Health Marathi News : बहुतेक लोक त्यांच्या आयुष्यात खूप कमी वेळ बाथरूममध्ये घालवतात. असे असूनही, तुम्ही स्नानगृह (Bathroom) हे असे ठिकाण आहे जिथे हृदयविकाराचा झटका (Heart attack) येण्याची बहुतेक प्रकरणे ऐकली असतील.
हे सुमारे ८ ते ११% प्रकरणांमध्ये घडते. स्नानगृह ही अशीच एक जागा आहे जिथे पुनरुज्जीवन करणे कठीण होते. स्नानगृह ही अतिशय खाजगी जागा आहे आणि रुग्णाला (patient) जिवंत करण्यास विलंब होतो.
बाथरूममध्ये बेहोश झालेल्यांपैकी सुमारे 8% लोक आहेत आणि फक्त 13% प्रकरणांमध्ये आयुर्मान आहे, जे बाथरूमच्या बाहेर येणा-या हृदयविकाराचा झटका किंवा हृदयविकाराच्या झटक्यापेक्षा खूपच कमी आहे.
बाथरूममध्ये हृदयविकाराचा झटका किंवा हृदयविकाराचा झटका का येतो?
डॉ. नित्यानंद त्रिपाठी, संचालक आणि युनिट हेड, कार्डिओलॉजी आणि इलेक्ट्रोफिजियोलॉजी, फोर्टिस हॉस्पिटल, शालीमार बाग यांनी सांगितले की, बाथरूममध्ये हृदयविकाराचा झटका किंवा हृदयविकाराचा झटका येण्याची प्रकरणे का ऐकायला मिळतात.
- बहुतेक हृदयविकाराचा झटका किंवा अचानक हृदयविकाराचा झटका मलविसर्जन किंवा शौचालय आणि बाथरूममध्ये लघवी करताना येतो, कारण अशा परिस्थितीत दबाव स्वयंचलित मज्जासंस्थेतील संवेदनांचे संतुलन बिघडवतो आणि रक्तदाब (Blood pressure) कमी करतो.
या असंतुलनामुळे मेंदूला (Brain) रक्तपुरवठा कमी होतो आणि बेशुद्धी येते. या घडामोडी आणि असमानता स्वयंचलित मज्जासंस्थेवर परिणाम करतात, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका, हृदयविकाराचा झटका, टॉयलेट किंवा बाथरूममध्ये अधिक वेळा उद्भवतात. अचानक तब्येत बिघडणे, चक्कर येणे किंवा उलट्या होणे यामुळेही व्यक्ती बाथरूमकडे धाव घेते आणि अशा स्थितीतही तो बेहोश होऊ शकतो.
- थंड किंवा गरम पाण्याने अंघोळ केल्याने हृदय गती, रक्तदाब यावर परिणाम होतो आणि शरीरातील रक्त वितरणावरही परिणाम होतो. थंड पाण्याने शरीरातील सर्व रक्त मेंदूकडे वाहू लागते आणि त्यामुळे रक्तवाहिन्या आणि धमन्यांमध्ये ताण वाढतो. यामुळे बाथरूममध्ये कार्डियाक डिस्टर्बन्सेस देखील होतात.
- अशी परिस्थिती टाळण्यासाठी, आतड्याची हालचाल करताना जास्त दबाव टाकणे किंवा लघवी करताना स्वतःवर दबाव वाढवणे टाळावे. अशा परिस्थितीत तुम्ही तणावमुक्त होऊन आरामात निवृत्त होऊ शकता.
खूप थंड किंवा खूप गरम पाण्याने आंघोळ करणे टाळा. डोक्यातून पाणी ओतणे सुरू करू नका आणि हळूहळू शरीराला या नवीन तापमानात उघड करा. विशेषतः हिवाळ्यात असे थंड वातावरण टाळा. यामुळे हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो.
जर तुम्ही जोखीम असलेल्या श्रेणीत असाल, उदाहरणार्थ, तुम्ही आधीच हृदयाचे रुग्ण असाल, वृद्ध असाल, पंपिंगची क्षमता कमी आहे किंवा तुम्हाला अनेक घातक आजार आहेत, तर तुम्ही बाथरूमला आतून कुलूप लावू नका.
तुम्ही बाथरूममध्ये गेल्यावर तुमच्या जवळच्या नातेवाईकांना सांगा जेणेकरून गरज पडल्यास ते तुमच्या मदतीला येतील. जोखीम असलेल्या रूग्णांच्या बाथरूममध्ये अलार्म सिस्टम असणे आवश्यक आहे तेव्हा त्वरित मदतीसाठी कॉल करणे आणि जीव वाचवणे.
- डॉ. लाल डागा, वरिष्ठ सल्लागार, इंटरव्हेंशनल कार्डिओलॉजिस्ट, अपोलो हॉस्पिटल, अहमदाबाद यांनी सांगितले की, यापैकी बहुतेक प्रकरणे लघवी केल्यानंतर आणि स्टूल गेल्यानंतर आढळतात कारण रुग्णाचा रक्तदाब तणावानंतर कमी होतो, हे व्हॅसोव्हॅगल सिंकोपमुळे होते. न्यूरोजेनिक कारणांमुळे, ज्याचे पुनरुत्थान किंवा वेळेवर पुनर्प्राप्ती न केल्यास, घातक ठरू शकते.
- डॉ. डागा म्हणतात की, बसल्या बसल्या लघवी करा आणि लघवी आणि शौच झाल्यावर हळूहळू उभे राहा. तुम्हाला वारंवार चक्कर येत असल्यास, मळमळ किंवा चक्कर येऊ नये म्हणून बसल्यानंतर सहज उठून जा.