Advice of Ayurveda: आयुर्वेद (Ayurveda) ही भारतातील (India) सर्वात प्राचीन वैद्यकीय प्रणालींपैकी (medical systems) एक आहे.
आयुर्वेद चिकित्सा पद्धतीचा उल्लेख शास्त्र (scriptures) आणि पुराणातही (Purana) आढळतो. रामायण (Ramayana) काळातील संजीवनी बूटीपासून (Sanjeevani Booti) ते महाभारत (Mahabharata) काळापर्यंत युद्धादरम्यान सैनिकांच्या जखमा भरून काढण्यासाठी आयुर्वेदिक औषधांचा वापर केला जातो.
म्हणजे, आयुर्वेदाला तुमच्या दिनचर्येचा भाग बनवून तुम्ही अनेक प्रकारच्या आरोग्य समस्यांमध्ये (health problems) फायदे मिळवू शकता. आयुर्वेदामध्ये आहाराबाबतही सविस्तर वर्णन दिलेले आहे, कोणत्या समस्येमध्ये काय खावे, कोणत्या ऋतूमध्ये काय टाळावे, त्याचे फायदे आयुर्वेदाद्वारे जाणून घेता येतात.
आयुर्वेद तज्ज्ञांच्या मते भाद्रपदाच्या (Bhadrapada) काळात दही खाणे (avoid eating curd) टाळावे. इतर महिन्यांत भाद्रपदात शरीरासाठी फायदेशीर मानल्या जाणार्‍या दह्याचे सेवन शरीरासाठी अनेक प्रकारे हानिकारक ठरू शकते.
पचनापासून ते श्वासोच्छवासापर्यंत अनेक प्रकारच्या समस्या वाढू शकतात. हा भाद्रपदाचा ऋतू आहे, अशा परिस्थितीत या ऋतूत दही खाण्याबाबत प्रत्येकाने काळजी घ्यायला हवी. चला जाणून घेऊया भाद्रपदात दही खाण्यास का मनाई आहे?
तज्ञांचे मत काय आहे?
आयुर्वेद तज्ज्ञ डॉ प्रेरणा प्रकाश (Dr. Prerna Prakash) यांच्या मते भाद्रपद महिन्यात सर्व लोकांनी खाण्यापिण्याबाबत विशेष काळजी घ्यावी. या ऋतूत दही आणि त्यापासून बनवलेल्या वस्तूंचे सेवन करू नये. यामुळे कफ दोषाचा धोका वाढतो.
खरंतर, यावेळी पाऊस पडतो, या काळात दही खाल्ल्यास कफ सोबतच इतर आजारांचा धोकाही वाढतो. हा युक्तिवाद शास्त्रोक्त पद्धतीनेही मान्य करण्यात आला आहे. डॉक्टरांचे म्हणणे आहे की, या ऋतूमध्ये दह्यामध्ये अधिक बॅक्टेरिया असू शकतात ज्यामुळे आतड्यांचे नुकसान होऊ शकते, अशा परिस्थितीत या ऋतूत दही खाणे टाळावे.
श्वसन समस्या होण्याचा धोका
भाद्रपदाच्या या महिन्यात दह्याचे सेवन केल्यास श्वसनाच्या आरोग्याच्या विविध समस्या वाढू शकतात. भाद्रपदात दही खाल्ल्यास घसा खवखवणे, टॉन्सिल वाढणे आणि खोकला-सर्दीचा त्रास होऊ शकतो.
या दिवशी ऋतूनुसार दही सेवन केल्याने कफाच्या समस्या वाढणार आहेत. जर तुम्हाला आधीच श्वसनाचा त्रास असेल तर दही अजिबात टाळा.
पचन गडबड होऊ शकते
भाद्रपदाच्या या महिन्यात दही खाल्ल्याने तुमच्या पचनावरही परिणाम होतो. दह्यामध्ये असलेले बॅक्टेरिया आतड्यांच्या कार्यावर परिणाम करतात, ज्यामुळे तुम्हाला गॅस, पोटदुखी आणि अपचन इत्यादी तक्रारी होऊ शकतात. पचनाच्या समस्या टाळण्यासाठी या ऋतूत दही किंवा त्यापासून बनवलेल्या वस्तूंचे सेवन टाळावे.
या ऋतूत काय खावे?
आयुर्वेद तज्ज्ञ सांगतात, या ऋतूमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवणाऱ्या गोष्टींचे सेवन करणे अधिक गरजेचे आहे. यासाठी तिळाचे सेवन केल्याने फायदे मिळू शकतात.
तीळ खाल्ल्याने रोगप्रतिकारशक्ती वाढते, ज्यामुळे अनेक आजार दूर राहतात. आरोग्य चांगले ठेवण्यासाठी हंगामी फळे आणि भाज्या खा.
शरीर निरोगी ठेवण्यासाठी आणि पचनाच्या समस्या टाळण्यासाठी कोमट पाणी पिणे हा एक चांगला पर्याय मानला जातो. काहीही खाण्यापूर्वी ते पाण्याने चांगले धुवून खावे, या ऋतूत स्वच्छतेची काळजी घेणेही खूप गरजेचे आहे.