अहमदनगर Live24 टीम, 15 डिसेंबर 2021 :- पोटाच्या काही समस्या आहेत ज्या फार गंभीर स्वरूप धारण करत नाहीत आणि त्यावर उपचार करणे देखील सोपे आहे. त्यांच्यासोबतही काही बदल करून सामान्य जीवन जगता येते. लॅक्टोज असहिष्णुता ही अशीच एक समस्या आहे. तुम्ही अनेकांना असे म्हणताना ऐकले असेल की त्यांना दूध, पनीर वगैरे पचत नाही.(Lactose Intolerance)
जन्मानंतर अनेक नवजात बालकांना फॉर्म्युला दूध देतानाही, डॉक्टर बाळाला लॅक्टोज असहिष्णु नसल्याची खात्री करतात. त्यानुसार सूत्र निर्धारित केले आहे. ही अशी स्थिती आहे जी अगदी सोप्या पद्धतीने शोधली जाऊ शकते आणि त्यावर उपचार करणे कठीण नाही. जेव्हा ते नियंत्रित करू शकत नाही तेव्हा अडचण येते आणि त्याची लक्षणे त्रास देऊ लागतात.
लॅक्टोज असहिष्णुता म्हणजे काय?
लॅक्टोज असहिष्णुतेची समस्या देखील साखरेशी संबंधित आहे. लॅक्टोज म्हणजे दुग्धजन्य पदार्थ किंवा दुधात असलेली साखर. लॅक्टोज असहिष्णुतेने ग्रस्त व्यक्ती या पदार्थांमध्ये असलेली साखर पूर्णपणे पचवू शकत नाही, परिणामी अतिसार, गॅस आणि सूज येणे यांसारखी लक्षणे दिसू लागतात.
या स्थितीसाठी लहान आतड्यात तयार होणारे एंजाइम (लॅक्टोज)जबाबदार आहे. जर हे एन्झाइम फारच कमी प्रमाणात तयार होत असेल तर लॅक्टोज असहिष्णुतेची समस्या उद्भवते. काही प्रकरणांमध्ये, असे देखील होते की जर एन्झाइमचे प्रमाण कमी असेल तर एखादी व्यक्ती दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थ वाचवते, परंतु जर एन्झाईम खूपच कमी असेल तर पचन कठीण होते.
साधारणतः दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थ खाल्ल्यानंतर अर्धा ते २ तासांनंतर लक्षणे दिसतात. यामध्ये उलट्या किंवा मळमळ, ओटीपोटात दुखणे किंवा पेटके येणे, अस्वस्थता किंवा अतिसार व्यतिरिक्त गॅस यांचा समावेश होतो.
दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थ शारीरिक विकासासाठी तसेच त्यांच्यापासून पोषण मिळवण्यासाठी देखील आवश्यक आहेत, म्हणून त्यांचे सेवन देखील आवश्यक आहे. अशा परिस्थितीत, लॅक्टोज असहिष्णुता असलेल्या व्यक्तीला त्याचे पर्याय शोधणे आवश्यक होते. विशेषत: लहान मुलांच्या बाबतीत, कारण लहानपणापासूनच योग्य पोषण न मिळाल्यास भविष्यात समस्या उद्भवू शकतात.
समस्येचे अनेक प्रकार :- लॅक्टोज असहिष्णुतेचे दोन प्रकार आहेत. पहिली प्राइमरी लॅक्टोजअसहिष्णुता आहे, ज्यामध्ये एंजाइमचे उत्पादन बालपणापासून प्रौढतेपर्यंत हळूहळू कमी होते. दुसरी सेकेंडरी लॅक्टोज असहिष्णुता आहे, ज्यामध्ये ही समस्या आतड्यांशी संबंधित काही रोग, दुखापत किंवा शस्त्रक्रियेमुळे उद्भवते.
या रोगांमध्ये कोणत्याही आतड्यांसंबंधी संसर्ग, सेलिआक रोग, कोणतीही जीवाणूजन्य समस्या किंवा क्रोहन रोग इत्यादींचा समावेश होतो. क्वचित प्रसंगी, कधीकधी ही समस्या जन्मजात देखील असू शकते.
चाचणीनंतर योग्य आहाराचे अनुसरण करा :- काही सोप्या चाचण्या आणि शारीरिक तपासणी केल्यानंतर, डॉक्टर हे स्पष्ट करू शकतात की तुम्हाला लॅक्टोज असहिष्णुतेचा त्रास आहे. आहाराशी संबंधित असलेल्या खबरदारीबद्दल डॉक्टर सांगू शकतात. सहसा, दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थांचे सेवन बंद केल्याने आराम मिळतो.
तथापि, काही प्रकरणांमध्ये असे देखील घडते की सांगितलेल्या पदार्थाचे कमी प्रमाणात सेवन केल्याने देखील समस्या उद्भवत नाहीत. पण समस्या जास्त असल्यास त्यांच्यापासून अंतर ठेवणे चांगले. आजकाल लॅक्टोज मुक्त उत्पादने देखील बाजारात सहज उपलब्ध आहेत जी वापरता येतात.
तुमचे डॉक्टर तुम्हाला काही सामान्य औषधे देखील देऊ शकतात ज्यामुळे तुमची लक्षणे नियंत्रित करण्यात मदत होऊ शकते. पण सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे तुम्ही तुमच्या आहाराचे नियोजन अशा प्रकारे करा की त्यातून तुम्हाला सर्व पोषक तत्व मिळतील.
तुम्ही दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थ खाऊ शकत नसल्यामुळे तुमच्यामध्ये कॅल्शियम, व्हिटॅमिन डी, रिबोफ्लेविन आणि प्रथिने यांसारख्या पदार्थांची कमतरता असू शकते. म्हणूनच आहारात अशा गोष्टींचा समावेश करणे आवश्यक आहे जे या पोषक तत्वांची पूर्तता करू शकतात.
या गोष्टींचे सेवन करा :- लॅक्टोज असहिष्णुता असण्याचा अर्थ असा नाही की तुम्हाला पोषक तत्व मिळू शकत नाहीत. दुग्धजन्य पदार्थांव्यतिरिक्त, आपण इतर मार्गांनी देखील आपल्यासाठी पोषक पुरवठा करू शकता. दह्याचा आहारात समावेश करा. दही हे आतड्याच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे आणि लॅक्टोज असहिष्णुता असलेल्या लोकांसाठी देखील चांगले आहे.
याशिवाय पालक, मेथी आणि ब्रोकोली इत्यादी हिरव्या पालेभाज्या, ताजी फळे जसे संत्री, सोया दूध, बदाम, टोफू आणि मांसाहारी काही खास प्रकारचे मासे इत्यादी वापरू शकतात. हे तुम्हाला भरपूर कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे आणि खनिजे प्रदान करतील. व्हिटॅमिन डीचा सर्वोत्तम स्त्रोत म्हणजे सूर्यप्रकाश, त्याचे भरपूर सेवन करा.
हे खाऊ नका :- लॅक्टोज असहिष्णुता असलेल्या लोकांना फक्त दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थांचा त्रास होत नाही. असे बरेच पॅकेज केलेले पदार्थ आहेत ज्यात डेअरी प्रथिने किंवा लॅक्टोज असू शकतात. त्यामुळे तुम्ही कॉफी पावडर, पॅनकेक, बिस्किट किंवा केक मिक्स, भाजलेले अन्न, ब्रेड, प्रक्रिया केलेले अन्नधान्य, सूप किंवा क्रीमी सॉस इत्यादीसारखे पॅकेज केलेले साहित्य वापरत असल्यास, खरेदी करण्यापूर्वी त्यातील घटक तपासा.
या गोष्टी देखील लक्षात ठेवा :- जर तुम्ही तुमच्या आहारातील सर्व पोषक तत्वे पूर्ण करू शकत नसाल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि पूरक आहार घ्या. लक्षात ठेवा की परिशिष्ट डॉक्टरांनी सांगितल्यानुसार समान प्रमाणात आणि तेवढ्याच दिवसांसाठी घ्यायचे आहे. स्वतःच्या मनाने कोणतेही औषध किंवा सप्लिमेंट घेऊ नका.
हे देखील लक्षात ठेवा की फक्त दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थ तुमचे नुकसान करू शकत नाहीत. कधीकधी काही औषधे जसे की गर्भनिरोधक गोळ्या किंवा व्हिटॅमिन गोळ्या देखील लॅक्टोज असहिष्णुता निर्माण करू शकतात. त्यामुळे तुम्ही घेत असलेल्या कोणत्याही औषधांबाबत डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- अहमदनगर जिल्ह्यातील ब्रेकिंग बातम्यांसाठी आम्हाला फॉलो करा
- फेसबुक । ट्विटर । टेलिग्राम । युट्युब। गुगल न्यूज । इंस्टग्राम