World Thyroid Day 2022: जागतिक थायरॉईड दिवस 2022 (World Thyroid Day 2022) दरवर्षी 25 मे रोजी जगभरात साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागचा उद्देश लोकांना थायरॉईडची जाणीव करून देणे हा आहे. थायरॉईड ग्रंथी (Thyroid gland) योग्यरित्या काम करू शकत नसल्यामुळे ही समस्या उद्भवते. थायरॉईड समस्या अधिक सामान्य आहेत, विशेषत: 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या महिलांमध्ये.
थायरॉईड ही फुलपाखराच्या आकाराची ग्रंथी आहे जी घशाच्या पुढील भागात असते. ते एक हार्मोन तयार करते ज्याच्या मदतीने चयापचय नियंत्रणात राहते. जेव्हा हार्मोन्सची पातळी खूप कमी किंवा खूप जास्त होते, तेव्हा शरीरात अनेक प्रकारची लक्षणे दिसू लागतात.
जास्त वजन वाढणे किंवा कमी होणे – वजनात बदल (Weight change) हे थायरॉईड डिसऑर्डरच्या सर्वात सामान्य लक्षणांपैकी एक आहे. वजन वाढणे कमी थायरॉईड संप्रेरक दर्शवते, ज्याला हायपोथायरॉईडीझम म्हणतात. दुसरीकडे, थायरॉईडमुळे शरीरात जास्त प्रमाणात हार्मोन्स तयार होतात, तर वजन खूप कमी होऊ लागते. याला हायपरथायरॉईडीझम म्हणतात. हायपोथायरॉईडीझम बहुतेक लोकांमध्ये आढळतो.
मानेला सूज येणे –मानेवर सूज येणे किंवा ती वाढणे हे थायरॉईड विकाराचे स्पष्ट लक्षण आहे. यामध्ये गलगंड म्हणजेच गलगंड घशात तयार होतो. हे हायपोथायरॉईडीझम किंवा हायपरथायरॉईडीझम दोन्हीमध्ये होऊ शकते. कधीकधी मानेवर सूज येणे हे थायरॉईड कर्करोग (Cancer) किंवा गाठीमुळे देखील असू शकते.
हृदय गतीमध्ये बदल –थायरॉईड संप्रेरक शरीराच्या जवळजवळ प्रत्येक भागावर परिणाम करतो. त्यामुळे हृदयाचे ठोकेही बदलू लागतात. हायपोथायरॉईडीझम (Hypothyroidism) असलेल्या लोकांचे हृदय गती सामान्यपेक्षा कमी असते, तर हायपरथायरॉईडीझम (Hyperthyroidism) असलेल्या लोकांचे हृदय गती वेगवान असते. त्यामुळे रक्तदाबही वाढतो.
एनर्जी आणि मूडमध्ये बदल –थायरॉईड डिसऑर्डरचा एनर्जी लेव्हल आणि मूडवरही मोठा परिणाम होतो. हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांना थकवा, सुस्त आणि दुःखी वाटते. हायपरथायरॉईडीझममुळे चिंता, झोपेचा त्रास, अस्वस्थता आणि चिडचिड होते.
केस गळणे –केस गळणे हे थायरॉईड संप्रेरक असंतुलनाचे आणखी एक लक्षण आहे. ही समस्या हायपोथायरॉईडीझम आणि हायपरथायरॉईडीझम दोन्हीमध्ये जाणवू शकते. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, थायरॉईड विकारावर उपचार केल्यानंतर केस पुन्हा वाढतात.
खूप थंड किंवा गरम वाटणे –थायरॉईड डिसऑर्डरमुळे शरीराचे तापमान नियंत्रित करण्याची क्षमता कमी होते. हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांना नेहमीपेक्षा जास्त थंडी जाणवते. तर हायपरथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांना खूप घाम येतो.
इतर लक्षणे –हायपोथायरॉईडीझममध्ये कोरडी त्वचा आणि तुटलेली नखे, हात-पाय सुन्न होणे, बद्धकोष्ठता, असामान्य कालावधी ही इतर लक्षणे देखील जाणवू शकतात. त्याच वेळी, हायपरथायरॉईडीझमची असामान्य लक्षणे म्हणजे स्नायू कमकुवत होणे किंवा हात थरथरणे, डोळ्यांच्या समस्या, अतिसार, अनियमित मासिक पाळी.