ITR Filing Rules: आयकर विवरणपत्र भरण्याचा हंगाम पुन्हा एकदा सुरू झाला आहे. आर्थिक वर्ष 2021-22 (FY22) म्हणजेच मूल्यांकन वर्ष 2022-23 (AY23) साठी प्राप्तिकर विवरणपत्र (Income Tax Return) भरण्याची अंतिम मुदत जवळ आली आहे. आयकर विभाग लोकांना सतत सांगत आहे की, आयटीआर फाइलिंग डेडलाइनची वाट पाहू नका आणि उशीर न करता लगेच तुमचा आयटीआर फाइल करा.
सध्या, ITR दाखल करण्याची अंतिम मुदत 31 जुलै 2022 आहे. मुदत वाढेल याची शाश्वती नाही. अशा स्थितीत उशीरा-विलंब करदात्यांचे पारडे जड जाऊ शकते. यावेळेपासून आयटीआर फाइलिंगचे (ITR Filing) काही नियम बदलण्यात आले आहेत.
आयटीआर दाखल करण्यापूर्वी या बदलांबद्दल जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे, अन्यथा आयटीआर दाखल केल्यानंतरही तुम्हाला आयकर विभागाकडून नोटीस मिळण्याची शक्यता आहे.
रिटर्न भरण्यापूर्वी ही कागदपत्रे तयार ठेवा –
आयकर विभागाने अलीकडे AIS म्हणजेच वार्षिक माहिती विधान (Annual Information Statement) आणि TIS म्हणजेच करदात्याची माहिती सारांश (Taxpayer Information Summary) सादर केला आहे. आयटीआर फाइलिंगमध्ये पारदर्शकता आणण्यासाठी आणि करदात्यांना गोष्टी सोप्या करण्यासाठी विभागाने हे सुरू केले आहे.
रिटर्न भरण्यापूर्वी काही कागदपत्रे तयार ठेवा, असे स्वतः आयकर विभागही सांगत आहे. आयकर विभाग (Income Tax Department) ज्या कागदपत्रांबद्दल बोलत आहे त्यात फॉर्म 16, बँक स्टेटमेंट, बँकेचे व्याज प्रमाणपत्र, गृहकर्जाचे विवरण, काही कपात असल्यास, त्याचे तपशील, डिमॅट खात्यातील नफा आणि तोट्याचे विवरण, 26AS आणि वार्षिक माहिती यांचा समावेश आहे.
विवरणपत्र, जर कर चलन भरले असेल तर त्याचा तपशील, देणगी दिली असेल तर त्याचा तपशील, इतर स्त्रोतांकडून उत्पन्न असल्यास त्याचा तपशील इ. या बाकीच्या गोष्टी जुन्या आहेत, पण AIS नवीन आहे.
हे AIS/TIS आहे –
प्रथम AIS आणि TIS म्हणजे काय ते जाणून घेऊया… नवीन AIS फॉर्ममध्ये, करदात्यांना वेगवेगळ्या माध्यमातून कमावलेल्या सर्व उत्पन्नाचा तपशील दिला जातो. यामध्ये बचत खात्यातून मिळणारे व्याज, आवर्ती आणि मुदत ठेवींमधून मिळणारे उत्पन्न, लाभांश, म्युच्युअल फंड (mutual fund) यासह रोख्यांच्या व्यवहारातून मिळणारे उत्पन्न, परदेशातून मिळालेले पैसे आदींचा समावेश आहे.
आयटीआर फाइल करणे सोपे करण्यासाठी, आयकर विभागाने TIS सुरू केले आहे. यामध्ये, करदात्यांना करपात्र रकमेची एकरकमी माहिती मिळते. यापूर्वी विभागाने ते प्रायोगिक तत्त्वावर सुरू केले होते, आता ते सक्तीचे करण्यात आले आहे.
ITR दाखल करणे सोपे झाले –
सामान्यतः लोक, विशेषत: पगारदार वर्ग, फॉर्म-16 च्या आधारे आयटीआर फाइल करतात. तथापि, याशिवाय अनेक प्रकारचे उत्पन्न आणि भेटवस्तू देखील आयकराच्या कक्षेत येतात. इथेच AIS आणि TIS करदात्यांना उपयुक्त ठरतात.
AIS मध्ये, तुम्हाला पगाराव्यतिरिक्त इतर स्त्रोतांकडून मिळणार्‍या प्रत्येक उत्पन्नाचा तपशील मिळतो, जो आयकर कायदा 1961 अंतर्गत निर्दिष्ट केला आहे. याचा अर्थ करपात्र श्रेणीतील प्रत्येक उत्पन्नाची माहिती मिळेल. सोप्या शब्दात, AIS ला कोणत्याही एका आर्थिक वर्षात केलेल्या सर्व आर्थिक व्यवहारांचे तपशीलवार विवरण म्हणता येईल. TIS हा याचा सारांश आहे.
अशा प्रकारे AIS/TIS ऑनलाइन कसे डाउनलोड करावे…
- सर्वप्रथम आयकर फाइलिंग पोर्टलवर जा (www.incometax.gov.in).
- आता पॅन नंबर, पासवर्डच्या मदतीने तुमच्या खात्यात लॉग इन करा.
- शीर्ष मेनूमधील सेवा टॅबवर जा.
- ड्रॉपडाउनमध्ये ‘वार्षिक माहिती विधान (AIS)’ निवडा.
- तुम्ही Proceed वर क्लिक करताच एक वेगळी वेबसाइट उघडेल.
- नवीन वेबसाइटवर AIS चा पर्याय निवडा.
- आता तुम्हाला AIS आणि TIS दोन्ही डाउनलोड करण्याचा पर्याय मिळेल.
- तुम्ही AIS आणि TIS PDF किंवा JSON फॉरमॅटमध्ये डाउनलोड करू शकता.