PRANAM Scheme : भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा (India economy) मोठा भाग शेतीवर (agriculture) आधारित आहे. अशा परिस्थितीत देशाची मोठी लोकसंख्या प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे कृषी क्षेत्राशी (agriculture sector) जोडलेली आहे.
देशातील शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी केंद्र (Central) व राज्य शासनाकडून (State Governments) वेळोवेळी अनेक योजना राबविल्या जात आहेत. आज आम्ही तुम्हाला सरकारच्या एका खास योजनेबद्दल सांगणार आहोत. आज देशात अशा शेतकऱ्यांची (farmers) संख्या खूप जास्त आहे, जे शेतीसाठी रासायनिक खतांचा (chemical fertilizers) वापर करतात.
अशा परिस्थितीत शेतकऱ्यांची विषारी रासायनिक खतांपासून सुटका करण्यासाठी भारत सरकार एक विशेष योजना सुरू करण्याचा विचार करत आहे. या योजनेचे नाव प्रधानमंत्री प्रणाम योजना (Pradhan Mantri Pranam Yojana) आहे.
या योजनेचे पूर्ण नाव पीएम प्रमोशन ऑफ अल्टरनेटिव्ह व्हिटॅमिन फॉर अॅग्रीकल्चर अॅडमिनिस्ट्रेशन स्कीम (PM Promotion of Alternative Vitamins for Agriculture Administration Scheme) असे आहे. ही योजना देशभर लागू करण्यासाठी केंद्र राज्य सरकारांना प्रोत्साहन देण्याचे काम करेल. या प्रोत्साहनाचा फायदा घेऊन राज्य सरकारे रासायनिक खतांचा वापर न करता पर्यायी खतांवर अवलंबित्व वाढवू शकतील.
देशात शेतकरी मोठ्या प्रमाणावर रासायनिक खतांचा वापर करतात. अशा परिस्थितीत सरकारला या खतांवर शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात अनुदान द्यावे लागते. राज्याच्या तिजोरीवर मोठा बोजा पडत आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, रासायनिक संयुगे आणि खते मंत्रालयाने प्रणाम योजनेसाठी प्रस्ताव जारी केला आहे.
प्रणाम योजनेबाबत राज्यांकडून सूचनाही मागवल्या जात आहेत. मीडिया रिपोर्ट्समध्ये असे नमूद करण्यात आले आहे की ही योजना सुरू झाल्यानंतर प्रणाम योजनेसाठी वेगळा निधी वाटप केला जाणार नाही. या योजनेशी जोडलेला निधी सध्याच्या खत अनुदानातून व्यवस्थापित केला जाईल. ही योजना लागू करण्यापूर्वी केंद्र आणि राज्य सरकारमध्ये चर्चा सुरू आहे.