Cow Rearing: आपल्या देशात शेतकरी बांधव (Farmer) मोठ्या प्रमाणात पशुपालन व्यवसाय करत असतात. पशुपालन व्यवसाय (Animal Husbandry) मुख्यत्वे शेतीला (Farming) पूरक व्यवसाय म्हणून करण्याची आपल्याकडे पद्धत आहे. विशेष म्हणजे हा शेतीपूरक व्यवसाय शेतकऱ्यांसाठी अधिक फायद्याचा ठरत आहे.
अल्पभूधारक शेतकरी बांधव अलीकडे मोठ्या प्रमाणात पशुपालन व्यवसाय करू लागले आहेत. मित्रांनो आम्ही आपल्या माहितीसाठी सांगू इच्छितो की आपल्याकडे पशुपालनात सर्वाधिक गाईंचे पालन (Cow Farming) केले जाते.
आपल्या भारतीय संस्कृतीत गाईला विशेष स्थान असल्याने गाईचे संगोपन पशुपालक शेतकरी बांधव (Livestock Farmer) मोठ्या प्रमाणात करत असतात. गाई पालन मुख्यत्वे दूध उत्पादनासाठी केले जाते.
शिवाय या व्यवसायातून शेतकरी बांधवांना शेणखत देखील मिळते यामुळे शेतकरी बांधवांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळत आहे. गाय पालन व्यवसायात यशस्वी होण्यासाठी गाईंच्या प्रगत जातींचे पालन करण्याचा नेहमीच सल्ला दिला जातो.
अशा परिस्थितीत आज आपण आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी गाईच्या एका प्रगत जातीविषयी माहिती सांगणार आहोत. मित्रांनो आज आपण गाईच्या गिर या जाती (Gir Cow Rearing) विषयी जाणून घेणार आहोत. गिर ही गाईची जात स्वदेशी असून या गाईचे पालन मुख्यत्वे दुग्ध उत्पादनासाठी मोठ्या प्रमाणात केले जाते.
गीर गायीची जात
गीर गाय ही एक भारतातील प्रसिद्ध गाईची जात आहे. ही गाय गुजरात राज्यातील गीर जंगल परिसरात पूर्वी प्रामुख्याने आढळत होती. यामुळे या गाईला गिर असे नाव पडले आहे. गुजरात व्यतिरिक्त महाराष्ट्र आणि राजस्थानच्या काही जिल्ह्यांमध्ये ही गाय मोठ्या प्रमाणात आढळते.
ही गाय उत्तम दूध उत्पादकतेसाठी ओळखली जाते. गीर गाय दररोज 50 ते 80 लिटर दूध देऊ शकते. त्याचे दूध काढण्यासाठी किमान 4 जणांची गरज असते असे म्हणतात. या गाईच्या दुधात सोन्याचे घटक आढळतात, ज्यामुळे रोगप्रतिकारशक्ती वाढते. सध्या शेतकरी पशुपालनासाठी या जातीच्या गायींचे मोठ्या प्रमाणात संगोपन करत आहेत. भारताव्यतिरिक्त, या जातीची गाय प्रामुख्याने इस्रायल आणि ब्राझीलमध्ये पाळली जाते.
गीर गायीची शारीरिक वैशिष्ट्ये
गीर जातीच्या गाईच्या शारीरिक वैशिष्ट्याबद्दल सांगायचे तर, या जातीच्या गायीच्या शरीराचा रंग पांढरा असतो, तिच्यावर गडद चमकदार लाल किंवा चॉकलेटी तपकिरी ठिपके असतात. याचे कान लांब व कासे मोठे असतात. या व्यतिरिक्त, या जातीच्या गायीचे सर्वात वेगळे वैशिष्ट्य म्हणजे तिचे उत्तल कपाळ, जे तीव्र सूर्यप्रकाशापासून संरक्षण करण्यास मदत करते.
आकाराबद्दल बोलायचे तर ते मध्यम ते मोठ्या आकारात आढळते. त्याचे सरासरी शरीर वजन 385 किलो आणि उंची 130 सेमी आहे. या जातीच्या बैलाबद्दल बोलायचे झाले तर त्याचे शरीराचे सरासरी वजन 545 किलो आणि उंची 135 सेमी आहे. त्यांच्या शरीराची त्वचा अतिशय सैल आणि लवचिक असते. शिंगे मागे वळलेली असतात.