5G Auction : केंद्र सरकारने (Central government) 26 जुलैपासून सुरू केलेला 5G स्पेक्ट्रमचा लिलाव (Auction of 5G spectrum)अखेर संपला आहे. या अंतर्गत दूरसंचार कंपन्यांना वेगवेगळ्या फ्रिक्वेन्सी (Frequency) वर 20 वर्षांसाठी लीज मिळाले आहेत.
यासाठी एकूण 72 गिगाहर्ट्झ (GHz) 5G स्पेक्ट्रम लिलावासाठी उपलब्ध होते. 5G स्पेक्ट्रम लिलावादरम्यान, सरासरी, रिलायन्स जिओ इन्फोकॉमने (Reliance Jio Infocomane) 88,078 कोटी रुपयांचे स्पेक्ट्रम, एअरटेलने (Airtel) 43,084 कोटी, व्होडाफोन-आयडियाने (Vodafone-Idea) 18,784 कोटी रुपयांचे स्पेक्ट्रम खरेदी केले, तर दूरसंचार जगतातील प्रथम प्रवेश करणाऱ्या अदानी डेटा नेटवर्क्सने (Adani Data Networks) 21 कोटी रुपयांचे स्पेक्ट्रम खरेदी केले.
अशा परिस्थितीत हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की 5G म्हणजे काय? या स्पेक्ट्रम लिलावात कोणाला काय मिळाले? 5G च्या आगमनाने काय फरक पडेल? डेटा प्लॅन आल्यानंतर महाग होतील का? सामान्य ग्राहकांना 5G सेवा कधी मिळणे सुरू होईल? 5G स्पीड व्यतिरिक्त इतर कोणत्या सुविधा उपलब्ध असतील?
5G म्हणजे काय?
सोप्या शब्दात, 5G हे सर्वात आधुनिक स्तराचे नेटवर्क आहे, ज्या अंतर्गत इंटरनेटचा वेग सर्वात वेगवान असेल. यात अधिक विश्वासार्हता असेल आणि पूर्वीपेक्षा जास्त नेटवर्क हाताळण्याची क्षमता असेल. याशिवाय, त्याच्या उपस्थितीचे क्षेत्र अधिक असेल आणि अनुभव देखील वापरकर्ता अनुकूल असेल. 5G ची सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ते लोअर फ्रिक्वेन्सी बँडपासून ते हाय बँडपर्यंतच्या लहरींमध्ये काम करेल. म्हणजेच, त्याचे नेटवर्क अधिक विस्तृत आणि उच्च-गती असेल.
या स्पेक्ट्रम लिलावात कोण सहभागी झाले?
या स्पेक्ट्रम लिलावात फक्त भारतीय कंपन्यांना सहभागी होण्याची परवानगी होती. सध्या देशात दोन सरकारी आणि तीन खासगी टेलिकॉम कंपन्या कार्यरत आहेत. एमटीएनएल (MTNL) आणि बीएसएनएल (BSNL) या सरकारी कंपन्या आहेत.
त्याच वेळी, खाजगी कंपन्यांमध्ये व्होडाफोन आयडिया (Vodafone-Idea), भारती एअरटेल (Bharti Airtel) आणि रिलायन्स इंडस्ट्रीज लिमिटेडच्या जिओचा (Reliance Jio) समावेश आहे. आधीच प्रस्थापित खाजगी कंपन्यांव्यतिरिक्त, अदानीला स्पेक्ट्रम लिलावात (Adani Data Networks) 400 मेगाहर्ट्झ बँड देखील देण्यात आला आहे.
5G च्या आगमनाने काय फरक पडेल?
4G च्या तुलनेत वापरकर्त्याला 5G मध्ये अधिक तांत्रिक सुविधा मिळतील. 4G मध्ये इंटरनेट डाउनलोड स्पीड 150 मेगाबाइट्स प्रति सेकंद इतका मर्यादित आहे. 5G मध्ये ते प्रति सेकंद 10 GB पर्यंत जाऊ शकते. वापरकर्ते अगदी वजनदार फाइल्सही काही सेकंदात डाउनलोड करू शकतील. 5G मध्ये अपलोड गती देखील 1 GB प्रति सेकंद पर्यंत असेल, जी 4G नेटवर्कमध्ये फक्त 50 Mbps पर्यंत आहे. दुसरीकडे, 4G पेक्षा 5G नेटवर्कच्या मोठ्या श्रेणीमुळे, ते वेग कमी न करता अनेक उपकरणांशी कनेक्ट होण्यास सक्षम असेल.
डेटा प्लॅन आल्यानंतर महाग होतील का?
वापरकर्त्यांसाठी सर्वात मोठा प्रश्न 5G इंटरनेटसाठी द्यावा लागणारा खर्च आहे. भारतातील स्पेक्ट्रमचा लिलाव काही काळापूर्वी पूर्ण झाला आहे, अशा परिस्थितीत दूरसंचार कंपन्या लवकरच त्यांच्या योजनांची माहिती देऊ शकतात. मात्र, नवीन तंत्रज्ञान आणण्याच्या खर्चामुळे 5G सेवेची किंमत 4G पेक्षा जास्त असण्याची शक्यता आहे. जर 4G आणि 5G च्या किमतीत फरक पाहिला तर ज्या देशांमध्ये 5G सेवा सुरू करण्यात आली आहे तर असे दिसून येते की यूएस मध्ये, जिथे 4G अमर्यादित सेवांसाठी $ 68 (सुमारे पाच हजार रुपये) पर्यंत खर्च करावे लागले.
तर 5G हा फरक $89 (सुमारे 6500 रुपये) इतका वाढला आहे. हा फरक वेगवेगळ्या योजनांनुसार बदलतो. 5G योजना 4G पेक्षा 10 ते 30 टक्के जास्त महाग आहेत. तथापि, भारतात हा फरक खूपच कमी असणे अपेक्षित आहे, कारण भारतातील डेटाची किंमत गेल्या काही वर्षांमध्ये जगातील सर्वात कमी आहे. यावर्षी मार्चमध्ये एअरटेलचे मुख्य तंत्रज्ञान अधिकारी (CTO) रणदीप सेखोन यांनी सांगितले होते की 5G योजना 4G च्या आसपास ठेवल्या जातील. मोबाईल कंपनी नोकिया इंडियाचे सीटीओ रणदीप रैना यांनीही एका मुलाखतीत सांगितले आहे की भारतात 5G च्या लवकर रोलआउटसाठी प्लॅनच्या किमती कमी ठेवल्या जातील.
सामान्य ग्राहकांना 5G सेवा कधी मिळणे सुरू होईल?
केंद्र सरकारचा दावा आहे की ते यावर्षी ऑक्टोबरपर्यंत 5G सेवा सुरू करू शकतात. अहवालानुसार, सप्टेंबरपासूनच 12 शहरांमध्ये 5G सेवा चाचणीसाठी सुरू होईल. तथापि, ते संपूर्ण भारतात पोहोचण्यासाठी 2023 च्या पहिल्या तिमाहीपर्यंत लागू शकेल.
5G स्पीड व्यतिरिक्त इतर कोणत्या सुविधा उपलब्ध असतील?
5G लाँच केल्यामुळे, आमचे जीवन, व्यवसाय आणि आमची कार्यपद्धती बदलेल असा अंदाज बांधला जात आहे. खरं तर, 5G ची प्रगत तंत्रज्ञान आणि उच्च क्षमता सर्वकाही एकत्र जोडेल घर, ड्रायव्हरलेस कार, स्मार्ट ऑफिस, स्मार्ट सिटी आणि प्रगत कृत्रिम बुद्धिमत्ता. बर्‍याच मार्गांनी, तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने आपण जितके चांगले आणि अशक्य बदल विचार करतो, ते सर्व शक्य आहे. 5G तंत्रज्ञान कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या क्षेत्रात – विशेषतः रुग्णालये, विमानतळ आणि डेटा संकलनात मोठी भूमिका बजावेल अशी अपेक्षा आहे. वायरलेस तंत्रज्ञानाची पुढील पिढी केवळ फोनपुरती मर्यादित राहणार नाही.
5G सेवांसाठी तुमच्या शेजारी आणखी टॉवर असतील का?
5G चे एक खास वैशिष्ट्य म्हणजे ते त्याच रेडिओ फ्रिक्वेन्सीचा वापर करेल ज्यावर सध्याचा मोबाइल डेटा, वाय-फाय आणि सॅटेलाइट कम्युनिकेशन चालू आहे. म्हणजेच, टेलिकॉम कंपन्या 5G नेटवर्कसाठी तुमच्या शेजारी कोणतेही अतिरिक्त टॉवर्स बसवणार नाहीत.
कोणत्या कंपन्यांना कोणते स्पेक्ट्रम मिळाले?
दूरसंचार विभागाने 20 वर्षांसाठी एकूण 72,097.85 मेगाहर्ट्झ स्पेक्ट्रम लिलावात ठेवले. दूरसंचार मंत्री म्हणाले की लिलावासाठी ठेवण्यात आलेल्या एकूण स्पेक्ट्रमपैकी 71% स्पेक्ट्रम विकले गेले आहेत. माहिती देताना दूरसंचार मंत्री म्हणाले की, स्पेक्ट्रम लिलावात रिलायन्स जिओ इन्फोकॉमने सर्वाधिक बोली जिंकली आहे. रिलायन्सने एकूण 24,740 मेगाहर्ट्झ स्पेक्ट्रम खरेदी केले आहे. रिलायन्सने 700Mhz, 800Mhz, 1800Mhz, 3300Mhz आणि 26Ghz स्पेक्ट्रमसाठी बोली लावली.
स्पेक्ट्रम खरेदीत भारती एअरटेल दुसऱ्या क्रमांकावर होती. भारती एअरटेलने 19,867 मेगाहर्ट्झ स्पेक्ट्रम खरेदी केले आहे. त्याच वेळी, व्होडाफोन-आयडियाने 6228 मेगाहर्ट्झ स्पेक्ट्रम खरेदी केला आहे. अदानी डेटा नेटवर्क्स, टेलिकम्युनिकेशनच्या जगात प्रथम प्रवेश करणाऱ्या, 26Ghz एअरवेव्ह स्पेक्ट्रमसाठी बोली लावून 400Mhz स्पेक्ट्रम विकत घेतला आहे.
आम्हाला कळवू की देशात प्रथमच 5G स्पेक्ट्रमचा लिलाव 26 जुलै रोजी सुरू झाला, जो 1 ऑगस्ट 2022 रोजी संपला. यापूर्वी 4G स्पेक्ट्रमच्या लिलावादरम्यान एकूण 77815 कोटी रुपयांची बोली लागली होती. आता 5G स्पेक्ट्रमच्या लिलावादरम्यान, स्पेक्ट्रम लिलावातून सरकारचे उत्पन्न जवळपास दुप्पट झाले आहे. 5G स्पेक्ट्रमच्या लिलावादरम्यान कंपन्यांनी 1,50,173 कोटी रुपयांच्या स्पेक्ट्रमसाठी बोली लावली आहे.