Estrogen hormone : आपल्या शरीरात हार्मोन हे खूप महत्वाचे असतात. यामध्ये एक म्हणजे इस्ट्रोजेन हार्मोन. इस्ट्रोजेन हार्मोनला ‘स्त्री हार्मोन’ आणि ‘पुरुष हार्मोन’ असेही म्हणतात. हे हार्मोन लैंगिक प्रक्रियेसाठी अत्यंत महत्त्वाचे मानले जातात.
यातील स्त्रियांमधील हार्मोन्स अनेक प्रकारे काम करतो. स्त्रियांमध्ये, मासिक पाळी दरम्यान हा हार्मोन चढ-उतार होतो आणि रजोनिवृत्ती दरम्यान त्याची पातळी कमी होते. इस्ट्रोजेन हार्मोन्स स्तनांच्या विकासामध्ये आणि स्त्रियांमधील इतर शारीरिक बदलांमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावते.
त्यामुळे याला ‘फिमेल हार्मोन’ असेही म्हणतात. एस्ट्रोजेन हार्मोन पुरुषांच्या शरीरात अनेक कार्ये देखील करतो. परंतु जेव्हा शरीरात इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी सामान्यपेक्षा जास्त होते, तेव्हा अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागते.
जेव्हा महिलांच्या शरीरात इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी वाढते तेव्हा त्यांना कर्करोग, एंडोमेट्रिओसिस आणि पीसीओएसची समस्या उद्भवू शकते. याशिवाय शरीरात इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी वाढल्यामुळे वेळेवर मासिक पाळी न येणे, सेक्स ड्राइव्ह कमी होणे, केस गळणे आणि मायग्रेन या समस्यांना तोंड द्यावे लागते.
अशा परिस्थितीत शरीरातील इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी संतुलित ठेवण्यासाठी तुम्ही तुमच्या आहाराची विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. त्यामुळे तुमच्या शरीरातही इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी जास्त असेल तर तुम्ही या गोष्टी खाणे टाळावे.
या 5 गोष्टींपासून दूर राहा
लाल आणि प्रक्रिया केलेले अन्न
अशा गोष्टी खाल्ल्याने शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी आणखी वाढू लागते, विशेषतः महिलांच्या शरीरात. शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी वाढल्यावर या गोष्टींचे सेवन केल्यास स्तनाच्या कर्करोगाचा धोका लक्षणीय वाढतो. अशा परिस्थितीत, आपण वनस्पती-आधारित आहार घेणे महत्वाचे आहे. वनस्पती-आधारित आहार घेतल्यास, शरीरात इस्ट्रोजेन हार्मोनची पातळी राखली जाते.
शुद्ध साखर आणि कार्बोहायड्रेट्स
या दोन्ही गोष्टी सर्व प्रकारच्या रोगांचे मुख्य कारण आहेत. पॅकबंद पदार्थांमध्येही या दोन्ही गोष्टी असतात, ज्यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी आणि हार्मोन्सच्या पातळीत बदल होतो. अशा स्थितीत शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी राखण्यासाठी संपूर्ण पदार्थ हे फायबरयुक्त खाणे गरजेचे आहे.
दुग्धजन्य पदार्थ
इस्ट्रोजेन हे प्राणीजन्य पदार्थांमध्येही आढळते. अशा परिस्थितीत तुम्ही दूध किंवा दुग्धजन्य पदार्थांचे सेवन मर्यादित प्रमाणातच करणे गरजेचे आहे. अनेक लोकांमध्ये, दुग्धजन्य पदार्थ आणि लाल मांस खाल्ल्याने वजन वाढू लागते आणि इस्ट्रोजेनची पातळी देखील लक्षणीय वाढते. अशा परिस्थितीत तुम्ही भरपूर व्यायाम करणे आणि वजन कमी करण्याचा प्रयत्न करणे महत्त्वाचे आहे.
मिठाई
साखरेचे जास्त सेवन केल्याने हार्मोन्समध्ये अनेक बदल होतात. साखरेच्या अतिसेवनामुळे चरबीच्या पेशी वाढू लागतात, ज्यामुळे तुमच्या शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी आपोआप वाढते. त्यामुळे तुमच्या शरीरात इस्ट्रोजेनची पातळी वाढली असेल, तर तुम्ही कमी चरबीयुक्त पदार्थांचे सेवन करणे महत्त्वाचे आहे.
अल्कोहोल आणि कॉफी
यकृताच्या मदतीने इस्ट्रोजेनचे चयापचय आणि फिल्टर केले जाते, परंतु अल्कोहोलचे जास्त सेवन यकृताचे कार्य कमी करू शकते. जेव्हा यकृताचे कार्य कमी होते, तेव्हा शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी वाढू शकते.
दुसरीकडे, ज्या पुरुषांच्या शरीरात इस्ट्रोजेनची पातळी जास्त असते, जर त्यांनी दारूचे सेवन केले तर त्यांच्या शरीरातील टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी होऊ लागते, ज्यामुळे त्यांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. जास्त प्रमाणात कॉफी घेतल्याने शरीरातील इस्ट्रोजेनची पातळी वाढू लागते आणि हार्मोनल असंतुलनाचा सामना करावा लागतो.