Hair fall reason : केस गळणे (Hair loss) ही नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. साधारणपणे केस धुताना किंवा कंघी करताना केस गळतात. मात्र जेव्हा केस मोठ्या प्रमाणात गळायला लागतात किंवा टक्कल पडण्याचे डाग दिसू लागतात, तेव्हा डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.
प्रदूषण (Pollution), धूळ, चुकीच्या खाण्याच्या सवयी, चुकीची जीवनशैली, रासायनिक पदार्थांचा अतिवापर, ताणतणाव इत्यादी केस गळण्याचे प्रमुख कारण असू शकते. यामुळे केस गळणे, कोंडा होणे, केस फुटणे आणि खराब केस यांसारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
नुकतेच नेचर जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका लेखात केस गळण्याचे कारण देखील एक विशेष प्रकारचा आहार असल्याचे सांगण्यात आले आहे. तुमचेही केस गळत असतील तर असा आहार घेणे टाळा.
असा आहार केसगळतीचे कारण असू शकतो –
नेचर या जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या लेखानुसार, केस गळण्यात आनुवंशिकता (Heredity), मानसशास्त्र आणि जीवनशैली महत्त्वाची भूमिका बजावतात. अधिक माहितीसाठी, टोकियो मेडिकल आणि डेंटल युनिव्हर्सिटीच्या संशोधकांनी उंदरांवर संशोधन केले आणि उच्च चरबीयुक्त आहारामुळे केस गळणे आणि पातळ होण्यावर कसा परिणाम होतो हे शोधण्याचा प्रयत्न केला.
संशोधकांना असे आढळून आले की, जास्त चरबीयुक्त आहार (Fatty foods) आणि लठ्ठपणा असलेल्या लोकांमध्ये हेअर फॉलिकल स्टेम सेल्स (Hair follicle stem cells) कमी होतात, ज्यामुळे केसांची वाढ थांबते. यामुळे केस पुन्हा उगवत नाहीत किंवा केसांच्या कूपांना खूप नुकसान होते. सामान्यतः HFSC ही प्रक्रिया असते ज्यामध्ये आपले केस सतत वाढतात.
संशोधनाचे प्रमुख लेखक हिरोनोबू मोरिंगा (Hironobu Moringa) यांच्या मते, उंदरांवर केलेल्या संशोधनात असे आढळून आले की जास्त चरबीयुक्त आहार एचएफएससी कमी करून केस गळती कमी करतो. पुढे ही समस्या केस गळण्यास कारणीभूत ठरते. पण यावर अजून संशोधनाची गरज आहे.
केस गळणे थांबवण्याचे उपाय –
संशोधकांनी सांगितले की, तुम्ही जे खाता ते केसांची वाढ होते आणि केस गळणे देखील थांबते. भोपळ्याच्या बियांच्या तेलावरही काही संशोधन केले गेले आहे, त्यानुसार भोपळ्याच्या बियांचे तेल उंदरांमध्ये 5-अल्फा रिडक्टेज (5-अल्फा रिडक्टेज) ची क्रिया रोखते.
5-अल्फा-रिडक्टेस हे एंजाइम आहे जे टेस्टोस्टेरॉनचे शक्तिशाली एंड्रोजन, DHT मध्ये रूपांतर करते. जर 5-एआर पातळी वाढली तर अधिक टेस्टोस्टेरॉन डीएचटीमध्ये रूपांतरित होईल ज्यामुळे केस गळणे अधिक होते.
संशोधकांना आढळले की, भोपळ्याच्या बियांचे तेल पुरुष आणि स्त्रिया दोघांमध्ये सामान्य केस गळतीवर उपचार करण्यासाठी प्रभावी ठरू शकते. या संशोधनात 76 पुरुषांनी 24 आठवडे दररोज 400 मिलीग्राम भोपळ्याच्या बियांचे तेल लावले. निष्कर्षात असे दिसून आले की टाळूच्या केसांमध्ये फरक आहे आणि केसांची वाढ देखील सुरू झाली आहे.
केस गळणे थांबवण्याचे 5 इतर मार्ग –
मसाज तेल: ऑलिव्ह ऑईल किंवा बदामाच्या तेलाने मसाज करा, यामुळे टाळूचे रक्त परिसंचरण वाढेल.
पाणी प्यायला ठेवा : उन्हाळ्यासोबतच इतर ऋतूंमध्ये पुरेसे पाणी प्या जेणेकरून शरीर हायड्रेट राहील.
सकस आहार घ्या: प्रथिने, कार्ब आणि कमी चरबीयुक्त आहार घ्या. कारण तुम्ही जेवढा आहार घ्याल तेवढाच फिटनेस तुम्हाला मिळेल.
धुळीच्या ठिकाणी जाणे टाळा: अनेकदा लोक धुळीच्या ठिकाणी जाणे टाळत नाहीत. पण आम्ही सांगू इच्छितो की जेव्हाही तुम्ही बाहेर जाल तेव्हा केस झाकून जा.
दिवसा तेल लावू नका : जर तुम्हाला घराबाहेर जावे लागत असेल तर दिवसा तेल लावणे टाळा. असे केल्याने तेलकट केसांना धूळ चिकटणार नाही आणि केस खराब होण्यापासून वाचतील.