम, तेल आणि मसाले.
(अस्वीकरण: काहीही सेवन करण्यापूर्वी, कृपया डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.)