Commonwealth Games: भारतीय महिला लॉन बॉल संघाने (Indian women’s lawn ball team) बर्मिंगहॅम राष्ट्रकुल स्पर्धेत (Birmingham Commonwealth Games) इतिहास रचला आहे.
या संघाने 92 वर्षांच्या राष्ट्रकुल क्रीडा स्पर्धेत खेळाच्या इतिहासातील पहिले पदक जिंकले. भारतीय महिला संघाने अंतिम फेरीत दक्षिण आफ्रिकेचा (South Africa) पराभव करत सुवर्णपदक (gold medal) जिंकले. भारतीय महिलांनी उपांत्य फेरीत न्यूझीलंडचा (New Zealand) पराभव केला. यानंतर अंतिम फेरीत दक्षिण आफ्रिकेचा 17-10 असा पराभव करत ऐतिहासिक सुवर्णपदक जिंकले.
लॉन बॉल म्हणजे काय?
लॉन बॉल (lawn ball) स्पोर्टच्या बॉलचे वजन सुमारे दीड किलोग्रॅम आहे. ते एका बाजूला जड आहे, त्यामुळे खेळाडू ते कर्ल किंवा वळवू शकतात. 1966 वगळता हा खेळ 1930 पासून कॉमनवेल्थ गेम्सचा भाग आहे. भारतातील बहुतांश लोकांना या खेळाची माहिती नाही. चला जाणून घेऊया लॉन बॉल म्हणजे काय.
हा एक मैदानी खेळ आहे. लॉन बॉलचा एक प्रकार प्राचीन इजिप्तमध्ये खेळला जात होता आणि आता युरोपियन देशांमध्ये खूप लोकप्रिय आहे. बॉल्स, ज्याला लॉन बॉल देखील म्हणतात. एक बॉल (known as a bowl) एका लहान स्थिर बॉलकडे आणला जातो, ज्याला जॅक म्हणतात. जॅकचे दुसरे नाव ‘लॅक्स’ आहे. जॅक हा एक लहान बॉल आहे, ज्याचा व्यास 63-67 मिमी आहे, तर मोठ्या बॉलचा व्यास 112-134 मिमी आहे. हा चेंडू अशा प्रकारे बनवला जातो की तो कधीही सरळ रेषेत फिरत नाही.
पिवळा बॉल हा ‘जॅक’ असतो, तर लाल आणि निळे बॉल विशिष्ट अंतरावरून लक्ष्य करतात.
खेळाडूला विविध रंगांचा चेंडू 23 मीटर अंतरावरून लक्ष्यावर (जॅक) आणावा लागतो. ज्याचा चेंडू लक्ष्याच्या सर्वात जवळ जातो त्याला पॉइंट मिळतो. खेळाडू सामन्यात चेंडू फिरवतात. हा खेळ एकेरी, दुहेरी, तीनचा संघ आणि चारचा संघ अशा चार पद्धतींमध्ये खेळला जातो. प्रत्येक संघातील खेळाडू त्यांच्या संख्येच्या आधारावर विभागले जातात.
पुरुष आणि महिला दोन्ही खेळ वेगळे आहेत आणि दोघांसाठी स्वतंत्र पदके आहेत. या गेममध्ये गुणांचे फारसे योगदान नाही. साधारणपणे, ज्या देशाचा खेळाडू जॅकच्या जवळ जातो त्याला विजेता घोषित केले जाते. एका सामन्यात खेळाडूने प्रथम 21 गुण केले तो विजेता ठरतो. याशिवाय दुहेरी आणि इतर खेळांमध्ये 18 गुण मिळवायचे आहेत.
कॉमनवेल्थ गेम्समध्ये लॉन बॉलमध्ये पदकांचा विक्रम
1930 पासून कॉमनवेल्थ गेम्समध्ये लॉन बॉल खेळला जात आहे आणि भारत 2010 पासून या गेम्समध्ये सहभागी झाला आहे. गेल्या 12 वर्षांपासून या खेळात भारताला एकही पदक मिळाले नव्हते. मात्र, यावेळी संघाने सुवर्ण जिंकून इतिहास रचला. कॉमनवेल्थ गेम्समध्ये लॉन बॉलमध्ये सर्वाधिक पदके मिळवणारा देश इंग्लंड आहे.
या खेळांमध्ये इंग्लंड सर्वात यशस्वी देश आहे. देशाने 20 सुवर्ण, 10 रौप्य आणि 20 कांस्य पदकांसह 50 पदके जिंकली आहेत. इंग्लंडनंतर स्कॉटलंड दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. तिने कॉमनवेल्थ गेम्समध्ये लॉन बॉलमध्ये 18 सुवर्ण, 10 रौप्य आणि 10 कांस्य पदकांसह 38 पदके जिंकली. पदकांच्या बाबतीत दक्षिण आफ्रिका तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. दक्षिण आफ्रिकेने आतापर्यंत 43 पदके जिंकली आहेत. यामध्ये 17 सुवर्ण, 12 रौप्य आणि 14 कांस्य पदकांचा समावेश आहे.