Farming Buisness Ideas : देशात पेरल्या जाणाऱ्या विविध प्रकारच्या भाज्यांमध्ये शिमला मिरचीचे स्वतःचे महत्त्वाचे स्थान आहे.इंग्रजीत याला कॅप्सिकम म्हणतात. व्हिटॅमिन-सी आणि व्हिटॅमिन-ए सारखी पोषक तत्त्वे आणि लोह, पोटॅशियम, जस्त, कॅल्शियम इत्यादी खनिज क्षार सिमला मिरचीमध्ये मुबलक प्रमाणात आढळतात. शिमला मिरची हे आरोग्यासाठी फायदेशीर मानले जात असले तरी बाजारात त्याची मागणी वाढत आहे.
बाजारात लाल, हिरवा किंवा पिवळा रंगही उपलब्ध आहे. त्याची लागवड करण्यासाठी जास्त मेहनत आणि खर्च लागत नाही. वर्षभर सिमला मिरचीची लागवड करून शेतकरी शिमला मिरचीची तीन पिके घेऊ शकतात. बाजारपेठेतील वाढती मागणी पाहता त्याची लागवड शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरत आहे.
दुसरीकडे, रंगीत सिमला मिरचीला जास्त मागणी असल्याने त्याची किंमत बाजारात हिरव्या सिमला मिरचीपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त आहे. त्याची व्यावसायिक लागवड करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात. सिमला मिरचीमध्ये कॅलरीज नसतात, त्यामुळे कोलेस्ट्रॉल वाढत नाही. यासोबतच हे वजन स्थिर ठेवण्यासही उपयुक्त आहे. महाराष्ट्रात पुणे, नाशिक, सातारा आणि सांगली जिल्ह्यात मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते.
माती कशी असावी ?
शिमला मिरचीची लागवड ऑगस्ट व सप्टेंबर महिन्यात केली जाते.आणि काढणी जानेवारी व फेब्रुवारी महिन्यात केली जाते. पाण्याचा चांगला निचरा होणारी मध्यम ते भारी काळी जमीन या पिकासाठी योग्य आहे. नदीकाठची सुपीक जमीनही शेतीसाठी योग्य आहे. शिमला मिरची लागवडीसाठी मातीचे pH मूल्य 6 ते 7 च्या दरम्यान असावे. उत्पादनाचे प्रमाण शिमला मिरचीच्या विविधतेवर आणि काळजीवर अवलंबून असते. त्यामुळे उत्पादनाची व्याप्ती हेक्टरी 150 ते 500 क्विंटलपर्यंत असू शकते. शिमला मिरचीचे शेतकरी खूप कष्ट करून एका पिकातून 5 ते 7 लाख रुपये कमावतात.
त्याच्या लागवडीसाठी योग्य वेळ
आपल्या देशातील हवामानानुसार सिमला मिरचीची लागवड वर्षातून 3 वेळा करता येते. त्याची पहिली पेरणी जून ते जुलै महिन्यात, दुसरी पेरणी ऑगस्ट ते सप्टेंबर महिन्यात आणि तिसरी पेरणी नोव्हेंबर ते डिसेंबर महिन्यात करता येते.
रोपवाटिका जमिनीच्या पृष्ठभागापासून पाच ते सहा इंच उंच करून तयार केली जाते. यामध्ये ड्रेनेजचे व्यवस्थापन आवश्यक आहे. रोपवाटिका किडे, रोग आणि तणांपासून मुक्त करण्यासाठी माती प्रक्रिया करणे आवश्यक आहे. त्यासाठी प्रथम माती चांगली नांगरून पाण्याने भिजवली जाते. यानंतर ते 80 मायक्रॉन पारदर्शक प्लास्टिकने झाकले जाते आणि 30-40 दिवसांसाठी सोडले जाते.
शिमला मिरचीचे प्रकार
कॅलिफोर्निया वंडर – खोल हिरवी मिरची असलेली मध्यम आकाराची वनस्पती. या मिरचीची साल जाड असते आणि फळांमध्ये तिखटपणा नसतो. ही उशीरा पक्व होणारी जात आहे, ज्याचे उत्पादन 12 ते 15 टन प्रति हेक्टर आहे.
अर्का मोहिनी – या जातीची फळे मोठी आणि गडद हिरव्या रंगाची असतात, ज्यांचे सरासरी वजन 80 ते 100 ग्रॅम असते. या जातीचे हेक्टरी उत्पादन 20 ते 25 टन आहे.
ओरोबेल – या जातीची लागवड प्रामुख्याने थंड हंगामात केली जाते. या जातीची लागवड हरितगृहात तसेच खुल्या मैदानात यशस्वीपणे करता येते. मिरचीची ही जात पिकल्यानंतर पिवळी पडते.प्रत्येक मिरचीचे वजन सुमारे 130 ते 150 ग्रॅम असते.ही जात अनेक रोगांना प्रतिरोधक असते.