Krushi News Marathi: चंदन (Sandalwood) ही एक सुगंधित औषधी वनस्पती (Medicinal Plant) आहे. चंदनमध्ये असलेल्या औषधी गुणधर्मामुळे तसेच चंदनची लागवड (Sandalwood Farming) कमी असल्याने चंदनला कायम चांगला बाजारभाव (Sandalwood Market Price) मिळतं असतो.
भारतीय धर्म आणि संस्कृतीत चंदनाला अत्यंत पवित्र मानले जाते. दैनंदिन जीवनातही हे लाकूड अतिशय उपयुक्त आहे. चंदनाचे व्यावसायिक उपयोग प्राचीन काळापासून होत आले आहेत.
याचा उपयोग केवळ आयुर्वेदातच नाही तर आधुनिक सौंदर्य प्रसाधने बनवण्यासाठीही केला जातो.चंदनाच्या झाडाचे वैशिष्ट्य म्हणजे सोयीनुसार त्याची लागवड करता येते.
तुम्हाला हवे असल्यास चंदनाची झाडे (Sandalwood Tree) संपूर्ण परिसरात आणि हवी असल्यास शेताच्या आजूबाजूला लावता येतील. म्हणजेच पारंपारिक शेतीही (Traditional Crop) सुरक्षित राहील आणि व्यावसायिक दृष्टिकोनातूनही नफा मिळण्याची देखील शक्यता राहील.
एका झाडापासून किती उत्पन्न मिळेल- चंदनाच्या एका झाडापासून 4 ते 5 लाख सहज मिळू शकतात, असे जाणकार सांगतात. यावरून तुम्हाला चंदनाच्या लाकडाच्या गुणवत्तेची आणि महत्त्वाची कल्पना आली असेल.
चंदनाच्या खरेदी-विक्रीवर सरकारचे नियंत्रण आहे- चंदनाच्या खरेदी-विक्रीवर सरकारचे पूर्ण नियंत्रण आहे, याची नोंद घ्यावी. 2017 मध्ये केलेल्या नियमानुसार कोणीही चंदनाची लागवड करू शकतो, मात्र त्याची निर्यात करण्याचा अधिकार फक्त सरकारला आहे.
म्हणजेच आपल्या शेतकरी बांधवांना (Farmer) चंदनाची निश्चित आणि फायदेशीर किंमत मिळेल. चंदनाची लागवड करताना कोणती काळजी घेणे आवश्यक आहे ते पाहूया-
एकट्या चंदनाचे रोप लावू नका- चंदनाचे रोप कधीही एकट्याने लावू नका, हे लक्षात ठेवले पाहिजे. त्यासोबत एक अन्य वनस्पती लावली पाहिजे, त्याला होस्ट प्लांट म्हणतात.
हे रोप यासाठी आधार म्हणून कार्य करते, जे रोपण करणे फार महत्वाचे आहे. चंदनाच्या झाडापासून चार ते पाच फूट अंतरावर लागवड करता येते.
अधिक पाणी आवश्यक नाही- चंदनाची लागवड करताना लक्षात ठेवा की, त्याला जास्त पाणी लागत नाही. या झाडांना आवश्यक तेवढे पाणी द्यावे, अन्यथा ते खराब होऊ शकतात.
वनस्पतीचे वय सुमारे 2 वर्षे असावे- चंदनाचे रोप असे कोणत्याही महिन्यात लावता येते. फक्त लागवड करताना लक्षात ठेवा की ते किमान 2 वर्षांचे रोपाची लागवड केली जावी.
स्वच्छतेची काळजी घ्या- चंदनाचे रोप लावल्यानंतर स्वच्छतेची विशेष काळजी घेणे गरजेचे आहे. पाणी साचू देऊ नका किंवा त्याभोवती दलदल साचू देऊ नका.
रोपाची किंमत किती आहे- चंदनाचे रोप अतिशय स्वस्तात मिळते. 100 ते 130 रुपयांना ते विकत घेता येते आणि जेव्हा ते झाडात बदलते तेव्हा त्यातून 15 ते 20 किलो लाकूड सहज उपलब्ध होते.
चंदनाचे लाकूड खूप महाग आहे. सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे चंदनाचे रोप लावल्यानंतर 8 वर्षांपर्यंत बाह्य संरक्षणाची गरज नसते, परंतु जेव्हा हे लाकूड पिकू लागते तेव्हा त्याचा सुगंध पसरू लागतो आणि मग त्याच्या संरक्षणासाठी पुरेशी व्यवस्था करणे आवश्यक असते.