Cow Rearing: शेतीच्या अगदी सुरवातीपासून पशुपालनाचा व्यवसाय (Animal Husbandry) केला जात आहे. पशुपालन व्यवसाय हा शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाचा (Farmer Income) विशेषता अल्पभूधारक शेतकऱ्यांच्या (Farmer) उत्पन्नाचा चांगला स्रोत बनला आहे.
या व्यवसायाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे कमी जागेत हा व्यवसाय सहज सुरू केला जातो. मित्रांनो आपल्या देशात गाईचे सर्वाधिक पालन (Cow Farming) केले जाते. गाय पालन हे इतर पशुपालनाच्या तुलनेत सोपे असल्याने आणि यातून अधिक उत्पन्न मिळत असल्याने पशुपालक शेतकरी बांधव गायीचे मोठ्या प्रमाणात पालन करत आहेत.
शेतकरी बांधवांनी जर चांगल्या जातीच्या गाईचे पालन केले तर त्यांना चांगला नफा मिळू शकतो. अशा परिस्थितीत आज आपण आपल्या शेतकरी वाचक मित्रांसाठी गाईच्या 10 प्रगत जातींची (Cow Breed) माहिती घेऊन हजर झालो आहोत. चला तर मग मित्रांनो वेळ न दवडता जाणून घेऊया या बहुमूल्य माहितीविषयी सविस्तर.
गाईच्या 10 प्रगत जाती
अमृतमहाल गाय:- गाईची ही जात सामान्यतः कर्नाटक प्रदेशात आढळते. गायीची ही जात दोड्डादान या नावानेही ओळखली जाते. अमृत महल या जातीच्या गायीचा रंग खाकी असतो. त्याचे डोके आणि गाल काळ्या रंगाचे असतात. या जातीच्या गाईच्या नाकपुड्या कमी रुंद असतात, त्याचप्रमाणे दूध उत्पादन क्षमताही कमी असते. या जातीची सरासरी दूध उत्पादन क्षमता 572 किलो आहे.
बचोर गाय:- या जातीच्या गायीचे कपाळ रुंद आणि सपाट किंवा किंचित बहिर्वक्र असते. त्याच वेळी, डोळे मोठे आणि फुगलेले असतात. त्यांची शिंगे मध्यम आकाराची आणि खोडकी असतात, तर कान मध्यम आकाराचे आणि आकड्यासारखे असतात. खांद्याच्या मागे गाईची उंची 58-62 इंच आणि हृदयाची उंची 68-72 इंच दरम्यान असते. शेपूट लहान आणि जाड असते.
बर्गुरु गाय:- या जातीची गाय तामिळनाडूतील बारगुर भागात आढळते. या जातीच्या गायींचे डोके सहसा लांब असते. त्याच वेळी, शेपटी लहान असते आणि कपाळ वर असते. या जातीच्या गायींची दूध उत्पादन क्षमता कमी असते.
डांगी गाय:- डांगी गायीची ही जात महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशात आढळते. या जातीच्या गायीचा रंग काळा, पांढरा आणि लाल असतो.
गिर गाय:- या जातीला भदावरी, देसन, गुजराती, काठियावाडी, सोर्थी आणि सुर्ती असेही म्हणतात. याचा उगम गुजरातमधील दक्षिण काठियावाडच्या गिर जंगलात झाला, ही गाय महाराष्ट्र आणि राजस्थानमध्येही आढळते. त्यांच्या त्वचेचा मूळ रंग गडद लाल किंवा चॉकलेट-तपकिरी असतो. ते कधीकधी काळा किंवा अगदी पूर्णपणे लाल असते. त्यांची दूध उत्पादन क्षमता 1200-1800 किलो प्रति वेत एवढी असते.
हल्लीकर गाय:- या जातीच्या गायी प्रामुख्याने कर्नाटक प्रदेशात आढळतात. या जातीच्या गायींची दूध क्षमता खूप चांगली आहे.
हरियाणा गाय:- या जातीची गाय हरियाणा राज्यात आढळते. या जातीची दूध उत्पादन क्षमता खूप जास्त आहे.
कंकरेज गाय:- या जातीची गाय राजस्थानच्या प्रदेशात आढळते. या जातीची सर्वात महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे ती दररोज 5 ते 10 लिटर दूध देते. या जातीच्या गायीचे तोंड आकाराने लहान तसेच रुंद असते.
केंकठा गाय:- या जातीची गाय प्रामुख्याने मध्य प्रदेश आणि उत्तर प्रदेश राज्यात आढळते. ही जात केन्व्हेरिया या नावानेही ओळखली जाते. या जातीच्या दिसण्याबद्दल बोलायचे झाले तर या जातीची गाय ही आकाराने लहान आणि डोके लहान व रुंद असते.
गौळाऊ गाय:- गाईची ही जात महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेश या राज्यात आढळते. या जातीपासून 470-725 लिटर प्रति वेत दूध मिळू शकते.