Wheat Farming : देशातील बहुतांशी भागात खरीप हंगामातील पिकांची काढणी उशिरा आटोपली आहे. विशेषता ज्या शेतकरी बांधवांनी भात पिकाची लागवड केली होती त्यांची काढणी उशिरा झाली आहे. आता ज्या शेतकरी बांधवांचे खरीप हंगामातील पिकांची काढणी किंवा हार्वेस्टिंग उशिरा झाली आहे अशा शेतकरी बांधवांना रब्बी हंगामासाठी विशेषतः गहू पेरणीसाठी उशीर होत आहे.
जाणकार लोकांच्या मते शेतकरी बांधवांनी उशिरा गव्हाची पेरणी केल्यास त्यांच्या उत्पादकतेत आणि उत्पादनात घट होणार आहे. खरीप पिकांची उशिरा हार्वेस्टिंग झाली असल्याने गहू पेरणीसाठी शेत तयार करणे हेतू शेतकऱ्यांकडे पुरेसा अवधी शिल्लक नाही.
यामुळे शेतकऱ्यांना मशागत करून गहू पेरणी करण्यासाठी उशीर होऊ शकतो आणि साहजिकच यामुळे उत्पादनात घट होण्याची भीती आहे. मात्र जर शेतकरी बांधवांनी मशागतीविना गहूची पेरणी केली तर उत्पादकतेत आणि उत्पादनात घट होण्याची भीती नाहीशी होणार आहे. झिरो टिलेज फार्मिंग म्हणजेच शून्य मशागतीचा वापर करत गव्हाची पेरणी केल्यास शेतकरी बांधवांना सद्यस्थितीला गहू पेरणी करण्यासाठी फायदा होणार आहे.
ज्या शेतकरी बांधवांनी भात पिकाची लागवड केली असेल असे शेतकरी बांधव भात काढणीनंतर कोणत्याही प्रकारची मशागतीची कामे केल्याशिवाय गव्हाची पेरणी करू शकणार आहेत. यासाठी शेतकरी बांधवांना झीरो टीलेज मशीनच्या माध्यमातून गव्हाची पेरणी करावी लागणार आहे.
भातपिकानंतर शून्य मशागतीसह गव्हाची पेरणी केल्यास अधिक फायदा होत असल्याचे जाणकार नमूद करतात. जाणकार लोकांच्या मते भात पिकाच्या क्षेत्रात पुरेसा ओलावा असल्याने याचा शून्य मशागतीसह गहू पेरणी करताना फायदा होतो. भात पिकाच्या क्षेत्रात झिरो टिलेज मशीनच्या माध्यमातून गहू पेरणी केल्यास गहू पेरणीनंतर सिंचन करण्याची देखील गरज नसल्याचे एका मीडिया रिपोर्ट मध्ये सांगितले गेले आहे.
शून्य मशागत तंत्र काय आहे
पारंपारिक तंत्राने गव्हाच्या पेरणीसाठी शेतात ५ ते ६ वेळा नांगरणी केली जाते, परंतु त्याचा फारसा फायदा होत नाही, उलट जमिनीचा पृष्ठभाग आतून मोकळा होतो आणि गव्हाचे बियाणे जास्त आत शिरल्याने नीट उगवत नाही. त्यामुळे गहू पातळ होतो, पीक कमी होते आणि नफा कमी होतो त्यामुळे खर्चात वाढ होते.
शेताची नांगरणी आणि पेरणी या पारंपारिक कामांमध्ये बराच खर्च आणि वेळ लागतो. परंतु शून्य मशागत पद्धत त्याच्या अगदी विरुद्ध आहे. या तंत्राने पेरणीच्या वेळेत 10 ते 20 दिवसांची बचत तर होतेच, शिवाय उत्पादकता चांगली राहून अतिरिक्त खर्चही कमी करता येतो.
शून्य मशागत यंत्राने पेरणी करावी
झिरो मशागत यंत्र हे आधुनिक कृषी उपकरण आहे, जे ट्रॅक्टरच्या साहाय्याने चालवले जाते. या उपकरणाने शेतात रांगेत गव्हाची पेरणी केली जाते. कृषी तज्ञ सांगतात की, मशागतीशिवाय गव्हाच्या बियांची उगवण चांगली होते. यामुळे कमी वेळात आणि कमी मेहनतीत चांगले परिणाम दिसून येतात. शून्य मशागत यंत्राच्या सहाय्याने सर्व प्रकारच्या जमिनीत गव्हाची पेरणी करता येते, असे एका संशोधनातून समोर आले आहे.
त्याचबरोबर शून्य मशागत यंत्राने गव्हाची पेरणी करणारे शेतकरीही याला फायदेशीर सौदा म्हणतात. पारंपारिक पद्धतीने गव्हाच्या लागवडीसाठी तीन वेळा नांगरणी करावी लागते अन मग गव्हाची पेरणी केली जाते. आणि शून्य मशागत तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून थेट पेरणी, खत, खते यासह सर्व काही शेतात दिले जाते.
अशा प्रकारे बिया कमी वेळेत उगवतात आणि पीकही वेळेपूर्वी तयार होते. या यंत्राचा वापर करून शेतकऱ्यांना हेक्टरी 1000 ते 1500 रुपयांचा फायदा होतो. जाणकार लोकांनी दिलेल्या माहितीनुसार झिरो टिलेज मशीन बाजारात तीस हजार रुपये पासून ते एक लाखांपर्यंत उपलब्ध आहे. शेतकरी बांधव भाडेतत्त्वावर ते खेड हे मशीन घेऊ शकतात आणि आपली गव्हाची पेरणी करू शकणार आहेत.