कमी खर्च
कमी खर्चात मेणबत्ती उद्योगही सुरू करता येतो. ‘कोरोना काळात’ अनेकांच्या नोकऱ्या गेल्या आहेत. अशा परिस्थितीत लोकांची आर्थिक स्थिती चांगली नाही. लोकांना नोकरी सोडून घरी बसावे लागले आहे. दुसरीकडे कार्यालयात काम करूनही त्यांच्याकडून पैसे कापले जातात.
अशा परिस्थितीत अनेक लोक स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचा विचार करत असतील, तर त्यांच्यासाठी ही सुवर्णसंधी ठरू शकते. मेणबत्ती बनवण्याचा व्यवसाय तुम्ही 10 हजारांपासून लाखो रुपयांपर्यंत सुरू करू शकता. जर तुम्हाला यंत्रसामग्रीने काम करायचे असेल तर तुमचा खर्च 50 हजारांपासून लाखो रुपयांपर्यंत जाऊ शकतो. पण जर तुम्ही ते तुमच्या हातांनी केले तर तुम्ही कमी खर्चात हा व्यवसाय सुरू करू शकता.
जागा
मेणबत्ती बनवण्याच्या व्यवसायात तुम्हाला मोठ्या जागेची गरज नाही. घरातील छोट्या खोलीतूनही तुम्ही हा व्यवसाय सुरू करू शकता. हा उद्योग आपण आपल्या हाताने केला तर त्यासाठी कोणतेही अतिरिक्त घर किंवा कार्यालय घेण्याची गरज नाही. फक्त यंत्रे वापरण्यासाठी अतिरिक्त जागेची आवश्यकता असेल
बचत वेळ
तसेच मेणबत्ती बनवण्यासाठी तुलनेने कमी वेळ लागतो. जर आपण हाताने मेणबत्त्या बनवण्याबद्दल बोललो तर एक व्यक्ती 40 ते 45 मिनिटांत सुमारे 100 मेणबत्त्या बनवू शकते. कमी वेळात मशीनद्वारे जास्त मेणबत्त्या बनवल्या जातात.
किती मेणबत्त्या बनवता येतील हे यंत्रांच्या क्षमतेवर अवलंबून असते. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही सेमी ऑटोमॅटिक मशीन वापरत असाल तर हे मशीन 15 मिनिटांत 300 मेणबत्त्या तयार करू शकते.
मनुष्यबळ
हा उद्योग अगदी मोजक्या लोकांकडून सुरू करता येतो. 2-3 लोक मेणबत्ती बनवणे, मार्केटिंग वगैरे करू शकतात. इतर उद्योगांच्या तुलनेत त्यासाठी कमी मनुष्यबळ लागते.
कच्च्या मालाची उपलब्धता
मेणबत्त्यांच्या किमतीही कमी आहेत. हे साहित्य कमी किमतीत खरेदी करून त्यापासून मेणबत्त्या बनवून नफा कमावता येतो. कच्चा माल घाऊक दरात कमी किमतीत उपलब्ध आहे.
मेणबत्ती उद्योगात 40 ते 50 टक्के नफा मिळतो. जर या उद्योगात काम करणारे लोक कुटुंबातील असतील तर नफ्याची ही टक्केवारी कुटुंबातच राहते.
पात्रता
मेणबत्ती उद्योगात काम करण्यासाठी किंवा स्थापनेसाठी फारशी शैक्षणिक पात्रता आवश्यक नसते. आठवी पासही या उद्योगात काम करू शकतात. अशी क्षमता असली पाहिजे की ज्याने सामग्रीबद्दल माहिती मिळेल.
मेणबत्ती व्यवसायासाठी शासकीय योजना व अनुदान
मेणबत्ती बनवण्याचा व्यवसाय कुटीर आणि लघु उद्योग या दोन्ही श्रेणींमध्ये येतो. कुटीर आणि लघुउद्योगांना चालना देण्यासाठी सरकारकडून अनेक योजना राबविण्यात येत आहेत. लहान उद्योगांना संरक्षण देण्यासाठी सरकारने सबसिडी दिली आहे, हे तुम्हाला माहीत असावे.
हे अनुदान शेवटच्या कालावधीत कर्जाचे हप्ते नियमित भरल्यावर दिले जाते. अशा अनेक विकास योजना सरकारने राबविल्या आहेत. या योजनांच्या माध्यमातून कुटीर उद्योगात सुधारणा करता येईल. काही योजना आहेत- प्रधानमंत्री मुद्रा योजना, पंतप्रधान रोजगार निर्मिती कार्यक्रम, पंतप्रधान रोजगार योजना, राष्ट्रीय लघु उद्योग महामंडळ.
मेणबत्ती बनवण्याचा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी कर्ज
सरकारने कुटीर उद्योगासाठी कमी व्याजदरात कर्ज देण्याची योजना आखली आहे. हे कर्ज किसान क्रेडिट कार्ड योजनेद्वारे उपलब्ध आहे. विशेष म्हणजे यासाठी कोणत्याही कागदपत्रांची आवश्यकता नाही. यासाठी सरकारकडून मुद्रा कर्जही दिले जाते.
मेणबत्ती बनवण्याचे व्यवसाय प्रशिक्षण
कुटीर आणि लघुउद्योगांचे प्रशिक्षणही अनेक संस्थांकडून दिले जाते. प्रशिक्षणासोबत मानधनही दिले जाते. शासनाकडून वेळोवेळी अनेक कार्यक्रमांचे आयोजन करूनही माहिती दिली जाते. अशा अनेक मोठ्या संस्था आहेत जिथे मेणबत्ती उद्योगाशी संबंधित अभ्यास देखील केला जातो.
मेणबत्त्यांसाठी बाजार
मेणबत्त्यांची गरज आज प्रत्येक वर्गाला जाणवत आहे. सुख असो वा दु:ख, मेणबत्ती ही प्रत्येक परिस्थितीत गरज बनली आहे. अशा स्थितीत मेणबत्तीचा बाजार मोठा आहे, असे म्हणणे योग्य ठरेल. अशा परिस्थितीत इतर उद्योगांच्या तुलनेत मेणबत्ती निर्मात्यांना त्यांच्या उत्पादनाबद्दल बाजारपेठ शोधणे सोपे आहे. त्यासाठी लहान-मोठ्या ठिकाणी बाजारपेठ उपलब्ध आहे.
भांडवल बुडण्याचा धोका कमी
मेणबत्ती उद्योगात भांडवली नुकसानाचा धोका नगण्य आहे. मेणबत्ती बनवल्यानंतरही काही कारणास्तव ती विकता येत नसेल तर काळजी करण्याची गरज नाही. काही काळानंतरही बाजारात मेणबत्ती विकून नफ्यात कोणतीही घट होत नाही.
बदलत्या काळात योग्य करिअर निवडणे हे तरुणांसमोर आव्हानापेक्षा कमी नाही. आपल्या आवडीचे काम मिळवणे हे सर्वात मोठे आव्हान आहे. आज देशात एकापेक्षा एक बहुराष्ट्रीय कंपन्या आहेत, मात्र त्यामध्ये नोकरी करूनही तरुणांना समाधान मिळत नाही, त्यामुळे त्यांचा स्वत:चा व्यवसाय सुरू करण्यावर विश्वास बसू लागला आहे.