Kedarnath Yatra Tips : केदारनाथ (Kedarnath) मंदिर हे हिंदूंच्या प्रमुख तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे. हे मंदिर भारताच्या उत्तराखंड (Uttarakhand) राज्यात आहे.
दरवर्षी लाखो भाविक विविध राज्यातून केदारनाथ मंदिरात शिवाचे दर्शन घेण्यासाठी येतात. हे मंदिर खूप उंचावर आहे, त्यामुळे हवामानाचा विचार करता मंदिराचे दरवाजे एप्रिल ते नोव्हेंबर दरम्यानच उघडले जातात. त्यानंतर मुसळधार बर्फवृष्टीमुळे मंदिराचे दरवाजे भाविकांसाठी बंद करण्यात आले आहेत.
केदारनाथ धामचे दरवाजे ३ मे २०२२ रोजी उघडण्यात आले. कोरोना महामारी (Corona epidemic) मुळे पूर्ण दोन वर्षांनी केदारनाथ धामची यात्रा सुरू झाली, त्यानंतर भाविकांच्या गर्दीने सर्व विक्रम मोडले.
जर तुम्ही केदारनाथ धाम यात्रेची योजना आखत असाल तर काही गोष्टींची विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. केदारनाथ यात्रेला जाताना तुम्ही काय करावे आणि कोणत्या चुका टाळाव्यात ते जाणून घ्या सविस्तर.
- जर तुम्ही केदारनाथ धामला जाण्याचा विचार करत असाल तर लक्षात ठेवा की, हिवाळ्यात आणि पावसाळ्यात जास्त जाणे टाळा. डोंगराळ भागात पावसाळ्यात पूर किंवा भूस्खलनाचा धोका खूप जास्त असतो. अशा परिस्थितीत या काळात प्रवासाचे नियोजन करू नका.
- सहलीला जाताना हे लक्षात ठेवा की, तुम्ही उन्हाळ्यात जात असाल तरीही हिवाळ्यातील कपडे सोबत घेऊन जा.
- डोंगरात कधीही पाऊस पडू शकतो, अशा परिस्थितीत प्रवासाला जाताना छत्री (Umbrella), रेनकोट सोबत ठेवा.
- सामान्य माणसाला गौरीकुंड (Gaurikund) ते केदारनाथ धाम जायला एकूण 5-6 तास लागतात, त्यामुळे घाई न करता आरामात चालत जा. चालताना चेंगराचेंगरी करू नका अन्यथा श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो.
- तुमचा प्रवास सकाळी लवकर सुरू करा जेणेकरून तुम्ही दिवसभर आरामात केदारनाथ धामला पोहोचू शकाल. दर्शनानंतर येथे रात्रीची विश्रांती घ्या आणि दुसऱ्या दिवशी सकाळी गौरीकुंडकडे परतीचा प्रवास सुरू करा.
- हे लक्षात ठेवा की, जर तुम्ही एकाच दिवसात दर्शन, चढाई आणि परतण्याचा विचार करत असाल तर तुम्ही संध्याकाळ किंवा रात्री गौरीकुंडला पोहोचाल, परंतु गौरीकुंड ते सोनप्रयाग (Sonprayag) पर्यंत तुम्हाला अडचणी येऊ शकतात. रात्रीच्या वेळी गौरीकुंड ते सोनप्रयागपर्यंत गाड्यांमध्ये जागा मिळण्यात खूप त्रास होतो. तसेच गौरीकुंडमध्ये हॉटेल्स किंवा लॉजची संख्या कमी असल्याने तुम्हाला येथे खोल्या शोधण्यात अडचण येऊ शकते.
- केदारनाथ यात्रेदरम्यान 12 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांना कधीही घेऊन जाऊ नका. इथल्या हवामानाबद्दल काहीच माहिती नाही. याशिवाय याठिकाणी ऑक्सिजनचे प्रमाणही खूप कमी असल्याने मुलांचे आरोग्य बिघडण्याची भीती आहे.
- जर तुम्हाला केदारनाथ धामला कोणत्याही त्रासाशिवाय पोहोचायचे असेल तर तुम्ही डोलीवर जाऊ शकता, ज्याचे भाडे 8 ते 10 हजार रुपये आहे. त्याचबरोबर कंदीचे फेरीचे भाडे पाच हजार रुपये आणि खेचराचे फेरीचे भाडे पाच ते सहा हजार रुपये आहे. जर तुम्ही हेलिकॉप्टरने जाण्याचा विचार करत असाल तर त्याचे भाडे सुमारे 7 हजार रुपये आहे.
- उत्तम फोन नेटवर्कसाठी, केदारनाथ यात्रेला जाताना BSNL, Vodafone आणि Reliance Jio चे सिम सोबत ठेवा.
- तुमचे प्रवास कार्ड आणि आधार कार्ड सोबत ठेवायला विसरू नका.
- रात्री केदारनाथ मंदिरात जाणे टाळा कारण रात्री जंगली प्राण्यांपासून धोका असू शकतो.
- यात्रेला जाण्यापूर्वी फ्लॅशलाइट आणि अतिरिक्त बॅटरी सोबत ठेवा.
- केदारनाथ धामच्या दर्शनाच्या काही दिवस आधी श्वासोच्छवासाशी संबंधित व्यायाम करा. यामुळे तुम्हाला तेथे श्वास घेण्यास जास्त त्रास होणार नाही.
- फक्त आगाऊ हॉटेल बुक करा. गर्दीच्या मोसमात खोली मिळण्यात खूप त्रास होतो कारण यावेळी लोकांची गर्दी जास्त असते.
- राज्याच्या आरोग्य विभागाच्या आकडेवारीनुसार 3 मेपासून सुरू झालेल्या चार धाम यात्रेत 20 जणांचा मृत्यू झाला आहे. यमुनोत्रीला जाताना 10, केदारनाथला 6, गंगोत्रीला 3 आणि बद्रीनाथला जाताना 1 यात्रेकरूंचा मृत्यू झाला.
या काळात मृत्युमुखी पडलेल्यांपैकी अनेक जण 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे होते जे हृदयाशी संबंधित आजारांनी ग्रस्त होते. अशा परिस्थितीत, जर तुम्ही 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांसह केदारनाथला जाण्याचा विचार करत असाल, तर त्यांच्या आरोग्याची विशेष काळजी घ्या, विशेषत: गिर्यारोहणाच्या वेळी. त्यांना श्वसनाचे काही आजार असल्यास केदारनाथला जाण्याचा अजिबात विचार करू नका.
केदारनाथ धाम यात्रेशी संबंधित सामान्य माहिती (केदारनाथ धाम यात्रा मूलभूत माहिती) –
- उंची – समुद्रसपाटीपासून 3,553 मीटर
- भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम वेळ – उन्हाळा (मे-जून), हिवाळा (सप्टेंबर-ऑक्टोबर)
- जवळचे विमानतळ- डेहराडून जॉली ग्रांट विमानतळ
- जवळचे रेल्वे स्टेशन- डेहराडून रेल्वे स्टेशन
- केदारनाथ ट्रेकिंग अंतर – 14 ते 18 किमी (एका बाजूला)
केदारनाथला बसने कसे जायचे –
दिल्लीहून केदारनाथला थेट बस नाही. यासाठी तुम्हाला प्रथम कश्मीरी गेट आंतरराज्य बस स्टँडवरून हरिद्वार किंवा ऋषिकेशला जाण्यासाठी बस घ्यावी लागेल. रोडवेज बसचे भाडे 300 रुपये आहे परंतु तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही खाजगी बस देखील घेऊ शकता.
ऋषिकेशला पोहोचल्यावर येथून सोनप्रयागला जाण्यासाठी बस पकडावी लागेल. सोनप्रयागला सकाळी लवकर बस पकडावी लागते.
सोनप्रयागला सकाळी लवकर बस पकडल्यास संध्याकाळपर्यंत तिथे पोहोचता. यानंतर तुम्हाला सोनप्रयागहून गौरीकुंडला जाण्यासाठी शेअरिंग टॅक्सी मिळेल. सोनप्रयाग ते गौरीकुंड हे अंतर 8 किलोमीटर आहे. गौरीकुंडला गेल्यावर केदारनाथ धामला पायी प्रवास करावा लागेल.