आयकर विभागाने YouTube आणि Instagram सारख्या सोशल मीडिया प्रभावकांच्या विरोधात चौकशी सुरू केली आहे, जे कथितपणे त्यांचे उत्पन्न आणि नफा त्यांच्या कमाईशी सुसंगत दर्शवत नाहीत.
अनेकदा तुम्ही मोठ्या सोशल मीडिया स्टार्सना परदेशी लोकेशन्ससह त्यांचे फोटो आणि व्हिडिओ पोस्ट करताना पाहिले असेल. मात्र आता सरकारने त्याची दखल घेतली आहे. अधिकृत सूत्रांनी गुरुवारी माहिती दिली की आयकर विभागाने YouTube आणि Instagram सारख्या सोशल मीडिया प्रभावकांच्या विरोधात चौकशी सुरू केली आहे, जे कथितपणे त्यांचे उत्पन्न आणि नफा त्यांच्या कमाईशी सुसंगत दर्शवत नाहीत.
केरळमधील सोशल मीडियाशी संबंधित सुमारे 10 YouTubers आणि इतर लोकांबद्दल माहिती मिळाल्यानंतर विभागाने गेल्या आठवड्यात कारवाई सुरू केली. या लोकांमध्ये मुख्यतः तरुण कलाकार आणि अभिनेते समाविष्ट आहेत. तसेच, सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर कंपनीसाठी जाहिरात पोस्टच्या बदल्यात पैसे घेऊनही शून्य किंवा फारच कमी कर भरणाऱ्या प्रभावकांवर विभाग बारीक नजर ठेवून आहे.
सूत्रांनी सांगितले की, विभागाने केलेल्या डेटा अॅनालिटिक्स तपासणीत हे उघड झाले आहे की सोशल मीडियावर प्रभाव टाकणारे हे कंटेंट ऑनलाइन टाकून मोठी कमाई करत आहेत. परंतु कर कायद्यांच्या अज्ञानामुळे ते एकतर आयकर रिटर्न (ITR) किंवा फाइलिंगमध्ये दाखवत नाहीत.
सूत्रांनी सांगितले की तपासाच्या पुढे, या व्यक्तींना नोटिसाही बजावण्यात आल्या आहेत जेणेकरून त्यांचे नेमके कर दायित्व निश्चित करता येईल. विभाग काही सेलिब्रिटींच्या अशा सोशल मीडिया क्रियाकलापांचीही चौकशी करत असल्याची माहिती पुढे आली. या व्यक्तींचा माग काढण्यापूर्वी आणि इतर काहींना नोटीस बजावण्यापूर्वी विभागाकडून टॅक्स डिडक्टेड अॅट सोर्स (टीडीएस) डेटाबेस देखील वापरला जात असल्याचे सूत्रांनी सांगितले.
आर्थिक व्यवहारांची माहिती तपासली
या सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सर्सनी ज्या कंपन्यांच्या ब्रॅण्डचे प्रमोशन केले आहे त्या कंपन्यांनी या इन्फ्लुएन्सर्ससोबत केलेल्या आर्थिक व्यवहारांची माहिती तपासली असता त्यांना या कंपन्यांनी ३० लाख रुपयांपर्यंत मानधन दिल्याचे दिसून आले. यामुळे उत्पन्न दडविल्याचाही ठपका त्यांच्यावर ठेवण्यात आला आहे.
जीएसटी नोंदणी नाही
व्यावसायिक तत्त्वावर काम करणाऱ्या व्यक्तीचे उत्पन्न वर्षाला २० लाख रुपयांपेक्षा जास्त असले तर त्याला जीएसटीसाठी नोंदणी करावी लागते व नोंदणी क्रमांक प्राप्त करून संबंधित आर्थिक उलाढालीवर जीएसटी भरावा लागतो. मात्र, या प्रकरणात काही सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सर्सनी जीएसटीची नोंदणीही केली नसल्याचे समजते. त्यामुळे अप्रत्यक्ष कर विभागही आता त्यांची चौकशी करणार आहे.