2000 Notes Withdraw : 2000 च्या नोटेबद्दल RBI ने हा निर्णय का घेतला ? ही आहेत पाच कारणे

मोफत मराठी बातम्यांसाठी आमचा ग्रुप जॉईन करा
WhatsApp Group Join Now
Telegram Group Join Now

RBI ने 2000 रुपयांच्या नोटा जास्त न छापण्याचा निर्णय घेतला आहे. नोटाबंदीनंतर नोव्हेंबर 2016 मध्ये या नोटा बाजारात आल्या होत्या. या प्रणालीतून त्वरीत काढून टाकल्या जातील. या नोटा छापण्याचा उद्देश पूर्ण झाल्याचा विश्वास मध्यवर्ती बँकेने व्यक्त केला आहे.

1. व्यवहारात फारच कमी वापर
आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार, 2,000 रुपयांच्या नोटांचा व्यवहारात फारसा वापर केला जात नाही. याव्यतिरिक्त, इतर मूल्यांच्या नोटा देखील सामान्य लोकांसाठी पुरेशा चलनात अस्तित्वात आहेत. त्यामुळे आरबीआयच्या धोरणांतर्गत 2000 रुपयांच्या नोटा चलनातून बाद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे.

2. 2000 च्या नोटा छापल्या गेल्या तेव्हा त्याचा उद्देश वेगळा होता
RBI ने नोव्हेंबर 2016 मध्ये दोन हजार रुपयांच्या नोटा जारी केल्या होत्या. हे RBI कायदा 1934 च्या कलम 24(1) अंतर्गत जारी करण्यात आले होते. नोटाबंदीच्या काळात काढण्यात आलेल्या ५०० आणि १००० रुपयांच्या चलनाचा बाजार आणि अर्थव्यवस्थेवर होणारा परिणाम कमी व्हावा म्हणून हा निर्णय घेण्यात आला.

3. चलनात असलेल्या या नोटांची संख्या आता खूपच कमी झाली आहे
31 मार्च 2018 पर्यंत 6.73 लाख कोटी रुपयांच्या नोटा चलनात होत्या. म्हणजेच एकूण नोटांमध्ये त्यांचा वाटा 37.3% होता. 31 मार्च 2023 पर्यंत हा आकडा 3.62 लाख कोटी रुपयांवर आला आहे. म्हणजेच चलनात असलेल्या एकूण नोटांमध्ये 2000 रुपयांच्या फक्त 10.8% नोटा शिल्लक होत्या.

4. उद्देशही पूर्ण झाला, 2018 पासून छपाईही थांबली
नोटाबंदीनंतर दोन हजार रुपयांच्या नोटा चलनात आल्या. बँकांमध्ये इतर मूल्यांच्या नोटा पुरेशा प्रमाणात उपलब्ध झाल्या, तेव्हा दोन हजार रुपयांच्या नोटा चलनात आणण्याचा उद्देशही पूर्ण झाला. त्यामुळे 2018 मध्ये दोन हजार रुपयांच्या नोटांची छपाईही बंद करण्यात आली होती.

५. नोटांची मर्यादा
आरबीआयच्या म्हणण्यानुसार, 2,000 रुपयांच्या सुमारे 89% नोटा मार्च 2017 पूर्वी जारी करण्यात आल्या होत्या. या नोटांनी त्यांचे चार-पाच वर्षांचे शेल्फ लाइफ ओलांडले आहे,