Buffalo Farming: दूध उत्पादनात (Milk production) भारताचा पहिला क्रमांक लागतो. भारताच्या ग्रामीण भागात शेतकरी शेती आणि पशुपालनाच्या (Animal husbandry) मदतीने आपला उदरनिर्वाह करत आहेत. यातील बहुतांश शेतकरी म्हशी पाळतानाही दिसतात.
कारण इतर दुभत्या जनावरांच्या तुलनेत म्हशींमध्ये जास्त दूध देण्याची क्षमता असते, असे पशु व्यवहारातील तज्ज्ञ सांगतात. गावात राहणारे शेतकरी म्हशी पालन (Buffalo rearing) व्यवसाय करून चांगला नफा कमवू शकतात. अशा परिस्थितीत म्हशींची योग्य पद्धतीने निवड करणे सर्वात महत्त्वाचे आहे.
जर तुम्ही कमी दूध देण्याची क्षमता असलेल्या अशा म्हशीच्या जातीची निवड केली असेल तर तुमचा व्यवसाय पूर्णपणे उद्ध्वस्त होऊ शकतो. येथे आज आपण त्या म्हशींबद्दल जाणून घेणार आहोत, ज्यांना घरी आणल्यानंतर तुम्ही वार्षिक बंपर नफा काढू शकता.
या जातीच्या म्हशी घरी आणा –
- मुर्राह (Murrah) जातीच्या म्हशींना जगातील सर्वात दुधाळ प्राणी मानले जाते. या म्हशी एका दिवसात 13-14 लिटर दूध देतात. मुर्राह म्हशींचे पालनपोषण करणाऱ्या शेतकऱ्यांना त्यांच्या डोसची विशेष काळजी घेण्याचा सल्ला दिला जातो.
- मेहसाणा म्हैस (Mehsana buffalo) एका दिवसात 20 ते 30 लिटर दूध देते. गुजरात आणि महाराष्ट्रातील शेतकरी या म्हशींचे पालन मोठ्या प्रमाणावर करतात.
- महाराष्ट्रात आढळणारी पंढरपुरी म्हैस (Pandharpuri buffalo) तिच्या दुग्धशक्‍तीसाठीही ओळखली जाते. त्याचबरोबर दुग्धोत्पादनाच्या बाबतीत सुर्ती जातीच्या म्हशीही मागे नाहीत. या दोन्ही म्हशी दरवर्षी सरासरी 1400 ते 1600 लिटर दूध देतात.
- जाफ्राबादी, संभळपुरी म्हैस, निली-रवी म्हैस, तोडा म्हैस, सातकणरा म्हैस दुग्ध व्यवसाय करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी उत्तम ठरू शकतात. या सर्व म्हशी दरवर्षी 1500 लिटर ते 2000 लिटर दूध देतात आणि शेतकऱ्यांना चांगला नफा देतात.