Papaya Farming: भारतातील बहुतांश भागात पपईची मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. याचे सेवन अनेक प्रकारच्या आजारांवर रामबाण उपाय (panacea for diseases) आहे. याच कारणामुळे अनेक आजारांमध्ये डॉक्टरांनी याचे सेवन करण्याचा सल्ला दिला आहे.
आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, बिहार, आसाम, महाराष्ट्र (Maharashtra), गुजरात, उत्तर प्रदेश, पंजाब, हरियाणा, दिल्ली, जम्मू आणि काश्मीर, उत्तरांचल आणि मिझोराममध्ये मोठ्या प्रमाणावर पपईची लागवड (Papaya Cultivation) केली जाते. वर्षाचे बाराही महिने त्याची लागवड करता येते. हे जास्तीत जास्त 38 डिग्री सेल्सिअस ते 44 डिग्री सेल्सिअस तापमानात घेतले जाऊ शकते.
जास्त थंडी आणि उष्णतेमुळे पपई पिकाचे नुकसान होते –
उष्णतेची लाट आणि दंव (heat wave and frost) या दोन्हींमुळे पपई पिकाचे मोठे नुकसान होते. त्याच्या लागवडीसाठी, ते 6.5-7.5 PH मूल्य असलेल्या हलक्या चिकणमाती किंवा चिकणमाती जमिनीवर केले जाते. दुसरीकडे पपईबरोबरच वाटाणा (peas), मेथी, हरभरा, फ्रेंच बीन आणि सोयाबीन इत्यादी कडधान्य पिकांची लागवड (Cultivation of pulse crops) करता येते.
रोपांची लागवड –
पपई लागवडीसाठी रोपवाटिकेत प्रथम रोपांची लागवड केली जाते. यासाठी 500 ग्रॅम बियाणे एक हेक्टरसाठी पुरेसे आहे. बियांपासून वनस्पती विकसित झाल्यानंतर ते शेतात लावले जाते.
यावेळी कट करा –
फळाचा वरचा भाग पिवळा पडू लागल्यावर पपईची पूर्ण परिपक्व फळे देठासह काढावीत. निरोगी फळे काढणीनंतर एकसमान आकाराची फळे वेगळी करून कुजलेली फळे काढून टाकावीत.
इतका नफा –
निरोगी पपईचे झाड तुम्हाला एका हंगामात 40 किलो फळे देते. आपण एका हेक्टरमध्ये सुमारे 2250 झाडे वाढवू शकता. त्यानुसार एका हेक्टर पपई पिकातून तुम्ही एका हंगामात 900 क्विंटल पपईचे उत्पादन घेऊ शकता.
बाजारात त्याची किंमत 40 ते 50 रुपयांपर्यंत पोहोचते. त्यानुसार एक हेक्टरमध्ये पपईच्या लागवडीतून एक शेतकरी 10 लाख रुपयांपर्यंत सहज कमाई करू शकतो.