Farmer succes story : मित्रांनो आपण अनेकदा ऐकतो तसं आपल्या दैनंदिन जीवनात अनेकदा असं म्हणतो की, यशासाठी कोणताही शॉर्ट कट नसतो.
यशाला गवसणी घालण्यासाठी अहोरात्र कष्ट, कष्ट आणि कष्ट करणे अतिशय महत्त्वाचे आहे. फक्त प्रयत्न करत राहा, आयुष्यात कधीतरी असा टर्निंग पॉइंट येऊ शकतो ज्या ठिकाणी एखाद्या व्यक्तीचे संपूर्ण आयुष्य एका मिनिटात बदलू शकते.
राजस्थानच्या जालोर जिल्ह्यात राहणाऱ्या योगेश जोशी यांच्याबाबत देखील असंच काहीसं घडलं आहे. गोष्ट 2009 ची आहे. योगेशने सेंद्रिय शेतीचा (Organic Farming) डिप्लोमा केला आहे. मुलाने सरकारी नोकरी करावी, अशी कुटुंबीयांची इच्छा होती.
मात्र अगदी लहानपणापासून योगेशला शेती कसण्याची (Farming) आवड असल्याने त्याला शेती करायची होती. योगेशच्या या निर्णयामुळे सुरुवातीला त्याचे परिवारातील लोक निराश झाले. कुणी टोमणा मारला.
घरातील लोक रागावले, पण योगेश आपले काम करत राहिला. 11 वर्षात तो आपल्या गावातील आदर्श तरुण म्हणून ओळखला जाऊ लागला आहे.
योगेश आणि त्यांच्यासोबतचे 3 हजार शेतकरी 4 हजार एकरात जिरे-बडीशेप, धणे, मेथी, कलोंजी असे मसाले पिकवून श्रीमंत झाले आहेत. त्यांची वार्षिक उलाढाल 60 कोटी रुपये मानली जाते. त्याच्या फर्ममध्ये आणखी 50 लोकांना काम मिळाले आहे.
योगेशच्या कुटुंबीयांची इच्छा होती की त्याने कृषी खात्यात नोकरी करावी. पण त्याला शेती करायची होती. लोकांनी थेट शेती करून धोका पत्करू नये, असा सल्ला दिला. जिरे पीक रोखीने विकले जाते हे योगेशला माहीत होते.
त्याच वेळी, त्याचे उत्पादन देखील बंपर आहे. बाजारातही त्याला मागणी आहे. मग काय, योगेशने आपल्या 2 एकर जमिनीवर जिऱ्याची सेंद्रिय शेती सुरू केली.
सुरुवातीला तो फ्लॉप झाल्याचे योगेश सांगतो. त्याने त्‍याच्‍यासोबत आणखी 7 शेतकरी जोडले होते. इतर शेतकऱ्यांना युरिया, कीटकनाशके आदी रसायने पिकात घातल्याशिवाय उत्पादन चांगले होणार नाही, असे वाटत होते.
योगेशने जोधपूर येथील कजरी कृषी शास्त्रज्ञांशी संपर्क साधला. तेथून शास्त्रज्ञ योगेशच्या सांचोरे या गावी आले आणि त्यांना प्रशिक्षण दिले.
योगेशने 2009 मध्ये जिऱ्याची लागवड सुरू केली तेव्हा त्याची उलाढाल 10 लाख होती. आता त्यांची कंपनी Rapid Organic Pvt Ltd ची वार्षिक उलाढाल 60 कोटी रुपये आहे. या फर्मशी इतर 2 सहयोगी कंपन्या संलग्न आहेत.
त्यांच्याशी 3 हजार शेतकरी जोडले गेले आहेत. हे सर्वजण आता 4 हजार एकर जमिनीवर शेती करत आहेत.
योगेश सांगतो की, तो आपले पीक विकण्यासाठी ऑनलाइन मार्केटचाही वापर करतो. अनेक देशी-विदेशी कंपन्या त्याच्या संपर्कात आहेत. अलीकडेच त्याने हैदराबाद येथील एका कंपनीसोबत 400 टन क्विनोआची कंत्राटी शेती केली.
योगेशबद्दल ऐकून जपानी कंपनीचे लोकही त्याच्या गावी पोहोचले. या कंपनीने योगेशच्या फर्मशीही करार केला आहे. योगेशचे मसाले अमेरिकेतही निर्यात होत आहेत. योगेश एकटा पुढे जातं आहे असे नाही.
त्यांची कंपनी इतर शेतकऱ्यांनाही त्यांच्याशी जोडत आहे. गेल्या 7 वर्षात त्यांच्याशी संबंधित 1000 शेतकरी सेंद्रिय प्रमाणित झाले आहेत. योगेश सांगतात की, जो शेतकरी सेंद्रिय प्रमाणित नाही, त्याला उत्पादन विकण्यात अडचण येते.
अशा परिस्थितीत योगेश स्वत: पीक घेतो आणि नंतर त्याच्या फर्ममधून विकतो. योगेशच्या फर्मची जबाबदारी 50 लोक सांभाळत आहेत. योगेशची पत्नी आणि कुटुंबीयांनीही आता हातभार लावला आहे.
त्यांच्या पत्नीने महिलांचा एक गट तयार केला आहे. ती युट्यूबवर पाककृतींचे कार्यक्रमही करते. सेंद्रिय शेती हा उत्तम करिअर पर्याय असल्याचे योगेश सांगतात. योगेशला त्याच्या यशाबद्दल अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत.