Single Use Plastic Ban: आजपासून देशभरात एकल-वापर प्लास्टिक (Single-use plastic) वर बंदी घातली जात आहे. या अंतर्गत प्लास्टिकपासून बनविलेल्या बर्‍याच गोष्टी मिळणे थांबेल. यात दैनंदिन जीवनात वापरल्या जाणार्‍या बर्‍याच गोष्टींचा समावेश आहे, ज्या यापुढे पाहिल्या जाणार नाहीत. केंद्रीय पर्यावरण मंत्रालया (Union Ministry of Environment) ने बंदी घातलेल्या वस्तूंची यादी जाहीर केली आहे.
एकल वापरा प्लास्टिक किंवा प्लास्टिकच्या बनविलेल्या अशा गोष्टी, जे आपण फक्त एकदाच वापरू किंवा वापरू आणि वातावरण फेकून देऊ.
या गोष्टींवर एकल वापरा प्लास्टिक बंदी –
- प्लास्टिक कॅरी बॅग, पॉलिथिलीन (75 μ मी पेक्षा जास्त जाडी)
- प्लास्टिक स्टिकसह वर्षाची कळ्या
- बलूनसाठी प्लास्टिकची काठी
- प्लास्टिकचे झेंडे
- कँडी स्टिक, आईस्क्रीम स्टिक
- थर्मोकोल (Thermocol)
- प्लास्टिक प्लेट
- प्लास्टिकचे कप
- प्लास्टिक ग्लास
- काटेरी चमचा
- चमचा
- चाकू
- स्ट्रॉ
- ट्रे
- डेसल प्रशिक्षक
- निमंत्रण पत्र (Invitation letter)
- सिगारेटचे पॅकेट
- 100 मायक्रॉनपेक्षा कमी प्लास्टिक किंवा पीव्हीसी बॅनर
- निर्जंतुकीकरण (Sterilization)
मंत्रालयाने हे स्पष्टपणे सांगितले आहे की, जर कोणी एकल वापर प्लास्टिक वापरत असल्याचे आढळले तर त्याला शिक्षा होईल. यात तुरूंग आणि दंड दोन्ही समाविष्ट आहेत. एकल वापर प्लास्टिकच्या वापरावर पर्यावरण संरक्षण अधिनियम (Environmental Protection Act) च्या कलम 15 अंतर्गत कारवाई केली जाईल अशी नोंद झाली आहे.
एकल वापर प्लास्टिक बेकायदेशीरपणे तयार केले जात आहे, आयात, ठेव किंवा वापरली जात आहे यावर राज्य सरकार बारीक लक्ष ठेवतील. सध्या एफएमसीजी क्षेत्राला या बंदीपासून सूट देण्यात आली आहे. परंतु पॅकिंगसाठी वापरलेले प्लास्टिक वातावरणानुसार चांगले आहे, त्याची काळजी घ्यावी लागेल.
प्रत्येक व्यक्ती दरवर्षी 18 ग्रॅम एकल वापर प्लास्टिक कचरा तयार करीत आहे –
भारताबद्दल बोलताना, केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या सर्वेक्षणात असे दिसून आले आहे की, दररोज 26 हजार टन प्लास्टिक कचरा देशात येतो, त्यापैकी केवळ 60% गोळा केले जाते. उर्वरित कचरा नदीच्या नाल्यांमध्ये आढळतो किंवा पडलेला आहे. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या मते, दरवर्षी भारतात दरवर्षी 2.4 लाख टन एकल वापर प्लास्टिक तयार केले जाते. त्यानुसार प्रत्येक व्यक्ती दरवर्षी 18 ग्रॅम एकल वापर प्लास्टिक कचरा तयार करतो.