Farming Tips: शेतकऱ्यांनी एकाच ठिकाणी शेती करण्याबरोबरच बागायती, पशुपालन (Animal husbandry), कुक्कुटपालन (Poultry), मत्स्यपालन (Fisheries) सुरू केल्यास नफा अनेक पटींनी वाढू शकतो. एकाच क्षेत्रात एकत्र प्रयोग करणे हा काही हवेचा विषय नसून त्यात सत्यता आहे. कसे ते जाणून घेऊया….
शेतकर्‍यांचे उत्पन्न दुप्पट करून त्यांना स्वावलंबी बनवण्याच्या दृष्टीने शेतीमध्ये नवनवीन तंत्रांचा वापर केला जात आहे. इंटिग्रेटेड फॉर्मिंग(Integrated forming) हे देखील असेच एक तंत्र आहे. या तंत्राने शेती करून शेतकरी नफा अनेक पटींनी वाढवू शकतो.
शेतकऱ्यांचा शेतीवरील खर्च कमी होईल –
या तंत्रात मुख्य पिकासोबतच शेतकरी कुक्कुटपालन, मत्स्यपालन, मधमाशी पालन (Beekeeping), रेशीम, भाजीपाला-फळे, मशरूमची लागवड एकाच शेतात किंवा जवळच्या जमिनीवर करतो. असे केल्याने शेतकऱ्यांचे एका पिकावरील अवलंबित्व कमी होते.
याशिवाय शेतकऱ्यांना पशुखाद्य आणि पिकांच्या खतासाठी वेगळा खर्च करावा लागत नाही. जनावरांसाठी चारा शेतातच तयार होतो. जनावरांचा कचरा खत तयार करण्यासाठी वापरला जातो. जर तुम्ही मत्स्यपालन करत असाल तर त्याचा आहार शेती आणि दुग्धव्यवसायातून येतो.
एकात्मिक शेती कशी करावी? –
एकात्मिक शेती (Integrated farming) वर सतत काम करणारे कृषी शास्त्रज्ञ डॉ. दयाशंकर श्रीवास्तव सांगतात की, सतत वाढत जाणारी लोकसंख्या आणि कमी होत चाललेली नैसर्गिक संसाधने यामुळे शेतकऱ्यांनी शेती आणि त्यातील पद्धती वापरणे गरजेचे आहे.
जर तुमच्याकडे शेतीसाठी कमी जमीन असेल तर काळजी करण्याची गरज नाही. तुमच्याकडे असलेल्या मर्यादित शेतजमिनीचा प्रत्येक इंच वापर करूनही तुम्ही चांगला नफा मिळवू शकता.
प्रथम मॉडेल तयार करा –
सर्वप्रथम शेतकऱ्यांनी या शेतीचे मॉडेल असल्याची खात्री करून घ्यावी. शेताच्या कोणत्या बाजूला पीक लावायचे आहे, मग भाजीपाला कोणत्या बाजूला लावायचा आहे, हे त्यांना कळायला हवे. कोणत्या पिकाने कोणत्या भाज्या उगवतील?
याशिवाय शेताच्या कोणत्या भागात मत्स्यपालनासाठी तलाव बनवावा लागेल किंवा कुक्कुटपालनासाठी जागा कशी निवडावी. हे सर्व जाणून घेण्यासाठी शेतकरी कृषी शास्त्रज्ञांशीही संपर्क साधू शकतात.
भरघोस नफा कमवू शकाल –
दयाशंकर श्रीवास्तव सांगतात की, जर तुम्ही भाताचे पीक लावत असाल तर त्याच्या काठावर तुम्ही फुलांची लागवड करू शकता, याशिवाय तुम्ही जनावरांच्या चाऱ्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या गवताचे पीक देखील लावू शकता.
याशिवाय शेताच्या बाजूला खड्डा खोदून मत्स्यपालन करू शकता. तुम्ही फक्त शेताच्या आसपास भाजीपाला लावू शकता. यातून तुमचा मुख्य पिकाचा खर्च निघेल, याशिवाय पोल्ट्री, मत्स्यपालन यासह भाजीपाला लागवडीतून भरघोस नफा कमावता येईल.