Diabetes: जेवणानंतर थोडा वेळ चालल्याने रक्तातील साखरेची पातळी कमी (Low blood sugar levels) होऊ शकते, असे एका नवीन संशोधनातून समोर आले आहे. स्पोर्ट्स मेडिसिन जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या या संशोधनात, संशोधकांनी दीर्घकाळ बसण्याऐवजी उभे राहणे आणि चालणे यासारख्या हलक्या शारीरिक हालचालींमुळे इन्सुलिन आणि रक्तातील साखरेच्या पातळीसह हृदयाच्या आरोग्यावर कसा परिणाम होतो यावरील सात वेगवेगळ्या अभ्यासांचे विश्लेषण केले.
संशोधनाचे परिणाम पाहता, संशोधकांनी सुचवले की दुपारचे किंवा रात्रीचे जेवण (dinner) घेतल्यानंतर बसून किंवा झोपण्याऐवजी 2 ते 5 मिनिटे हलके चालणे रक्तातील साखरेची पातळी सुधारू शकते. याशिवाय जेवण केल्यानंतर थोडावेळ उभे राहिल्यास रक्तातील साखरेची पातळीही कमी होऊ शकते.
या अभ्यासाचे लेखक एडन बुफे (Aidan Buffet) यांनी आरोग्य वेबसाइटला सांगितले की, ‘हलकी क्रियाकलाप तुमच्या आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर ठरतात.’
प्रकाश क्रियाकलाप रक्तातील साखरेची पातळी कशी कमी करू शकतात?
जेव्हाही तुम्ही काही खाता विशेषत: जास्त कार्बोहायड्रेट असलेले अन्न (high carbohydrate foods) खाल्ल्याने शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी अचानक वाढू लागते. याला पोस्टप्रॅन्डियल स्पाइक (postprandial spike) म्हणून ओळखले जाते. शरीरातील रक्तातील साखरेची पातळी अचानक वाढल्याने इन्सुलिन नावाचा संप्रेरक बाहेर पडतो, जो रक्ताद्वारे पेशींमध्ये ग्लुकोज पाठवतो जेणेकरून त्याचा ऊर्जेसाठी वापर करता येईल.
परंतु रक्तातील साखरेची पातळी आणि इन्सुलिनमधील हे संतुलन अतिशय नाजूक आहे आणि ते नियंत्रणाबाहेर जाऊ शकते. सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (Centers for Disease Control and Prevention) नुसार, जर शरीरात रक्तातील साखरेची पातळी सतत वाढत असेल तर पेशी इन्सुलिनला प्रतिसाद देणे थांबवू शकतात आणि इन्सुलिन प्रतिरोधक बनू शकतात. ज्यामुळे प्री-डायबेटिक किंवा टाईप 2 मधुमेह (type 2 diabetes) होऊ शकतो.
अशा परिस्थितीत, या नवीन अभ्यासाच्या लेखकाचे म्हणणे आहे की, जर तुम्ही जेवणानंतर हलके चालले तर ते रक्तातील साखरेची पातळी कमी करू शकते, ज्यामुळे मधुमेह आणि हृदयविकाराचा धोका कमी होऊ शकतो.
संशोधकांना असे आढळून आले की, जेवणानंतर बसण्याऐवजी थोडावेळ चालणे किंवा उभे राहणे यामुळे ग्लुकोजची पातळी कमी होऊ शकते. परंतु, या अभ्यासाच्या लेखकाच्या मते, हलके चालणे खूप फायदेशीर ठरू शकते, ते जेवणानंतर इन्सुलिनची पातळी देखील सुधारते.
शेवटी संशोधकांनी असे सुचवले आहे की, जेवणानंतर हलके चालणे केवळ रक्तातील साखरेची पातळी कमी करू शकत नाही तर इन्सुलिनची पातळी देखील राखू शकते. याशिवाय या अभ्यासाच्या लेखकाने असेही म्हटले आहे की, दिवसभरात कमी वेळात चालणे देखील खूप फायदेशीर ठरू शकते.
शक्य असल्यास दिवसभरात बसण्याची वेळ कमी करा, असेही बुफे म्हणाले. जर तुमचे काम बसून करायचे असेल, तर दर 20 ते 30 मिनिटांनी उठून थोडे चालत जा.
रक्तातील साखरेची पातळी देखील या मार्गांनी नियंत्रित केली जाऊ शकते –
मधुमेहाचा धोका कमी करण्यासाठी रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करणे फार महत्वाचे आहे. त्याच वेळी तुम्हाला मधुमेहाची समस्या असली तरीही, रक्तातील साखरेची पातळी राखणे खूप महत्वाचे आहे जेणेकरून तुम्हाला दृष्टी कमी होणे, हृदयविकाराचा झटका, पक्षाघात आणि किडनीच्या आजारांना सामोरे जावे लागणार नाही.
अमेरिकन डायबिटीज असोसिएशनच्या हेल्थ केअर प्रोग्रामच्या उपाध्यक्ष लॉरा हिरोनिमस यांनी सांगितले की, तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी व्यवस्थापित करून तुम्हाला भविष्यात मधुमेहाशी संबंधित समस्यांना तोंड द्यावे लागणार नाही. लॉराने असेही सांगितले की, दिवसभर रक्तातील साखरेची पातळी राखून ठेवल्याने ऊर्जा पातळी देखील वाढते.
CDC च्या मते, दिवसभर तुमच्या रक्तातील साखरेची पातळी राखण्यासाठी, भरपूर फळे आणि भाज्यांसह निरोगी आहार घेणे, निरोगी वजन राखणे आणि नियमित शारीरिक हालचालींमध्ये भाग घेणे महत्वाचे आहे. याशिवाय या गोष्टीही लक्षात ठेवा-
– तुमच्या रक्तातील साखरेच्या पातळीचा मागोवा ठेवा.
– दिवसभर काहीतरी खात राहा, जेवण न करण्याची चूक करू नका.
– रस, सोडा किंवा अल्कोहोल ऐवजी पाणी प्या.