Oyster Found Again : 30 हजार वर्षे जुनी जीवाश्म मानली जाणारी ऑयस्टरची प्रजाती पुन्हा एकदा जिवंत सापडली आहे. अमेरिकेच्या दक्षिण कॅलिफोर्नियाच्या किनारपट्टीवर पूर्णपणे निरोगी. लहान, पांढरा, पारदर्शक ऑयस्टर सायमॅटिओआ कुकी सापडला आहे.
ते पाण्याच्या आत दगडांच्या मागे लपलेले आढळले. या क्षेत्रात असताना, शास्त्रज्ञ अनेक वर्षांपासून जुन्या जीवांचा शोध घेत आहेत आणि जैविक अभ्यास करत आहेत. तेव्हाही ते दिसत नव्हते. कॅलिफोर्निया विद्यापीठातील सागरी पर्यावरणशास्त्रज्ञ जेफ गोडार्ड, सांता बार्बरा आणि त्यांच्या टीमने या ऑयस्टरचा शोध लावला.
आता तो हाच अभ्यास करतोय. जेफ सांगतात की 30 हजारांपासून जीवाश्म मानल्या जाणाऱ्या त्या ऑईस्टरला जिवंत पाहून मला आश्चर्य वाटले. ती संपली असे मानले गेले. नोव्हेंबर 2018 मध्येच याचा शोध लागला. पण अभ्यास करायला इतकी वर्षे लागली. ही नामशेष झालेली प्रजाती कशी जिवंत राहू शकते हे आम्हाला माहित करायचे होते.
जेफने सांगितले की आम्हाला मिळालेले दोन ऑयस्टर फक्त 10 मिलीमीटर लांब आहेत. पण जेव्हा ते पोहायला लागतात तेव्हा त्यांचा आकार वाढतो. पांढरे-चमकदार सुंदर आणि त्यांच्या त्वचेपासून लांब शेपटीच्या मदतीने पोहणे सुरू करा. इतका सुंदर प्राणी मी यापूर्वी कधीच पाहिला नव्हता.
जेफ गोडार्डने प्रथम त्यांची फोटो काढली. व्हिडिओ बनवला. त्यानंतर त्यांना सांता बार्बरा म्युझियम ऑफ नॅचरल हिस्ट्री येथील मोलस्क क्युरेटर पॉल व्हॅलेंटिश स्कॉट यांच्याकडे पाठवण्यात आले. पॉल फोटोवरून हे ऑयस्टर समजू शकले नाही. मग त्याने जेफला सांगितले की त्याला हा प्राणी समोर बघायचा आहे.
जेफ पुन्हा नमुना गोळा करण्यासाठी गेला तेव्हा ऑयस्टर गायब होते. त्यानंतर महिना लोटला. जेव्हा समुद्राच्या लाटा कमी झाल्या तेव्हा जेफ आणि त्याच्या टीमने या ऑयस्टरचा शोध सुरू केला. शेवटी चार ऑयस्टर मिळाले. जेफ त्यांना पॉलकडे घेऊन गेला. त्या प्राण्यांना पाहून पौल आश्चर्यचकित झाला. कारण हे प्राणी प्राचीन आहेत.
पॉल म्हणतो की जेव्हा त्याला जीवाची नवीन प्रजाती सापडते, तेव्हा त्याला 1758 पासून आतापर्यंतचे सर्व वैज्ञानिक दस्तऐवज, अहवाल, पुस्तकांवर लक्ष ठेवावे लागते. हे मोठे काम आहे. पण काही महिन्यांच्या अथक परिश्रमानंतरच आम्हाला या प्राण्याचे रेखाटन मिळाले, जे 1937 मध्ये काढले होते. लॉस एंजेलिसजवळील बाल्डविन हिल्सच्या स्थानिक महिलांनी समुद्रकिनाऱ्यावरून ते गोळा केले होते. तिला एडना कुक म्हणत. पण कोणीही जिवंत नव्हते.
जेव्हा तुम्ही त्यांचा इतिहास पाहाल तेव्हा तुम्हाला कळेल की हे शिंपले 28 ते 30 हजार वर्षांपूर्वी प्लाइस्टोसीनच्या उत्तरार्धात सापडले होते. मग पॉलने संग्रहालयातून या ऑयस्टरच्या प्रजातीचा सर्वात जुना नमुना मागवला. तो मिळाल्यावर तो जुळला. नवीन जीवांबद्दल माहिती मिळाली. हे नवीन नसून प्राचीन ऑयस्टर आहेत, जे 30 हजार वर्षांपूर्वी नामशेष झाले होते. आता परत जिवंत. या ऑयस्टरला कोणत्या प्रकारचे सागरी वातावरण आवडते हे आतापर्यंत कोणत्याही शास्त्रज्ञाला माहीत नाही. हे जिवंत जीवाश्म आहेत.
एवढी वर्षे समुद्रातील उष्णतेची लाट, प्रदूषण, तापमान ते कसे सहन करत आहेत. नामशेष झाल्यानंतर हे शिंपले पुन्हा जिवंत कसे झाले? त्याचा अभ्यास सुरू आहे. त्यांचे जीवाश्म अनेक संग्रहालयात ठेवले आहेत. आता त्यांना जिवंत सापडल्याने शास्त्रज्ञ आनंदी आणि आश्चर्यचकित झाले आहेत. इतक्या हजारो वर्षांनी ते जिवंत कसे परत आले याची चौकशी करत आहेत. हा शोध नुकताच ZooKeys नावाच्या जर्नलमध्ये प्रकाशित झाला आहे.
हे पण वाचा :- Tesla Recalls Cars: टेस्लाने घेतला धक्कादायक निर्णय ! परत मागवल्या तब्बल 3 लाख 20 हजार कार ; जाणून घ्या नेमकं प्रकरण