Agriculture News: मित्रांनो भारत एक शेतीप्रधान देश (Agriculture Country) हे आपणा सर्वांना ठाऊकचं आहे. देशात गेल्या अनेक शतकांपासून शेतकरी बांधव (Farmer) विविध पिकांची शेती (Farming) करून आपला उदरनिर्वाह भागवत आहेत.
खरं पाहता आपल्या देशात शेतकरी बांधव आज देखील पारंपरिक पिकांची शेती मोठ्या प्रमाणात करतात. या बदलत्या काळात तसेच आधुनिकीकरण झाले असताना देखील शेतकरी बांधव आजही पारंपरिक पिकांची लागवड करून लाखोंचे उत्पन्न (Farmer Income) कमवीत आहेत. कृषी तज्ञ शेतकरी बांधवांना पारंपरिक पिकांसोबतच नगदी पिकांची (Cash Crop) शेती करण्याचा सल्ला देत असतात.
शेतकरी बांधव देखील पारंपरिक पिकांसोबत नगदी पिकांची शेती करतात मात्र पारंपरिक पिकाला आजही शेतकरी बांधवांनी बगल दाखवलेली नाही. खरं पाहता शेतकरी बांधव पारंपरिक पिकांची लागवड करून अक्ख्या जगाचे पोट भरत आहे. अशा परिस्थितीत आज आपण भारतात उत्पादित केल्या जाणार्‍या काही पारंपरिक तसेच नगदी पिकांच्या शेती विषयी जाणून घेणार आहोत. आज आपण गहू, मका, भात, दालवर्गीय पिकं, जूटच्या शेतीविषयी जाणून घेण्याचा प्रयत्न करणार आहोत.
भातशेती (Rice Farming) :- मित्रांनो जस की, आपणास ठाऊकचं आहे, तांदूळ जगभर मोठ्या प्रमाणावर वापरला जातो. विशेष म्हणजे आपला देश तांदूळचा सर्वात मोठा उत्पादक म्हणून दुसऱ्या स्थानावर विराजमान आहे. हाती आलेल्या आकडेवारीनुसार, जगातील एक तृतीयांश भात लागवड एकट्या भारतात होते. एवढेच नाही तर जगातील अनेक मोठ्या देशांमध्ये भात फक्त भारतातच खाल्ले जाते. हे खरीप हंगामातील प्रमुख नगदी पीक आहे, ज्याची भारतातील अर्ध्याहून अधिक शेतकऱ्यांनी लागवड केली आहे. पश्चिम बंगाल, पंजाब, उत्तर प्रदेश, आंध्र प्रदेश आणि बिहार, महाराष्ट्र इत्यादी प्रमुख भात उत्पादक राज्ये आहेत.
गहू लागवड (Wheat Farming) :- गहू हे रब्बी हंगामातील मुख्य नगदी पीक आहे. भारतामध्ये गव्हाचा सर्वाधिक वापर केला जातो, जेथे रोटीपासून ते मिठाई उत्पादनांपर्यंत सर्व काही गव्हापासून बनवले जाते. त्याची लागवड कमी तापमानात म्हणजेच थंड हंगामात केली जाते, ज्यासाठी 70 ते 100 सेंटीमीटर पाऊस आवश्यक असतो. भारताला गव्हाचा दुसरा सर्वात मोठा उत्पादक देश देखील म्हटले जाते, जे अनेक देशांमध्ये अन्न पुरवठा सुनिश्चित करते. उत्तर प्रदेश, पंजाब, मध्य प्रदेश, हरियाणा आणि राजस्थान ही राज्ये गव्हाचे प्रमुख उत्पादक म्हणून ओळखली जातात. आपल्या महाराष्ट्रात देखील गव्हाची लागवड विशेष उल्लेखनीय आहे. राज्यातील बहुतांशी भागात गव्हाची लागवड केली जाते. विशेष म्हणजे राज्यातील गहू उत्पादक शेतकरी गव्हाच्या शेतीतून चांगले कमाई देखील करत आहेत.
मका लागवड (Maize Farming) :- भारतात मक्याची लागवड चारा आणि धान्य दोन्हीसाठी केली जाते. हे केवळ खरीप हंगामातील मुख्य नगदी पीकच नाही, तर तांदूळ आणि गहू नंतर सर्वात जास्त वापरले जाणारे पीक आहे. भारत हा मक्याचा सातवा सर्वात मोठा उत्पादक देश म्हणून ओळखला जातो. जेथे कर्नाटक, महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, तामिळनाडू ते तेलंगणा येथील शेतकरीही मोठ्या प्रमाणावर मका पिकवतात. त्याच्या चांगल्या उत्पादनासाठी, चांगल्या प्रतीच्या बियाण्यांपासून सर्व शेतीची कामे अत्यंत काळजीपूर्वक केली जातात.
कडधान्य लागवड (Pulses Farming) :- भारतात डाळींच्या लागवडीबरोबरच त्याचा वापरही मोठ्या प्रमाणावर होतो. काही काळापूर्वीपर्यंत बहुतांश डाळी आयात केल्या जात होत्या, मात्र आता भारतातील शेतकऱ्यांना डाळींच्या बाबतीत स्वयंपूर्ण करण्यासाठी अनेक कार्यक्रम राबवले जात आहेत. भारतात तूर, उडीद, मूग, मसूर, वाटाणा आणि हरभरा ही कडधान्य पिके घेतली जातात. मध्य प्रदेश, राजस्थान, महाराष्ट्र, उत्तर प्रदेश आणि कर्नाटक ही राज्ये डाळींचे महत्त्वाचे उत्पादक म्हणून ओळखली जातात.
ताग लागवड (Jute Farming) :- भारतातील प्रमुख नगदी पिकांमध्ये, तागाचे नावही सर्वोच्च पिकांमध्ये घेतले जाते, ज्यापासून बर्लॅप, चटई, रस्सी, सूत, कार्पेट, हेसियन किंवा टायर कापड तयार केले जातात आणि निर्यात केले जातात. ज्यूटला जगभरात गोल्डन फायबर म्हणूनही ओळखले जाते, ज्याच्या लागवडीसाठी जास्त पाणी आणि गाळयुक्त माती लागते. पश्चिम बंगाल हे तागाचे प्रमुख उत्पादक राज्य आहे. याशिवाय बिहार, आसाम, आंध्र प्रदेश आणि ओरिसा यासह भारतातील अनेक पूर्वेकडील राज्यांमध्ये त्याची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते.