Business Idea : आज आम्ही तुम्हाला अशी एक बिझनेस आयडिया देत आहोत. ज्याला बाजारात प्रचंड मागणी आहे. हिवाळा, उन्हाळा, पाऊस (Winter, summer, rain) अशा सर्वच ऋतूंमध्ये खाल्ला जाणारा हा पदार्थ (substance) आहे.
याशिवाय लहान मुलांपासून ते वृद्धांपर्यंत सर्वजण ते अगदी आवडीने खातात. एवढेच नाही तर या उत्पादनाची मागणी गावापासून शहरापर्यंत नेहमीच असते.
आम्ही मखानाची लागवड (Cultivation of Makhana) करण्याबद्दल बोलत आहोत. बिहारमधील काही जिल्ह्यांमध्ये माखनाची लागवड देशात सर्वाधिक आहे. बिहारमध्ये नितीश सरकारने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्याच्या उद्देशाने मखाना विकास योजना सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना 72,750 रुपये अनुदान दिले जाते.
बिहार सरकार अनुदान देत आहे
बिहारमधील 8 जिल्ह्यांमध्ये माखनाचे सर्वाधिक उत्पादन होते. यामध्ये कटिहार, दरभंगा, सुपौल किशनगंज, पूर्णिया, सहरसा, अररिया, पश्चिम चंपारण जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांना (farmer) अनुदान दिले जात आहे.
हे सर्व जिल्हे मिथिलांचल प्रदेशात येतात. एका हेक्टरमध्ये माखणा पिकवण्यासाठी 97,000 रुपये खर्च येतो. यावर शेतकऱ्यांना सर्वाधिक 72,750 रुपये अनुदान दिले जाते. अनुदान मिळविण्यासाठी या 8 जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांना अर्ज करावा लागणार आहे.
बियांची काळजी करू नका
त्याचे बियाणे (माखणा बियाणे) खरेदी करण्यासाठी फारसा खर्च येत नाही. याचे कारण म्हणजे पूर्वीच्या पिकाच्या उरलेल्या बियांपासून नवीन रोपे उगवतात. जो पैसा त्याच्या लागवडीसाठी, विशेषतः मजुरीसाठी खर्च करावा लागतो.
तो मोठा खर्च आहे. यामध्ये पाण्यावर उगवलेल्या पिकांची छाटणी करावी लागते. पिकाचे धान्य प्रथम भाजले जाते. मग ते फाडून बाहेर काढले जाते. त्यानंतर ते उन्हात वाळवले जाते.
त्यानंतर त्याचे पीक पूर्णपणे तयार मानले जाते. या कामात मेहनत असून एक-दोन शेतकऱ्यांची जबाबदारी जड आहे. त्यामुळे कामगारांची मदत घ्यावी लागते. ज्यावर खूप पैसा खर्च होतो. मात्र, बाजारपेठेतील मागणी पाहता माखणा विकून शेतकरी अनेक पटींनी नफा कमावतात.
तुम्ही किती कमवाल?
माखणाची लागवड तलावात तसेच शेतात एक ते दीड फूट खोलवर करता येते. त्यामुळे एका वर्षात सुमारे 3 ते 4 लाख रुपये कमावले जातात (माखाना नफा). मोठी गोष्ट म्हणजे माखणा काढल्यानंतर स्थानिक बाजारपेठेत त्याच्या कंदांना आणि देठांना मोठी मागणी असते, ज्याची शेतकरी विक्री करून पैसे कमवतात.
आता शेतकरी मत्स्यपालन करण्यापेक्षा माखणामधून जास्त कमाई करत आहेत. कच्च्या फळांची मागणी पाहता शेतकऱ्यांना कुठेही भटकावे लागत नसून ते बाजारात सहज विकले जाते.