Health Tips: माणसाच्या हृदयाकडे जाण्याचा मार्ग पोटातून जातो ही म्हण आपण सर्वांनी चित्रपटांतून ऐकली असेल, पण प्रत्यक्षात आपल्या सर्वांच्या आरोग्याचा मार्ग हा पोटातूनच आहे. जर आपण आपल्या पोटाला निरोगी अन्न दिले तर ते आपले संपूर्ण शरीर निरोगी ठेवते. पण आजच्या धावपळीच्या जीवनात आपल्या सर्वांना आरोग्यदायी आहाराऐवजी बाहेरचे तळलेले फास्ट फूड (outside fried fast food) खाण्याची सवय लागली आहे, त्याचा फटका आपल्या पोटाला सोसावा लागतो.
अशा परिस्थितीत तुम्हीही आत्तापर्यंत पोटाच्या आरोग्याकडे लक्ष देत नसाल तर सावध व्हा. या बातमीच्या माध्यमातूनआज आपण अशाच काही लक्षणांबद्दल जाणून घेणार आहोत ज्याद्वारे तुम्ही तुमच्या पोटांच्या आतड्यांच्या आरोग्याचा अंदाज लावू शकता आणि जर काही चूक झाली असेल तर आजपासून तुम्ही त्यात सुधारणा देखील करू शकता.
आयुर्वेदातील अग्नी या शब्दाचा अर्थ चयापचय अग्नी (metabolic fire) असा होतो, म्हणजे अन्न पचवणे आणि त्यातील पोषक तत्वे शरीराच्या इतर भागांमध्ये शोषून घेणे. अग्नी अन्नाचे उर्जेमध्ये रूपांतर करते जे शरीराच्या इतर कार्यासाठी आवश्यक असते. असंतुलित अग्नीचा अर्थ सामान्यतः खराब पोटाचे आरोग्य आहे ज्यामुळे तुम्हाला अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. यामुळे भूक न लागणे, थकवा, जडपणा आणि सुस्ती येते. याशिवाय, आयुर्वेदामध्ये गॅस, बद्धकोष्ठता, कोरडी त्वचा, निद्रानाश, हिरड्या कमकुवत होणे, स्नायूंमध्ये क्रॅम्प ही आतड्यांसंबंधीच्या आरोग्याची लक्षणे (Intestinal health symptoms) आहेत.
1. जिभेवर पांढरा लेप (white coating on the tongue) –
तुमच्या जिभेवर बराच काळ पांढरा लेप पडला आहे, जर तुमचे उत्तर होय असेल तर याचा अर्थ तुमचे पोट तुमच्याबद्दल तक्रार करत आहे. पांढरी जीभ ही एक चेतावणी चिन्ह आहे की तुमच्या पचनसंस्थेवर दबाव आहे. जिभेवर जड लेप पडल्यावर ती पांढरी दिसू लागते. जर तुमच्या पचनसंस्थेवर दबाव येत असेल तर याचा अर्थ तुमची पचनसंस्था नीट काम करत नाही. परिणामी, पोट यीस्ट आणि बॅक्टेरियाच्या संसर्गाने वेढले जाण्याची शक्यता असते.
2. भूक न लागणे (loss of appetite) –
प्रत्येक वेळी जेवण आणि त्याची योग्य मात्रा आग मजबूत करते. एकदा खाल्ल्यानंतर पचायला वेळ द्या. मैलांमधील अंतर खूप महत्वाचे आहे. यासोबतच आपल्या आहारात समतोल राखणेही गरजेचे आहे. कमी किंवा जास्त नाही, परंतु आपण सर्वांनी आवश्यक प्रमाणात खावे.
3. पोटाच्या समस्या (stomach problems) –
जर तुम्हाला आम्लपित्त, गॅस, फुगणे, वेदना, पेटके, वारंवार ढेकर येणे आणि पोट फुगणे यासारख्या समस्या येत असतील तर हे देखील आतड्यांच्या खराब आरोग्याचे लक्षण आहे.
4. वारंवार बद्धकोष्ठता किंवा अतिसार –
बद्धकोष्ठता किंवा जुलाब हे पोटाचे खराब आरोग्य दर्शवतात. तुमच्या आहारात फायबरने समृद्ध असलेल्या गोष्टींचा समावेश केल्यास चांगले होईल. तुम्हाला बद्धकोष्ठता असल्यास, भरपूर भाज्या, फळे, संपूर्ण धान्य आणि कोंडा यांचा समावेश करा. पण अतिसाराच्या वेळी केळी, तांदूळ आणि सफरचंदाचे सेवन करणे चांगले. हे पदार्थ हलके असल्याने पोट खराब होत नाही. याशिवाय ते पोटात अन्न बांधण्याचे काम करतात. तुम्हालाही यापैकी कोणतीही लक्षणे दिसत असल्यास, त्याकडे दुर्लक्ष करू नका आणि ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधा.
5. पोटाची काळजी कशी घ्यावी –
आयुर्वेद तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, एकूणच आरोग्यासाठी पोट निरोगी असणे आवश्यक आहे आणि जेव्हा तुमचा आहार निरोगी असेल तेव्हाच ते निरोगी असेल. जर तुम्ही येथे दिलेल्या टिप्सचे पालन केले तर तुम्ही देखील तुमच्या पोटाची काळजी घेऊ शकता आणि आजारी पडण्यापासून बचाव करू शकता.
जेव्हा तुम्हाला खरोखर भूक लागते तेव्हाच अन्न खा. भूक लागणे म्हणजे तुम्ही शेवटचे जे अन्न खाल्ले होते ते पूर्णपणे पचले आहे. कधीकधी आपण चुकून असा विश्वास करू शकतो की, आपल्याला भूक लागली आहे जेव्हा प्रत्यक्षात आपल्याला असेच वाटत असते. कधी कधी आपला घसा कोरडा पडतो आणि पोट रिकामे आहे असे वाटते. या स्थितीत तुम्ही पाणी प्यायले तर तुमच्यातील भुकेची भावना लगेच संपते.
आपण सर्वांनी शांतपणे आणि आरामात अन्न खावे. आपले जीवन अन्नाने चालत असते, म्हणून ते शरीराला देण्याआधी, आपण पूर्णपणे आरामशीर आहात असा प्रयत्न करा. जाताना खाणे टाळा, दूरदर्शन, पुस्तक, फोन किंवा लॅपटॉपवर वेळ घालवू नका. जेवताना फक्त अन्नावर लक्ष केंद्रित करावे.
आपण सर्वांनी आपला डोस शरीराच्या गरजेनुसार घ्यावा. दुसर्‍याला पाहून कमी-जास्त अन्न खाऊ नये. पोट भरल्यानंतर खाऊ नका.
शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी हेल्दी अन्न खाणे आणि योग्य प्रमाणात सेवन करणे महत्त्वाचे आहे. पण यासोबतच बाहेरुण आलेले अन्न न खाता ताजे तयार केलेले अन्न खाणेही महत्त्वाचे आहे. ताजे अन्न खाल्ल्याने तुमच्या आतड्यांचे आरोग्य चांगले राहते.
तुमच्या जेवणाच्या वेळा मर्यादित करा. हेल्दी खाण्यासोबतच ते वेळेवर खाणे खूप गरजेचे आहे.