2000 रुपयांची नोट ही भारतीय नोट प्रणालीतील सर्वात मोठ चलन होत. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने क्लीन नोट पॉलिसी अंतर्गत 2000 रुपयांच्या नोटा काढण्यासाठी परिपत्रक जारी केले आहे. ही नोट परत करण्याच्या घोषणेनंतर आता ५०० रुपयांची नोट सर्वात मोठी ठरणार की १००० रुपयांची नोट परत येणार, असे प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.
भारतीय रिझर्व्ह बँकेने क्लीन नोट पॉलिसी अंतर्गत 2000 रुपयांच्या नोटा काढण्यासाठी परिपत्रक जारी केले आहे. या अंतर्गत बँक 2000 रुपयांच्या नोटा बाजारातून काढून घेईल आणि सप्टेंबर 2023 नंतर या नोटा बंद होतील. RBI ने नोट बदलण्यासाठी 30 सप्टेंबर 2023 ही तारीख निश्चित केली आहे. यासोबतच हेही स्पष्ट करण्यात आले आहे की, लोकांनी घाबरून जाऊ नये, या नोटा पूर्वीप्रमाणेच बाजारात चालू राहतील आणि वैध राहतील, परंतु तुम्ही निश्चित तारखेपूर्वी बँकेत जाऊन त्या बदलून घेऊ शकता.
500 रुपयांची नोट सर्वात मोठी असेल?
आता प्रश्न असा आहे की 500 रुपयांची नोट आता सर्वात मोठी असेल का? जर आपण भारतीय रुपया प्रणालीवर नजर टाकली तर 2000 रुपयांची नोट ही आपल्या नोट प्रणालीतील सर्वात मोठी चलन होती.
8 नोव्हेंबर 2016 रोजी नोटाबंदीनंतर रिझर्व्ह बँकेने फिकट गुलाबी रंगाची ही नोट जारी केली होती. चलन व्यवस्थेतील हा सर्वात मोठा बदल होता, कारण याआधी १००० रुपयांचे चलन सर्वात मोठे चलन होते. पंतप्रधान मोदींनी नोटाबंदी केली तेव्हा त्यांनी ५०० आणि १००० रुपयांच्या जुन्या नोटा चलनातून बंद केल्या होत्या.
500 ची नोट नवीन रंगात परत आली
यानंतर 500 रुपयांची नोट परत आली असली तरी 1000 रुपयांच्या नोटेची जागा त्याच्या दुप्पट मूल्याच्या चलनाने घेतली आहे. आता आरबीआयने शुक्रवारी क्लीन नोट पॉलिसी अंतर्गत 2000 रुपयांची नोट परत करण्याची घोषणा केली, तेव्हा आता फक्त 500 रुपयांची नोट चलन प्रणालीमध्ये सर्वात मोठी राहिली आहे.
1000 रुपयांचे चलन परत मिळेल का?
आरबीआयने 2000 रुपयांचे चलन काढून घेतले, मात्र आता 1000 रुपयांचे चलन पुन्हा सुरू होणार का, हा प्रश्न आहे. वास्तविक 1000 रुपयांचे चलन मोठे व्यवहार, बाजारातील खरेदी इत्यादींसाठी योग्य होते.
त्यानंतर त्या बंद झाल्यावर मोठ्या चलनात 2000 रुपयांची नोट आली,मात्र या नव्या चलनाबाबत अनेक दिवसांपासून लोकांमध्ये संभ्रम होता. किंबहुना भारतीय जनता आणि मध्यमवर्गीय लोकांच्या विचारसरणीशीही त्याचा संबंध आला आहे. बचतीबाबत भारतीय नेहमीच सावध राहिले आहेत.
2000 रुपयांबाबत लोक विचार करत आहेत की, ही मोठी नोट किरकोळ विक्री करताच दोन हजारांची मोठी रक्कम खर्च होण्याची शक्यता आहे. 1000 रुपयांच्या नोटेमुळे हा आर्थिक धोका निम्म्यावर येतो.
1000 च्या नोटा परत आल्यास आश्चर्य नाही: पी. चिदंबरम
1000 रुपयांच्या नोटा परत करण्यासंदर्भातील विधान माजी अर्थमंत्री पी चिदंबरम यांनी केले आहे. ते म्हणाले, ‘अपेक्षेप्रमाणे, सरकार/आरबीआयने 2000 रुपयांच्या नोटा काढून घेतल्या आहेत आणि नोटा बदलून घेण्यासाठी 30 सप्टेंबरपर्यंत वेळ दिला आहे.
2000 रुपयांची नोट हे व्यवहाराचे लोकप्रिय माध्यम आहे. आम्ही हे नोव्हेंबर 2016 मध्ये बोललो होतो आणि आम्ही बरोबर सिद्ध झालो आहोत. 500 आणि 1000 रुपयांच्या नोटाबंदीचा मूर्खपणाचा निर्णय झाकण्यासाठी 2000 रुपयांची नोट ही एक बँड-एड होती. या दोन्ही नोटा व्यवहारासाठी लोकप्रिय आणि सर्वमान्य चलने होत्या.
नोटाबंदीच्या काही आठवड्यांनंतर, सरकार/आरबीआयला ५०० रुपयांची नोट पुन्हा चलनात आणण्यास भाग पाडले गेले. चिदंबरम म्हणाले की सरकार/आरबीआयने 1000 रुपयांची नोटही पुन्हा बाजारात आणली तर मला आश्चर्य वाटणार नाही. ते म्हणाले की, नोटाबंदीचे युग आले आहे.