Soil Health Card: देशात नवीन नोकऱ्यांच्या संधी कमी होत आहेत. कोरोना (Corona) संक्रमणानंतर शहरांमधील रोजगाराच्या संधीही कमी झाल्या आहेत. अशा परिस्थितीत, कोरोना महामारीच्या काळात आपापल्या गावी परतलेले लोक तिथे स्वतःसाठी कामाच्या शोधात आहेत. लोकांना शेती न करता गावात राहून कमवायचे असेल तर केंद्र सरकार (Central Government) त्यांच्यासाठी योजना राबवत आहे.
मात्र त्यात काही रक्कम गुंतवावी लागेल आणि सरकार या योजनेंतर्गत आर्थिक मदतही करेल. जर तुम्हाला गावात शेतीचा व्यवसाय सुरू करायचा असेल तर मृदा आरोग्य कार्ड योजना (Soil Health Card Scheme) तुमच्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते.
मिनी माती परीक्षण प्रयोगशाळा उघडण्याची संधी –
सॉईल हेल्थ कार्ड योजनेंतर्गत, पंचायत स्तरावर लहान माती परीक्षण प्रयोगशाळा (Small soil testing laboratory) स्थापन करण्यासाठी सरकार मदत करते. या प्रयोगशाळेत जवळपासच्या शेतातील मातीची चाचणी केली जाते. सध्या देशाच्या ग्रामीण भागात अशा प्रयोगशाळा फार कमी आहेत.
जर तुम्हाला या व्यवसायात रस असेल तर तुम्ही हा व्यवसाय सुरू करून तुमच्या गावातच चांगली कमाई करू शकता. या क्षेत्रातही रोजगाराच्या अनेक संधी आहेत. मृदा आरोग्य कार्ड योजनेअंतर्गत, 18 ते 40 वर्षे वयोगटातील व्यक्ती त्यांच्या पंचायतीमध्ये एक लहान माती परीक्षण प्रयोगशाळा स्थापन करू शकतात.
परंतु केवळ तेच लोक या योजनेचा लाभ घेऊ शकतील, ज्यांनी कृषी क्लिनिक (Agricultural Clinic), कृषी उद्योजक प्रशिक्षण घेऊन 10वी उत्तीर्ण केली आहे. शेतकरी कुटुंबाशी संबंधित असलेले लोकच या योजनेसाठी अर्ज करू शकतील.
अर्ज कसा करायचा –
मिनी माती परीक्षण प्रयोगशाळा स्थापन करण्यासाठी, तुम्हाला तुमच्या जिल्ह्यातील उपसंचालक (कृषी) किंवा सहसंचालक कृषी (Joint Director Agriculture) यांच्याशी त्यांच्या कार्यालयात जाऊन संपर्क साधावा लागेल. याशिवाय चाचणी प्रयोगशाळा सुरू करण्यासाठी agricoop.nic.in वेबसाइट आणि soilhealth.dac.gov.in वरही संपर्क साधता येईल.
अधिक माहिती हवी असल्यास शेतकरी कॉल सेंटर (1800-180-1551) वर संपर्क साधू शकतात. तुम्ही तुमच्या जिल्ह्यातील कृषी विभागाच्या अधिकार्‍यांशी संपर्क साधल्यास, तुम्हाला मृदा आरोग्य कार्ड योजनेंतर्गत एक लघु चाचणी प्रयोगशाळा स्थापन करण्यासाठी एक फॉर्म प्रदान केला जाईल. फॉर्म भरून आणि विनंती केलेली सर्व कागदपत्रे जोडून तुम्हाला तो कृषी विभागाकडे जमा करावा लागेल.
त्याची किंमत किती आहे –
पंचायतीमध्ये कोणतीही लहान माती परीक्षण प्रयोगशाळा उभारण्यासाठी सुमारे पाच लाख रुपये खर्च येतो. परंतु सॉईल हेल्थ कार्ड योजनेंतर्गत सरकार लॅब इन्स्टॉलरला 75 टक्के रक्कम देते. तुम्हाला तुमच्या पंचायतीमध्ये लॅबची स्थापना करायची असेल तर सरकारकडून तुम्हाला 3.75 लाख रुपये दिले जातील.
त्यासाठी तुम्हाला 1.25 लाख रुपये खर्च करावे लागतील. गावपातळीवर माती परीक्षण प्रयोगशाळा उघडण्यासाठी अर्जदाराकडे स्वतःची किंवा भाड्याने घेतलेली पक्की जागा असणे आवश्यक आहे. ग्रामीण तरुणांना हवे असल्यास मोबाईल सॉईल टेस्टिंग व्हॅनच्या स्वरूपात प्रयोगशाळाही उभारता येईल.
तुम्ही किती कमवाल –
शेतकऱ्यांच्या शेतातील मातीचे नमुने घेऊन त्याची चाचणी करावी लागणार आहे. या आधारे, तुम्हाला मृदा आरोग्य पत्रिका छापण्यासाठी आणि वितरणासाठी प्रति नमुन्यासाठी 300 रुपये मिळतात. अशा प्रकारे तुम्ही एका महिन्यात 15-25 हजार रुपये सहज कमवू शकता.
प्रयोगशाळेचा फायदा काय आहे –
मृदा चाचणी प्रयोगशाळेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतातील मातीत कोणते पोषक घटक आहेत याची माहिती मिळते. यासोबतच खतांचा तुटवडा आणि युरियाचा वापर त्यांच्या शेतात किती प्रमाणात करावा हेही कळते.
