Millet Farming: मित्रांनो आपल्या देशात कमी पाणी असलेल्या भागात बाजरीचे पीक (Millet Crop) घेतले जाते. बाजरी पिक दुष्काळाचा फटका सहन करू शकते. आणि विशेष म्हणजे हे कमी कालावधीचे पीक आहे जे विविध प्रकारच्या जमिनीत घेतले जाऊ शकते. आपल्या देशात राजस्थान हे बाजरीच्या लागवडीचे मुख्य ठिकाण आहे. आपल्या राज्यातील शेतकरी बांधव (Farmer) सुद्धा मोठ्या प्रमाणात बाजरीची शेती (Farming) करत असतात.
देशातील शेतकरी बांधव स्थानिक बाजरीच्या तुलनेत आता संकरित आणि जटिल वाणांचे उत्पादन जास्त प्रमाणात घेऊ लागले आहेत. ज्या भागात कमी पाऊस पडतो त्या ठिकाणी संकरित आणि क्लस्टर बाजरीची पेरणी करता येते. अशा परिस्थितीत देशातील शेतकरी बांधव या खरीप हंगामात बाजरीच्या अनेक जातींची लागवड करून उत्पादन वाढवू शकतात. यामुळे आज आम्ही बाजरीच्या काही प्रगत जातींची (Millet Variety) माहिती देणार आहोत.
MPMH-17 :- बाजरीची (Bajra Farming) ही जात 80 दिवसांत परिपक्व होते आणि हे वाण जोगिया दाहक आहे. हेक्टरी 4 किलो बियाणे दराने पेरणी करता येते. या जातीमध्ये, ओळी आणि रोपातील अंतर 40-45 सें.मी. X 10-15 सेमी. योग्य म्हणून वर्णन केले आहे. या जातीचे उत्पादन हेक्टरी 26 ते 28 क्विंटल या दराने मिळू शकते.
एच.एच.बी. 67-2 : बाजरीची ही जात 65 दिवसांत परिपक्व होते. बाजरीची ही जात लवकर आणि उशिरा दोन्ही कालावधीत पेरता येते. पेरणी हेक्टरी 4 किलो बियाणे दराने करता येते. ज्यामध्ये ओळी आणि रोपातील अंतर 40-45 सेमी X 10-15 सें.मी. उत्पादनाविषयी बोलायचे झाले तर, या जातीचे उत्पादन हेक्टरी 22 ते 25 क्विंटल दराने मिळते.
आरएचबी 177 : ही जात 70-74 दिवसांत परिपक्व होते. ही जात जोगिया रोग प्रतिरोधक आणि दुष्काळ सहन करणारी आहे. पेरणी हेक्टरी 4 किलो बियाणे दराने करता येते. आणि ओळी आणि रोपातील अंतर 40-45 सेमी X 10-15 सेमी असे दिले आहे. उत्पादनाबाबत बोलायचे झाले तर या जातीचे उत्पादन 42 ते 43 क्विंटल प्रति हेक्टरी मिळू शकते.
बाजरीची ही वाण सर्वात लोकप्रिय H.H.B. 67 पेक्षा 16 टक्के अधिक उत्पन्न देते. बाजरीची या जातींचे कणीस केसाळ, दंडगोलाकार दाण्यांनी भरलेली, हलकी तपकिरी गोलाकार दाणे असतात. देशातील दुष्काळ प्रतिरोधक किंवा अत्यंत कोरडे हवामान असलेल्या भागांसाठी ते अधिक उपयुक्त आहे.
एच.एच.बी. 299 : ही वाण 80-81 दिवसांत परिपक्व होते आणि मोठ्या रोगांना व किडींना प्रतिरोधक असल्याचे म्हटले जाते. पेरणी हेक्टरी 4 किलो बियाणे दराने करता येते. ओळी आणि रोपातील अंतर योग्य आहे 40-45 सेमी X 10-15 सेमी. आणि ही जात 30 ते 32 क्विंटल प्रति हेक्टर दराने उत्पादन देते.
